"مە‌سعود بارزانی" سەرۆکی هەرێمی کوردستان بە بۆنەی کۆچی دوایی عەباس کەمەندی راگەیاند: بە بیستنی هەواڵی كۆچی دوایی هونەرمەندی ناسراوی كورد عەباسی كەمەندی دڵگران بووم.
سەرۆکی هەرێمی کوردستان بە بۆنەی کۆچی دوایی عەباس کەمەندی هونەرمەندی ناسراوی کورد پرسەنامەیەکی هاوخەمی بۆ بنەماڵەکەی ئەم هونەرمەندە و هونەرمەندانی کوردستان راگەیاند و ئەمە دەقی پرسەنامەکەیە:
بۆ خانەوادەی هونەرمەندی ناسراوی كورد عەباسی كەمەندی
بە بیستنی هەواڵی كۆچی دوایی هونەرمەندی ناسراوی كورد عەباسی كەمەندی دڵگران بووم. عەباسی كەمەندی لە بواری هونەری گورانی و ئاواز و وێنەكێشان و هونراوە و تێكستی شانۆیی ساڵانێكی زۆر خزمەتی مەزنی هونەر و كلتوری كوردی كردووە و جێدەستی لەو بوارەدا دیار و جێگای بایەخە.
لە دەستدانی ئەم هونەرمەندە، زیانێكی گەورەیە بۆ هونەری كوردی، سەرەخۆشی لە خانەوادەی خوالێخۆشبوو عەباسی كەمەندی و هونەرمەندانی كوردستان دەكەم و هاوبەشی خەمتانم.
لە خوای گەورە داواكارم خوالێخۆشبوو بخانە بەر دلۆڤانیی خۆی و ئارامی و دڵنەوایی بە هەموو لایەك ببەخشێت.
انا للە و انا الیە راجعون
مە‌سعود بارزانی
سەرۆكی هەرێمی كوردستان
22ی 5ی2014
هه‌ر ئه‌مڕۆ هه‌ینی30/5/2014 له فاتیكان به‌ڕێز مسعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان له‌گه‌ڵ به‌ڕێز پیترۆ پارۆلین وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی فاتیكان كۆبۆوه.
له كۆبوونه‌وه‌كه‌دا كۆمه‌ڵێك ته‌وه‌ر گفتوگۆی له‌باره‌یه‌وه كرا و بیروڕایان له‌باره‌وه گۆڕدرایه‌وه، كه په‌یوه‌ندیان هه‌بوو به ره‌وشی سیاسی عێراق به گشتی و هه‌رێمی كوردستان به تایبه‌تی. یه‌كێك له‌و ته‌وه‌رانه قسه‌كردن بوو له‌سه‌ر بارودۆخی عێراق دوای هه‌ڵبژاردنی مانگی رابردوو، هه‌روه‌ها ژماره‌یلێقه‌وماوانی مه‌سیحی خرایه‌روو، كه ئێستا له هه‌رێمی كوردستان ده‌ژین، هه‌ر په‌یوه‌ست به‌و ته‌وه‌ره باس له بارودۆخی كۆمه‌ڵایه‌تی و گوزه‌رانیان كرا، كه چۆن هه‌رێمی كوردستان توانیویه‌تی یارمه‌تیان بدات و ده‌رفه‌ت بڕه‌خسێنێ قوتابیه‌كان درێژه به خوێندنیان بده‌ن، هه‌ر له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا باس له ئازادی خواپه‌رستی له هه‌رێمی كوردستان كرا، كه له هه‌رێمی كوردستان هه‌موو له رێوره‌سمی ئایینی و خواپه‌رستی خۆیاندا ئازادن.
له كۆتایی دیداره‌كه‌شدا وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی فاتیكان سوپاسگوزاری گه‌لی كوردستانی كرد و ده‌ستخۆشی ئه‌و فه‌رهه‌نگه‌ی لێكردن، كه گه‌لی كوردستان پێوه‌ی پابه‌ندن ورێگه به هه‌موو پێكهاته‌كان ده‌دات به ئازادی بژین و باوه‌ش ده‌كاته‌وه بۆ لێقه‌وماوانی مه‌سیحی، كه له به‌شه‌كانی دیكه‌ی عێراق روویان له هه‌رێمی كوردستان كردووه.
پاشنيوه‌ڕۆي ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه 29/5/2014 له باڵه‌خانه‌ي ئه‌نجوومه‌ني پيراني ئيتاڵيادا به‌ڕێز پيرۆ گراسۆ سه‌رۆكي ئه‌نجوومه‌ني پيراني ئيتاڵيا پێشوازي له به‌ڕێز مسعود بارزاني سه‌رۆكي هه‌رێمي كوردستان و شاندێكي ياوه‌ري كرد، كه پێكهاتبوو له دكتۆر فوئاد حوسێن سه‌رۆكي ديواني سه‌رۆكايه‌تي هه‌رێمي كوردستان، فه‌لاح مسته‌فا به‌رپرسي فه‌رمانگه‌ي په‌يوه‌ندييه‌كاني ده‌ره‌وه‌ي حكوومه‌تي هه‌رێمي كوردستان، خاليد جه‌مال ئه‌لبێر به‌ڕێوه‌به‌ري گشتي كاروباري مه‌سيحيه‌كان له وه‌زاره‌تي ئه‌وقاف و كاروباري ئاييني و رێزان قادر نوێنه‌ري حكوومه‌تي هه‌رێمي كوردستان له ئيتاڵيا.
