هەرێم - ئێران
پۆڵەتیك پرێس
نازم دەباغ نوێنەری حكومەتی هەرێم لە تاران دەڵێت: كۆماری ئیسلامی ئێران مامەڵەیەكی زیرەكانە و حەكیمانە دەكات لەبەرانبەر تیرۆركردنی زانای ئەتۆمی موحسین فەخری زادە، هەمان شێوەی ئەو مامەڵەیەی دوای كوژرانی قاسم سلێمانی كردی.
نازم دەباغ دەشڵێت: تیرۆركردنی هەركەسێك بەتایبەت كەسێكی زانا و شارەزا لەهەربوارێك بێت بەتاوانی دەزانم، چونكە ئەو كەسە لەبوارەكەی خۆی دەتوانێت خزمەت بەوڵاتەكەی خۆی و تەنانەت مرۆڤایەتیش بكات، دەمێنێتەوە سەر ئەوەی ئەم سیاسەتە و زاناییە بۆچی بەكاردێت ئەوەش لەروانگەی سەربازی و سیاسییەوە مامەڵەی تایبەتی بۆ دەكرێت.
قسەكانی نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لەتاران لەمیانی لێدوانێكی بۆ پۆڵەتیك پرێس، ئەوەش دوای ئەوەی رۆژی هەینی ٢٧ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠، موحسین فەخریزادە زانای ئەتۆمی ئێران لە نزیك تاران لە رووداوێكی تەمومژاویدا كوژرا، تا ئێستا بەفەرمی هیچ لایەنێك بەرپرسیارێتی خۆی لە كوشتنەكەی رانەگەیاندووە.
نازم دەباغ وتیشی دوای رووداوەكە سەرۆككۆماری ئێران هێمای بۆ ئەوەكرد ئێمە وریاین لەكەوتنە داوی ئەمجۆرە كەسانەی، كە پلانی وا دەگێڕن، بەڵام بە دڵنیاییەوە تۆڵەی خۆمان لەو شوێنانە دەكەینەوە، كە ئەم كارەیان كردووە، ئەم لێدوانەی سەرۆككۆماری ئێران كە دەڵێت “ناكەوینە داو” بۆ ئەوەیە چاوەڕێی سیاسەتی تازەی ئەمریكا بكەن بە سەرۆكایەتی جۆبایدن، چونكە لەم كارەدا ئەگەر ئەمریكا تاوانباربێت و دەستی لە پشتییەوە هەبێت تا ئێستا هەر لەژێر فەرمانڕەوایی ترامپە.
نوێنەری حكومەتی هەرێم باسی لەوەشكرد، لە سەردەمی ترامپ كەسێكی وەك قاسم سلێمانی تیرۆركرا زۆر گەورەتر بوو لەم زانا ئەتۆمییە، بەڵام بینیمان كۆماری ئیسلامی ئێران زیرەكانە سیاسەتی كرد و كارێكی ئەو تۆی نەكرد جگە لە هەندێك پەیام وەك تۆڵە كردنەوە لە ئەمریكییەكان ئێستاش پێم وایە سیاسەتی حەكیمانەی كۆماری ئیسلامی ئێران دەكرێت هەر لەو چوارچێوەیەبێت چاوەڕوان بكات بزانێت لە ئاییندەدا چی روودەدات بەتایبەتی كە جۆبایدن دەسەڵات دەگرێتە دەست، دیارە تەئكید دەكەنەوە لەسەر كەسانی بەرپرس كە فۆكەسەكە زیاتر لەسەر ئیسرائیلە ئەم كارەی ئەنجام دابێت.