له ديدارێكدا سه‌رۆكي ئه‌نجوومه‌ني پيراني ئيتاڵيا خۆشحاڵي خۆي به‌و ديداره و په‌يوه‌ندييه‌كاني نێوان ئيتاڵيا و هه‌رێمي كوردستان ده‌ربڕي. پاشان له‌باره‌ي بارودۆخي كوردستان و عێراق و ناوچه‌كه‌دا كۆمه‌ڵێك پرسياري كرد، هه‌ر له‌و ديداره‌دا ئاماژه‌ي به هه‌ڵبژاردني 30ي نيساني رابردوو دا، كه له عێراق و هه‌رێمي كوردستان به‌ڕێوه‌چوو. هه‌روه‌ها باسي له پێكهێناني حكوومه‌تي عێراق كرد.
دواتر سه‌رۆكي هه‌رێمي كوردستان باسي له هه‌ڵبژاردنه‌كان كرد و ئاماژه‌ي به‌وه‌دا، كه له هه‌رێمي كوردستان ليژنه‌يه‌كي هاوبه‌ش بۆ گفتوگۆكردن له‌گه‌ڵ هێزه سياسيه‌كاني عێراق پێكهاتووه به مه‌به‌ستي پێكهێناني حكوومه‌تي نوێي عێراق.
له به‌شێكي ديكه‌ي ديداره‌كه‌دا سه‌رۆكي هه‌رێمي كوردستان باسي له رۆڵي كۆمپانياكاني ئيتاڵيا له هه‌رێمي كوردستاندا كرد، كه له دامه‌زراندنه‌وه‌ي باري ئابووري كوردستاندا رۆڵيان هه‌بووه. هه‌ر له‌و ديداره‌دا سه‌رۆكي هه‌رێمي كوردستان باسي له ئاينده‌ي عێراق و ئه‌و سيناريۆيانه كرد، كه له‌وانه‌يه رووبده‌ن و جه‌ختي له‌وه كرده‌وه، كه هه‌رێمي كوردستان هه‌وڵي خۆي ده‌دات بۆ گه‌يشتن به‌و ئه‌نجامه‌ي، كه له‌گه‌ل ده‌ستووري عێراقدا بگونجێ و گوتي: ئه‌گه‌ر ئه‌و داواكاريانه‌ي هه‌ن جێبه‌جي
نه‌كرێن، گه‌لي كوردستان بژارده‌ي ديكه‌ي هه‌يه.
هه‌ر ئه‌مڕۆ به‌ڕێز مسعود بارزاني سه‌رۆكي هه‌رێمي كوردستان و شاندي ياوه‌ري له‌گه‌ڵ سه‌رۆك و ئه‌نداماني ليژنه‌ي په‌يوه‌ندييه‌كاني ده‌ره‌وه‌ي سێناتي ئيتاڵيا كۆبۆوه، كه له ئه‌ندامي حزبه جوداجوداكاني ئيتاڵيا پێكهاتووه.
له كۆبوونه‌وه‌كه‌دا سه‌رۆكي هه‌رێمي كوردستان ده‌رباره‌ي ره‌وش و پێشهاته‌كاني كوردستان و عێراق و ناوچه‌كه وتارێكي پێشكه‌شكرد. دواتر وه‌ڵامي سه‌رجه‌م ئه‌و پرسيارانه‌شي دايه‌وه، كه له لايه‌ن به‌شداربوواني كۆبوونه‌وه‌كه ئاراسته‌ي كران ده‌رباره‌ي ئاينده‌ي عێراق و په‌يوه‌ندييه‌كاني نێوان هه‌رێمي كوردستان و ئيتاڵيا و ره‌وشي په‌نابه‌راني سوريا له هه‌رێمي كوردستان و ره‌وشي مه‌سيحيه‌كاني هه‌رێمي كوردستان و ئه‌و مه‌سيحيانه‌ش كرا، كه له‌به‌ر خراپي بارودۆخي ئه‌منيه‌وه له ناوچه‌كاني ديكه‌ي عێراقه‌وه روويان له هه‌رێمي كوردستان كردووه و باس له سياسه‌تي هه‌رێمي كوردستان به‌رامبه‌ر مه‌سيحيه‌كان كرا و سه‌رۆكي هه‌رێمي كوردستان دووپاتي كرده‌وه، كه ئه‌و سياسه‌ته په‌يوه‌ندي به‌و فه‌ر‌هه‌نگي لێبورده‌يي و پێكه‌وه‌ژيانه هه‌يه، كه له كوردستان هه‌يه.
لاي خۆيانه‌وه سه‌رۆك و ئه‌نداماني ليژنه‌ي په‌يوه‌ندييه‌كاني ده‌ره‌وه‌ي سێناتي ئيتاڵيا ئه‌م سياسه‌ت و هه‌ڵوێسته‌ي كوردستانيان به‌رزنرخاند و گوتيان: ئه‌مه نيشانه‌ي ئه‌وه‌يه، كه سه‌رۆكي هه‌رێمي كوردستان بۆچوونێكي واقيعي ده‌رباره‌ي ره‌وشي كوردستان و عيراق و ناوچه‌كه هه‌يه.
پێنج شەممە, 29 ئایار 2014
هه‌ر ئه‌مڕۆ هه‌ینی30/5/2014 له باڵه‌خانه‌ی وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئیتاڵیا به‌ڕێز فێدریكا مۆگۆڕینی وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئیتاڵیا پێشوایكرد له به‌ڕێز مسعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان و شاندێكی یاوه‌ری.
له دیدارێكدا سه‌ره‌تا باس له‌و په‌یوه‌ندیانه كرا، كه له نێوان ئیتاڵیا و هه‌رێمی كوردستاندا هه‌ن. وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئیتاڵیا خۆشحاڵی خۆی ده‌ربڕی به‌رامبه‌ر ئه‌و په‌یوه‌ندیانه، كه نه‌ك هه‌ر له بواری ئابووری و بازرگانیدا ماونه‌ته‌وه، به‌لكو له بواری سیاسیش په‌ره‌سه‌ندیان به خۆوه بینووه، كه له‌م نزیكانه‌دا ئیتاڵیا ئه‌و نوێنه‌رایه‌تیه‌ی خۆی به‌رزده‌كاته‌وه بۆ كونسولگه‌ری و به ره‌سمی كونسولگه‌ری خۆی له پایته‌ختی هه‌رێمی كوردستان ده‌كاته‌وه.
هه‌ر له‌و دیداره‌دا وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئیتاڵیا باسی له گرنگی ئه‌و په‌یوه‌ندیانه له ئێستا و ئاینده‌دا كرد. پاشان گفتوگۆ له‌باره‌ی پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردنی عێراق و پێكهێنانی حكوومه‌تی نوێی عێراق و رۆڵی كورد له‌و پرۆسه‌یه‌دا كرا. دواتر له ته‌وه‌رێكی دیكه‌ی دیداره‌كه‌دا باس له ره‌وشی پێكهاته‌كانی كوردستان و په‌نابه‌ران به گشتی و په‌نابه‌رانی سوریا به تایبه‌تی كرا، هه‌روه‌ها باس له ره‌وشی ئه‌و مه‌سیحیانه كرا، كه له به‌شه‌كانی دیكه‌ی عێراق بوونه‌ته قوربانی توندوتیژی و له هه‌رێمی كوردستانیش باوه‌شیان بۆ كراوه‌ته‌وه. له‌مڕووه‌وه وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئیتاڵیا وێڕای ده‌ستخۆشی كردن له‌و سیاسه‌ته گوتیشی: هیوادارین ئێمه‌ش وه‌كو ئیتاڵیا بتوانین یارمه‌تی ئێوه بده‌ین، كه ئه‌و خه‌ڵكه له وڵاتی خۆیان بمێنن و به‌ره‌و وڵاتی دیكه كۆچ نه‌كه‌ن.له ته‌وه‌رێكی دیكه‌ی دیداره‌كه‌دا گفتوگۆ له‌باره‌ی ره‌وشی سیاسی و رۆڵی كورد و ئاینده‌ی سوریا كرا.
له لای خۆیه‌وه به‌ڕێز مسعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان باسی له هه‌وڵه‌كانی هه‌رێمی كوردستان كرد و ئاماژه‌ی به‌وه‌دا، كه گه‌لی كوردستان و هێزه سیاسیه‌كانی به یه‌كهه‌ڵوێستی ده‌چنه ناو پرۆسه‌ی گفتوگۆكردن له‌گه‌ل هێزه سیاسیه‌كانی عێراق بۆئه‌وه‌ی بتوانین حكوومه‌تێكی نوێ پێكبهێنین. هه‌روه‌ها ئه‌وه‌شی خسته‌روو، كه ناكرێ گه‌لی كوردستان ده ساڵی دیكه ئارام بگرێ بۆجێبه‌جیكردنی داواكارییه ره‌وا و ده‌ستوورییه‌كان. ئه‌مجاره به راشكاوی له گفتوگۆكاندا له‌گه‌ل هێزه سیاسیه‌كاندا باس له‌و كێشانه ده‌كرێن، كه ده‌ستكردی به‌غدان، پێویسته هه‌موویان چاره‌سه‌ر بكرێن و داواكاری گه‌لی كوردستانیش له ماوه‌یه‌كی دیاریكراودا جێبه‌جێ بكرێن، كه له لایه‌ن لیژنه‌ی گفتوگۆی هه‌رێمی كوردستان دیار ده‌كرێ و گوتی: ئه‌گه‌ر ئه‌و داواكاریانه جێبه‌جێ نه‌كران، سه‌ركردایه‌تی سیاسی كوردستان بۆ گه‌لی كوردستان ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆئه‌وه‌ی له رێگه‌ی ریفراندۆمه‌وه خۆی بڕیار له‌سه‌ر ئاینده و په‌یوه‌ندی هه‌رێمی كوردستان له‌گه‌ڵ به‌غدا بدات.