هەروەها نازم دەباغ روونیكردەوە، لە هەموو حاڵەتەكاندا كۆماری ئیسلامی ئێران لە هەوڵی ئەوەدایە كێشەكانی خۆی لە رێگای وتووێژ و گەڕانەوە بۆ رێككەوتنی (5+1) بە بێ مەرجی پێش وەخت چارەسەربكات، بۆیە تیرۆركردنی پیاوێكی وا راستە گرنگە، بەڵام ئەو سیاسەتەی كۆماری ئیسلامی ئێران پەیڕەوی دەكات پێم وایە لە خزمەتی بەرقەراركردنی ئاسایش و هێمنییە لە ناوچەكە.
https://politicpress.com/23270/
"نازم دەباغ" نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران لە وتووێژ لەگەڵ تەلەڤیزیۆنی "ژیان" گوتی: پەیوەندییەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران لەگەڵ هەرێمی کوردستان، هەمیشە باش بووە و بەرەو باشتربوونیش ڕۆیشتووە.
تەلەڤیزیۆنی ژیان: لە 3ی ئەم مانگەدا هەڵبژاردنەکانی سەرۆک کۆماریی لە ئەمەریکا بەڕێوەچوو، بەڵام تا ئێستا لە لایەن "دۆناڵد تڕامپ" پشتڕاست نەکراوەتەوە، هەڵبژاردنەکانی ئەمەریکا پەیوەندیی بە وڵاتانی ئەورووپی و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و هەروەها ناوچە هەرێمایەتییەکان بە هەرێمی کوردستانیشەوە هەیە؛ بە تایبەتی وڵاتێکی وەکوو ئێران کە لە سەردەمی "دۆناڵد تڕامپ"دا ئەمەریکا لە ڕێککەوتەنامەی 1+5 کشایەوە و چەند ساڵێک دەبێت کە ئابڵۆقەی ئابووریی لەسەر ئەم وڵاتە هەیە. لەمەبەدواوە پەیوەندییەکانی ئێران و ئەمەریکا دوای هەڵبژاردنەکانی سەرۆک کۆماریی لەگەڵ یەکتری چۆن دەبێت؟ و هەروەها کاریگەرییەکانی ئەم هەڵبژاردنانە لەسەر هەرێمی کوردستان و پەیوەندییەکانی ئێران و هەرێمی کوردستان بە چ شێوەیەک دەبیت؟ لەسەر ئەم بابەتانە لەگەڵ "نازم دەباغ" نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ئێران، گفتووگۆ دەکەم. زۆر سپاست دەکەم مامۆستا کە میوانمانی.
"نازم دەباغ" نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران: سپاس بۆ ئێوەش، داوای سەرکەوتنان بۆ دەخوازم.
ژیان: با لە هەڵبژاردنەکانی ئەمەریکاوە دەستپێبکەین، ئێران بە شێویەکی گشتیی چۆن دەڕوانێتە هەڵبژاردنەکانی ئەمەریکا و نوێنەرایەتی حکومەتی هەرێمی کوردستانیش لە ئێران، لەسەر ئەم هەڵبژاردنانە سەرنجی چییە؟
نازم دەباغ: دیارە مەسەلەی ئەو هەڵبژاردنانە شتێکی نوێی نییە و بۆ بەڕێوەبردنی سیستەمی هەر وڵاتێکی هەڵبژاردن هەیە و هەموو هەڵبژاردنەکانیش بە کەسانی تازە دەسپێردرێت یا ئەوەی کە بۆ خولی دووهەمیش هەڵدەبژێردرێنەوە. کە لە خولی پێشووی هەڵبژاردنەکانی ئەمەریکادا "دۆناڵد تڕامپ" هەڵبژێردرا و لەم خولەشدا "جۆ بایدێن" دەستنیشانکرا و سەرکەوتنی بەدەستهێنا. لێرەدا هەر سەرۆک کۆمارێک دێتە سەرکار، دوو جۆر سیاسەت هەیە، سیاسەتێک هەیە کە بە مەلەفی وەزارەتی دەرەوەی ئەو وڵاتە لە ڕووی سیاسەت و ئیستراتیجی لەگەڵ وڵاتانی دیکە چەسپێندراوە، دیارە نیسبەت بە ئێرانیش بە هەمان شێوە. بۆیە من پێموایە هەڵبژاردنی "جۆ بایدێن" لە ئەمەریکا مومکینە شتێکی ئەوتۆ نەگوڕێت لەو سیاسەتەی کە ئێران بەرانبەر بە تڕامپ و هەروها برانبەر بە "جۆ بایدێن" ڕچاویی دەکات، بەڵام پێشبینی دەکرێت کە کەسانی تازە، سیاسەتی نوێی و جێبەجێکاریی ئەم وڵاتانە دەبینن؛ بۆیان هەیە شێوازیی سیاسەتەکەیان شێوازێکی نەرمتربێت یا باشتربێت لەویدیکە. کوماری ئسلامی ئێران لەو ڕوانینەوە دەڕوانێتە سیاسەتی ئەمەریکا کە سیاسەتێکی نەگۆڕیی هەبێت، بەڵام بۆی هەیە شێوازیی کارپێکردنی بەو یاسا و بڕیارانەی کە هەیە لەگەڵ ئەوەی پێشووی خۆی جیاواز بێت.