شایه‌نی باسه له ژووری كۆبۆنه‌وه چوار ئاڵا دانرابوون، ئه‌وانیش ئاڵای كوردستان، ئاڵای عێراق، ئاڵای ئیتاڵیا و ئاڵای یه‌كێتی ئه‌وڕووپا بوون، كه ئه‌مه یه‌كه‌مجاره به شێوه‌یه‌كی فه‌رمی له وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئیتاڵیا ئاڵای كوردستان داده‌نرێ.
هەینی, 30 ئایار 2014
ئه‌مڕۆ هه‌ینی30/5/2014 قه‌داسه‌تی پاپا فرا‌نسیسی یه‌كه‌م پێشوازی له به‌ڕێز مسعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان كرد.
له دانیشتنێكی تایبه‌تدا، كه زیاتر له نیو كاتژمێری خایاند قه‌داسه‌تی پاپا باسی له‌وه كرد، كه ئه‌و هه‌ر له زووه‌وه به‌دواداچوونی بۆ دۆزی كورد كردووه و هه‌ر له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ش ئاگاداری هه‌موو ئه‌و كاره‌ساتانه‌یه، كه به درێژایی قۆناغه‌كان به‌سه‌ر گه‌لی كوردستاندا هاتوون.
هه‌ر له‌و دانیشتنه تایبه‌ته‌دا ده‌ستخۆشی له سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان و گه‌لی كوردستان كرد بۆ ئه‌و بارودۆخه‌ی ئێستا هه‌رێمی كوردستان پێی گه‌یشتووه، به تایبه‌تی كه هه‌رێمی كوردستان بۆته هه‌رێمێكی ئارام بۆ ئه‌و په‌نابه‌رانه‌ی له وڵاتانی دیكه‌ی وه‌كو سوریاوه په‌نایان بۆی هێناوه.، هه‌روه‌ها بۆ ئه‌و مه‌سیحیانه‌ی له به‌شه‌كانی دیكه‌ی عێراق له‌ژێر هه‌ڕه‌شه و توندوتیژیه‌وه ناچار بوونه شوێن و زێدی خۆیان به جێبهێڵن و روو له هه‌رێمی كوردستان بكه‌ن، كه له لایه‌ن حكوومه‌ت و خه‌ڵكی هه‌رێمی كوردستان یارمه‌تیان پێشكه‌ش ده‌كرێ.
هه‌روه‌ها قه‌داسه‌تی پاپا ده‌ستخۆشی له سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان كرد بۆ ئه‌و سیاسه‌ته‌ی له هه‌رێمی كوردستان به‌رامبه‌ر هه‌موو پێكهاته ئایینی و مه‌زهه‌به‌كان هه‌یه و هیوای خواست كوردستان و گولی كوردستان هه‌میشه له ئارام و خۆشگوزه‌رانیدا بێت.
له لای خۆیه‌وه به‌ڕێز مسعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان باسی له پره‌نسیپی لێبورده‌یی كرد، كه له كوردستان هه‌یه و گوتی: ئه‌و پره‌نسیپه په‌یوه‌ندی به فه‌رهه‌نگی خه‌ڵكه‌كه‌وه هه‌یه، كه له كۆنه‌وه ئه‌و خه‌ڵكه هه‌موویان پێكه‌وه به برایه‌تی ژیاون، كه قوربانیشیان داوه پێكه‌وه قوربانیان داوه، ئێستاش پێكه‌وه له ئازادیدا ده‌ژین.
له‌باره‌ی هاتنی په‌نابه‌ران و لێقه‌وماوانی مه‌سیحی بۆ هه‌رێمی كوردستان سه‌رۆك بارزانی ئاماژه‌ی به‌وه‌دا، كه هه‌رێمی كوردستان پێشكه‌شكردنی یارمه‌تی و خزمه‌تگوزاری بۆ ئه‌وانه‌ی روویان له هه‌رێمی كوردستان كردووه به ئه‌ركی مرۆیی خۆی ده‌زانێ و هه‌موو هه‌وڵێكیش ده‌دات بۆئه‌وه‌ی ئه‌وانه پارێزراو بن. هه‌روه‌ها باسی له‌وه‌ش كرد، كه پێویسته هه‌موو كه‌سێك بتوانێ له وڵات و زێدی خۆی به ئازادی بژێت، ناكرێ مه‌سیحیه‌كان له ژێر گوشاری كوشتن و بڕین وڵاتی خۆیان به جێبهێڵن.
هەینی, 30 ئایار 2014
ئاژانسی تەسنیم: دکتۆر جگەرخوێن جێگری نوێنەرایەتیی هەرێمی کوردستانی عێراق لە تاران، پەیوەندیی کوردەکان لەگەڵ ئێران مێژوویی هەڵدەسەنگێنێت و دەڵێت: کوردستانی عێراق بەشێک لە دەڤەری شارستانییەتی ئێران بووە و هەیە.
بە پێی ڕاپۆڕتی گرووپی نێودەوڵەتیی ئاژانسی تەسنیم، دکتۆر جگەرخوێن (محەمەد سەدیق ئەحمەد) جێگری نوێنەرایەتیی هەرێمی کوردستانی عێراق لە کۆماری ئیسلامی ئێران لە دانیشتنێکی چاوپێکەوتنیدا لە ئاژانسی تەسنیم بۆ هەڵسەنگاندنیی هەڵبژاردنەکانی پەڕڵەمانی عێراق لە پێگەی ئەم ئاژانسە ئامادەبوو و لەمبارەیەوە بیروڕاکانی خۆی خستەڕوو کە لە خوارەوە دەقی ئەم دیدارە دەبینن:
هەڵبژادنەکان هێمای دیموکراسیی
تەسنیم: ئایا هەڵبژاردنەکانی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق دەتوانێت لە نێوان گرووپە سیاسییە جۆراوجۆرەکاندا لێکنزیکبوونەوە پێکبێنێت؟
هەڵبژاردن دەرفەتێکە کە خەڵکی وەکوو هێمایەکی دیموکراسی کەڵکی لێوەردەگرن و هەروەها لەو دەرفەتە بۆ هەڵسەنگاندنی شێوازی کارکردنی ئیدارەی کاروباری کۆمەڵگا لە لایەن دەوڵەتەکانەوە کەڵکی لێوەردەگیرێت، زۆر باشە کە گرفت و ناکۆکییە سیاسییەکان و ڕوانگە جۆراوجۆرەکان لە نێوان گرووپە سیاسییەکاندا بوونی هەیە و لە ڕێگای هەڵبژاردنەکانەوە بە شێوەی ئاشتیانە شیدەکرێتەوە و چارەسەر دەکرێن.
بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی کە ئەو گرفتە زۆرانەی کە ئێستا ڕووبەڕووی عێراق بۆتەوە، باشترین شێوە ئەوەیە کە خەڵکی لە هەڵبژاردنەکاندا بەشداری بکەن و دەنگی خۆیان بدەن بەو کاندیدا و گرووپە سیاسیانەی کە دەستنیشانیان کردوون تا بەم شێوەیە بتوانن لە ڕێگای یەکگریی نەتەوەیی کە لە عێراقدا پێکدێت کاریگەرییان هەبێت.
وڵاتی عێراق تایبەتمەندیی خۆی هەیە. وڵاتی عێراق دوای ڕووخانی ئیمپڕاتۆری عوسمانی و جەنگی جیهانی یەکەم بە پێی باروودۆخێکی تایبەت دامەزرا، عێراق پێکهاتەیەکی نەتەوەیی و ئایینی وێکنەچووی هەیە و بەم هۆیە ئەو دەوڵەتانەی کە هاتنە سەر کار لە سەرەتاوە تا ئێستا هیچ کامیان نەیانتوانیوە یەکێتییەکی نەتەوەیی گونجاو لە نێوان خەڵکیدا پێکبێنن، بە تایبەت لە دەیەکانی ڕابردوودا و دوای ڕووخانی ڕژێمی پاشایەتیی و سەقامگیری سیستەمەی کۆماری و پاشان بەعسی، ڕوانینینێکی تایبەتی ڕەگەزپەرەستانە زاڵ بووە و بیرووبۆچوونەکانی خەڵکی سەرکوت کردووە.
دەمەوێت بە شێوەیەکی تایبەت ئاماژە بە سەرکوتکردنی بیرووبۆچوونە جیاوازەکانی کوردەکان و شیعەکان بکەم، هیچ کاتێک هەوڵنەدرا تاکوو بیرووبۆچوونە ڕاستەقینەکانی خەڵک لەبەرچاو بگیرێت تا خەڵکی بتوانن ڕوانگەی ڕاستەقینەی خۆیان بۆ ئیدارەکردنی وڵات بەکاربێینن تا بەم هۆیەوە یەکێیەتییەکی دروستکراو کە وێدەچوو ڕوویدابێت یەکێتییەکی ڕاستەقینە نەبوو بەڵکوو تەنیا گوشار و کردەوەی دەسەڵات بوو کە ئیزنی نەدەا ڕوانگە سیاسییە جیاوازەکان لە عێراقدا سەرهەڵبدات.
پەیوەندیی کوردەکان لەگەڵ شیعەکان ستراتێژیکە
تەسنیم: ئایا هەڵوێستی کوردەکان لە هاوپەیمانی لەگەڵ شیعەکان لەسەر جێی خۆی ماوەتەوە؟ و ئەم هاوپەیمانییە تەنانەت لەگەڵ کەسایەتیی نووری مالکیش بوونی هەیە؟
هاوپەیمانی ئێمە لەگەڵ کەسایەتییەکان نییە، ئێمە لەگەڵ خوشک و برا شیعەکانی خۆمان هاوپەیمانی پێکدێنین، کوردەکان لەگەڵ شیعەکان مێژووی خەبات و چەوساوەیی هاوبەشیان هەیە و یەکێتی ئەوان ستراتێژیکە، ئەم یەکێتییەی ئێمە لەگەڵ هەموو هێزە سیاسییە پێشکەوتووەکانی عێراق بوونی هەیە و بە تایبەت لەگەڵ شیعەکانیشدا.