ژیان: یانی کۆماری ئیسلامی ئێران، پێی وایە کە بە هەڵبژاردنی "جۆ بایدێن"، سەرۆک کۆماری نوێ ئەم وڵاتە پەیوەندییەکانی لەگەڵ ئێراندا ئاسایی بکاتەوە؟
نازم دەباغ: کۆماری ئیسلامی ئێران، پێی باشە "جۆ بایدێن" بە سیاسیەتێکی تازەوە و مامەلەکردن لەگەڵ ئێران، بێتەپێشێی. واتە ئەگەر بێتە پێشێی و شێوازیی تازەی هەبێت لە چوارچێوەی ڕێککەوتنی 1+5 کە کاتی خۆی ئەمەریکا لە سەردەمی "باڕاک ئۆباما" ڕێککەوتوون و واژۆی لەسەر کردووە، هەموو لایەک بگەڕێنەوە بۆ سەر ئەو ئەساس و بنەمایە، واتە "بەرجام" کە پێکەوە بوویان و جارێکی دیکە وتووێژی لەسەر بکرێتەوە بۆ شێوازیی جێبەجێی کردن و لە لایەکی دیکەشەوە بۆ پتەوکردنی جێبەجێکردنەکە. واتە چاوەڕوانی سیاسەتی تازە دەکرێت، ئەگەر نا بە پێی ڕاوبۆچوونەکانی بەرپرسان و دەسەڵاتدارانی کۆماری ئیسلامی ئێران، پێیان وا نییە تا نەکەوێتە کاری جێبەجێیکردن ئەو دەنگە بدەن کە "جۆ بایدێن" لە تڕامپ باشتر بێت یا خود تڕامپ لە "جۆ بایدێن" خرابتر بێت. بەڵام ئەوەی کە لە "جۆ بایدێن" دەبیندرێت بە پێی ئەو سیاسەت و پەیوەندیانەی کە لەگەڵ زۆرینەی سەرۆک کۆمارەکان و سەرۆک وەزیرانی وڵاتانی دنیا و بە تایبەتی ئەورووپا کردوویەتی، کە شەریکێکی گرینگی ئەمەریکان کە تڕامپ لە سەردەمی خۆیدا ئەوانی تا ڕادەیەک خستبۆ ئەولاوە، بەڵام ئێستاکە دەکرێت ئەو هاوکارییە کە هەموو لەگەڵ یەکتری نیشانی دەدەن، بتوانن لەسەر ئەو بنەمایە بۆ چەسپاندنی ئەمن و ئاسایش لە دنیادا و بە هاوکاریی یەکتری کاربکەن. هەمووشمان دەزانین کە ئەورووپا بە گشتیی تا ئێستا کە لە ڕێککەوتنی "بەرجام" و وتووێژەکانی 1+5 و ئەو ئەنجامەی کە بەدەستیانهێنا داواکارە کە هەر دوولا پابەندبن و جێبەجێی بکەن.