بەشداریی خەڵکی لە شارەکانی باشووریی عێراق زیاتر دەبێت
تەسنیم: پێشبێنی ئێوە بە نیسبەت بەشدرایی خەڵکی لە عێراقدا چۆنە و ئایا لەم بوارەدا هەڵسەنگاندنێکتان کردووە؟
وای دەبینم عێراق بە لەبەرچاوگرتنی پێکهاتەی نەتەوەیی جیاوازی خۆی بە سەر سێ پێکهاتەی ئایینی جیاواز و جۆری بەربڵاوییان، یانی برایانی شیعە، برایانی سوننە و کوردەکان، بەشداری لە شارەکانی باشوور زیاتر دەبێت و لە هەرێمی کوردستانیش هەر بە شێوەیە دەبێت، لەو ناوچانەی کە گرفتی ئەمنییەتی بوونی هەیە، وا چاوەڕوان دەکرێت بەشداری کەمتر بێت.
نابێت سەبارەت بە دەرئەنجامی هەڵبژاردنەکان بیرووڕا دەرببڕدرێت
تەسنیم: پێشبێنی ئێوە سەبارەت بە پێشوازیی خەڵکی لە لیستەکانی هەڵبژداردن چییە؟ لە چ لیستێک پێشوازیی زیاتر دەکرێت؟
لەمبارەیەوە نابێت بیرووڕا دەرببڕدرێت. خەڵکی لە هەرێمی کوردستان بەرشدارییەکی بەرچاویان هەبوو بەڵام ناتوانرێت ئاماژە بە لیستێکی تایبەت بکرێت.
بەدەستەوەبوونی یەک یا دوو پلەی سەرەکی مافی کوردەکانە
تەسنیم: ئێستاکە ئەم ناکۆکییانە لە نێوان کوردەکان و سوننەکانیشدا دەبینین، بۆ نموونە لە بارەی هەڵبژاردنەکانی سەرۆک کۆماری ڕایدەگەیەنن کە ئەم پلەوپایە مافی ئێمەیە و لە لایەکی دیکەشەوە کوردەکان جەخت دەکەنەوە کە ئێمە لە مافی خۆمان چاوپۆشی ناکەیەن، بیرووڕای ئێوە لەمبارەیەوە چییە؟
عێراق لە دوو نەتەوەی کورد و عەڕەب پێکهاتووە، هەر وەکوو ئاگادارن پەڕڵەمانی هەرێمی کوردستان بە دەنگی خەڵکی هەڵبژێردرا، لە حاڵێکدا کە ئێستا هەرێمی کوردستان سەربەخۆیە، بڕیاریدا کە لەگەڵ برا عەڕەبەکانی خۆی لە عێراقێکی دیموکراتی نوێیدا، یەکێتی و پێکەوبوون هەڵبژێرێت. ئەوە ڕوون و ئاشکرایە کە هەرێمی کوردستان وەکوو بەشێکی سەرەکی لە پێکهاتەی جەماوەری عێراق و نەتەوەیەک کە زیاترین زوڵم و زۆری دەرهەق کراوە، لەوبڕوایەدام کە بەدەستەوەبوونی یەک یا دوو پلەی سەرەکی وڵات مافی کوردەکانە و ئەوە داوایەکی زۆر نییە.
برایانی سوننە و حیزبە سیاسییە سوننەکان بوونیان هەیە کە پابەندیی پڕۆسەی سیاسیی عێراقن و ڕوانینی پێشکەوتووانەیان هەیە بەڵام بە گشتیی مەبەستم ئەوەیە کاتێک کە پێکهاتەی نەتەوەیەک زیاتر لە 80 ساڵ بە یەک دروشمی ڕەگەزپەرەستانەوە لە عێراقدا حکوومەت بکات دژوارە کە ئەم پێگەیە لەوان وەربگریی و بتوانی بەوان بسەلمێنی کە ئێوە دەبێت تەنیا بەشی خۆتان هەبێت.
سوننەکان دەبێت بە پێی بارستایی خۆیان داوای مافەکانیان بکەن
تەسنیم: بەبڕوای ئێوە بەشی ئەوان چییە؟
بەشی ئەوان بە پێی بارستایی و جمووریانە، هەر وەکوو ئاماژەم پێکرد عێراق بە شێوەیەکی تایبەت دابەشکراوە، هەر وەکوو هەمووان لەو بڕوایەدان، هەرێمی کوردستان تایبەتمەندی خۆی هەیە و یەکێتی لەگەڵ برا عەڕەبەکانی خۆی و مانەوە لە چوارچێوەی عێراقی نوێ و دیموکراتدا پەسند کردووە، وا دەزانم بچووکترین چاوەڕوانی ئەوەیە کە یەکێک لە پلەوپایە سەرەکییەکانی بەرپرسیارییەتی لە عێراقدا بە کوردەکان ببەخشرێت.
هاوپەیمانییەکان دوای هەڵبژاردنەکان پێکدێن
تەسنیم: داهاتووی عێراق دوای هەڵبژاردنەکان چۆن دەبینن؟ هاوپەیمانیی نێوان گرووپە سیاسییەکان بە چ شێوەیەک دەبێت؟
هاوپەیمانییەکان دوای ڕوونبوونەوەی دەرئەنجانی هەڵبژاردنەکان پێکدێت، تاکوو لیست و گرووپە سیاسییەکان بتوانن بەرنامەکانی خۆیان هەڵسەنگێنن و شێوازی هاوپەیمانیی خۆیان لەگەڵ یەکتری بە جوانی شیبکەنەوە. ویستی ئێمە بۆ هاوپەیمانییەکان بە پێی ئەو مافانە دەبێت کە بەدەستیی دێنین، ئەگەر بیرووڕا و داخوازییەکانی ئێمە پەسەندیی ئەو هاوپەیمانە بێت کە ئێمە دانووستانی لەگەڵ دەکەین، پێویستیی و پێداگریی تایبەتمان لەسەر وەرگرتنی پۆستەکان نابێت، خاڵێکی گرینگ ئەوەیە کە ئێمە بتوانین بەرنامەکانی خۆمان بەرەو پێشەوە بەرین، هەڵبەت ئەگەر بڕیار بەوەبێت کە پلە سەرەکییە ئیداریی و بەرپرسیارییەتییەکانی عێراق بە شێوەی عادیلانە دەبەشبکرێت، وەکوو چاوەڕوان دەکرێت یەکێک لەوان دەبێت بە کوردەکان بدرێت.
بۆ پۆستی سەرۆک کۆماری گوڵبژێریکی بەهێزمان هەیە
تەسنیم: ئایا کوردەکان کەسێکی تایبەتییان بۆ پلەی سەرۆک کۆماری عێراقلەبەرچاوگرتووە؟ بۆ ئەم پلەوپایە چ بەرنامەیەکتان هەیە؟
حەتمەن کەسانی تایبەت دیاریکراون بەڵام نامەوێت کە ئاماژە بە ناوێکی تایبەت بکەم، زۆر کەس لە سەرۆک بارزانی بانگهێشتیان کردووە تاکوو پلەی سەرۆک کۆماری عێراق وەربگرێت. دوای تەواوبوونی پڕۆسەی هەڵبژاردنەکان و ئاشکرابوونی دەرئەنجامەکان و هەروەها وتووێژ و دانووستان سەبارەت بە روونکردنەوەی باروودۆخی سەرۆک کۆماری، وای نابینم کە گرفتێک لە هەڵبژاردنی کەسی دیاریکراودا هەبێت، ئێمە کەسانی بەهێزمان هەیە. کاتێک کە ئەم پۆستە هەر وەکوو جاران بۆ کوردەکان مسۆگربێت، بێگومان کاندیدی خۆشیان دەبێت.
چارەسەرکردنی گرفتە سیاسییەکان دەستەبەری گرفتە ئەمنییەکانە
تەسنیم: ئایا عێراق لە ئێستادا بەرەو بەدەستهێنانی پێگەیەکی سەرەکی لە ناوچەکەدا هەنگاو دەنێت؟
هیوادارین کە دەرئەنجامی هەڵبژاردنەکان بە شێوەیەک بێت و دەوڵەتێک بێتە سەر کار کە بتوانێت باروودۆخێک بۆ بەشداری ڕاستەقینەی هەموو لایەن و گرووپە سیاسییەکان بڕەخسێنێت، ئەگەر گرفتە سیاسییەکانی عێراق بەرەو چارەسەربوون بڕوات، چاوەڕوان دەکرێت گرفتە ئەمنییەتییەکان و کێشەکانی دیکە بەرەو کەمبوونەوە بڕوات و چارەسەر بکرێت. ئێمە لەوبڕوایەداین کە هەڵبژاردنەکان لەم ڕووەوە چارەنووسسازە. هیوادارین کە هەڵبژاردنەکانی ئێستا باروودۆخێکی نوێی بۆ عێراقی بەدیبێنێت و ئەم وڵاتە هێمنتر بێتەوە.
پەیوەندیی کوردەکان لەگەڵ ئێران مێژووییە
تەسنیم: هەڕەشەکانی بەڕێز بارزانی دەربارەی جیابوونەوە لە عێراق تا چ ڕادەیەکە؟
لەوبڕوایەدام کە بەڕێز بارزانی هەڵوێستی خۆی وەکوو سەرۆکی هەرێمی کوردستان ڕادەگەیەنێت، پەیوەندیی کوردەکان لەگەڵ ئێران پەیوەندییەکی مێژووییە، کوردستانی عێراق بەشێک لە دەڤەری شارستانییەتی ئێران بووە و هەیە، زمانی ئێمە لەگەڵ زمانی فارسی بنچینەی هاوبەشی هەیە و ئێمە مێژوویەکی هاوبەشمان لەگەڵ یەکتریدا هەیە، بەم هۆیەوە هیچ کاتێک کردەوەی سیاسیی ئێمە بە شێوەیەک نەبووە کە خەسارەیەک بە ئێران بگەیەنێت، هەموو کاتێک رێبەرانی ئێمە بە تایبەت سەرۆک بارزانی سەبارەت بە پەیوەندییە زۆر باشەکانی خۆی لەگەڵ ئێران قسەی کردووە و وەسفی ئەم پەوەندییەی کردووە و بەرەو پێشوەوە بە گەشەداری زانیوە.
تەسنیم: هەرێمی سەربەخۆی کوردستان لەگەڵ دەوڵەتی ناوەندیی عێراق ڕێککەوتووە بەڵام لە لایەکی دیکەوە سەبارەت بە هەناردەکردنی نەوت لەگەڵ تورکیا ڕێککەوتووە، بیرووڕای ئێوە لەمبارەیەوە چییە؟
لەبارەی ڕێککەوتن لەگەڵ تورکیا و دەرهێنانی نەوت، دەبێت بڵێیم کە ئێمە بە تەواوی لە چوارچێوەی یاساکانی عێراقدا هەڵسووکەوتمان کردووە، پەیوەندییە سیاسییەکانی ئێمە، کردەوە ئابووری و سیاسەتی دەرەوەی ئێمە لە چوارچێوەی سیاسەتی دەرەوەی عێراقدا بووە. هەرێمی کوردستان ئێستا ناسراوە و لە ناوچەیەکی هەستیار دایە، بە پێی ئەو هەستیارییانە کە هەیە و توندووتیژییەکانی سنووری، دەوڵەتی کوردستان بە باشی توانیوییەتی ئەم باروودۆخە ئاڵۆزە، هێور و سەقامگیر بکاتەوە. تەواوی کردەوەکانی ئێمە لە چوارچێوەی یاساکانی عێراقدا بووە و هیچ یەک لەوانە لە دەرەوەی ئەم یاسایانەدا نەبووە.
ئێواره‌ی ئه‌مڕۆ هه‌ینی 23/5/2014 به بۆنه‌ی سه‌ردانی به‌ڕێز مسعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان بۆ فه‌ڕه‌نسا، فه‌رید یاسین بالیۆزی عێراق له فه‌ڕه‌نسا ئێواره خوانێكی بۆ سه‌رۆك بارزانی و شاندێكی یاوه‌ری، كه پێكهاتبوو له مه‌سرور بارزانی راوێژكاری ئه‌نجوومه‌نی ئاسایشی هه‌رێمی كوردستان و دكتۆر فوئاد حوسێن سه‌رۆكی دیوانی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردستان رێكخست.
له‌م ئێواره خوانه‌دا، كه كۆمه‌ڵێك له دۆسته شه‌خسیه‌كانی سه‌رۆك بارزانی و گه‌لی كورد ئاماده‌یبوون، خۆشحاڵی خۆیان به‌و سه‌ردانه ده‌ربڕی، هه‌روه‌ها له نێوان ئاماده‌بوواندا بیروڕا له‌سه‌ر بارودۆخی گشتی عێراق و كوردستان ئالوگۆڕ كرا. هه‌ر له‌م ئێواره‌خوانه‌دا بالیۆزی عێراق له وته‌یه‌كدا خۆشحاڵی خۆی به سه‌ردانی سه‌رۆك بارزانی بۆ فه‌ڕه‌نسا ده‌ربڕی و هیوای خواست، كه ئاكامه‌كانی ئه‌م سه‌ردانه به خێر بۆ گه‌لی كوردستان و عێراق بگه‌ڕێته‌وه.
هەینی, 23 ئایار 2014
له چوارچێوه‌ی سه‌ردانه‌كه‌یدا بۆ ئه‌وڕووپا ئێواره‌ی ئه‌مڕۆ چوارشه‌ممه 28/5 /2014 به‌ڕێز مسعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان گه‌یشته رۆمای پایته‌ختی ئیـتاڵیا.
بڕیاره له رۆژانی داهاتوودا له فاتیكان چاوی به قه‌داسه‌تی پاپا فرانسیس بكه‌وێ، هه‌ر له میانه‌ی سه‌ردانه‌كه‌یدا له‌گه‌ڵ ژماره‌یه‌ك له گه‌وره به‌رپرسانی حكوومه‌تی فاتیكان و ئیتاڵیا كۆده‌بێته‌وه بۆ تاوتوكردنی په‌ره‌سه‌ندنه‌كانی ناوچه‌كه و په‌یوه‌ندی دوو قۆڵی نێوان هه‌رێمی كوردستان و ئیتاڵیا.
چوار شەممە, 28 ئایار 2014
دوایین هەواڵەکان
- نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران: سەردانەکەی پزیشکیان ئاماژەیە بۆ گرنگیدانی ئێران بە هەرێمی کوردستان
- ههرێمى كوردستان و ئێران جهخت له برهودان به پهيوهندييهكانيان دهكهنهوه
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی: سەردانی سەرۆک کۆماری ئێران مێژوویی بوو
- نازم دەباغ له وتووێژ له‌گه‌ڵ ئاژانسی ئیرنا: مەسعوود پزشکیان سەردانی هەولێر دەکات
- نازم دەباغ: کاتی سەردانی پزیشکیان بۆ عێراق دیار نییە
- «سەلام رشدی» له‌گه‌ڵ شاندی یهکێتی هاورده و ناردنکارانی لقی ههولێر کۆبۆوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى: ههميشه پشتيوانى و بهرگرى له مافهكانى ئێزدييان دهكهين
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی له‌گه‌ڵ باڵیۆزی یهکێتیی ئهورووپا کۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى له‌گه‌ڵ باڵيۆزى نهمسا كۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى سوپاسى جهنهرال ڤاول ده‌كات