ژیان: ئەگەر بە فەرمی ڕاگەیێندرا کە "جۆ بایدێن" سەرۆک کۆماری ئەمەریکایە، ئەم هیوایە لە ناو دەسەڵاتدارانی ئێراندا هەیە کە ڕێکەوتەنامەی "بەرجام" جارێکی دیکە زیندوو بکرێتەوە یا چ بابەتێکی دیکە هەیە کە پەیوەست بێت بە بەرژەوەنییەکانی ئێران بۆ ئەوەی کە لەگەڵ ئەمەریکادا تاوتوێی بکەن؟
نازم دەباغ: ئەوەی کە من هەستی پێدەکەم کۆماری ئیسلامی ئێران لەگەڵ ڕێککەوتندایە بەڵام لەسەر بنەمای ئەو ڕێککەوتنەی کە پێشتر ئەنجامدراوە و هەروەها دەکرێت هەموو لایەک پێی پابەندبن. کە تا ئێستاش ئەو پابەندبوونە لە لایەن ئەورووپاشەوە دڵنیایی پێدەدرێت کە پێویستە جێبەجێی بکەن. دیسان دەڵێمەوە ئێران، هیچ کاتێک ئومێدی لەو ئامانجانە نەبڕیوە کە لە ڕۆژگارێکدا بتوانێت ئەو ڕێککەوتنە جێبەجێی بکرێت، بەڵام تەسلمیش نەبووە. بەو هەموو خواستە و بەو هەموو گوشار و سەختییەی کە تڕامپ لە کۆماری ئیسلامی ئێران کردیی و دەریشکەوت هەموو ئەو گوشارانەی کە دەیکات مومکینە تا ڕادەیەک هاوڵاتیانی ئەو وڵاتە زەرەرمەند بن یا تووشی ئەزییەت بن، بەڵام نەیانتوانی ئەوەی کە مەبەستیان بوو چۆک بە کۆماری ئێسلامی ئێران دابدەن بۆ هەموو خواستەکانی خۆیان و ئێران جێبەجێی بکات. واتە باشترین ڕێگا کە لە لایەن زۆر لایەنەوە جەختیشی لەسەر دەکرێتەوە، وتووێژکردن لەسەر بنەمای ڕێزگرتن لە یەکتر، نەک لەسەر بنەمای مەرج سەپاندن بەسەر یەکتریدا. کە تا ئەم ساتە کۆماری ئیسلامی ئێران مەرجەکان ڕەتدەکاتەوە.
ژیان: ئێستا هیوای ئەوە ماوە کە ئەو ڕێککەوتنە تازە بکرێتەوە یا بەربەستی نوێی دروست بوون؟ بۆ نموونە لە ماوەکانی ڕابردوودا ئەو هێرشانەی کە دەکرانە سەر باڵیۆزخانەی ئەمەریکا لە عێراق، ئەمەریکا ئێرانی بەم کارە تۆمەتبار دەکرد. ئەمانە نەبوون بە بەربەستی نوێی بۆ ئەوەی کە جارێکی دیکە ئێران و ئەمەریکا لەسەر مێزی گفتووگۆ دابنیشنەوە؟
نازم دەباغ: نا من بە پێچەوانەی دەبینم، مومکینە زۆریەک لەو گوشار و ڕووداوانە کە لە ناوچەکە ڕوودەدات جاری واهەیە دەبێت هۆکارێکی دیکە بۆ سیاسەتێکی تازە و بە گشتیش "جۆ بایدێن" جەخت دەکاتەوە و دەڵێت؛ پێویستە ئێمە ئەمەریکا بخەینەوە ئەو دۆخەی جاران کە پلە و پایە و گرینگی و ڕۆڵیشی لە چەسپاندنی ئەمن و ئاسایش لە دنیادا هەبێت و خۆشتان دەزانن یەکێک لە کێشە گەورەکان کە لە نێوان ئێران و ئەمەریکا گرینگە ئاڵووگۆڕیی تاوان لە یەکتریدا دەکەن بۆ مەسەلەی ئەمن و ئاسایشی ناوچەکەدا. واتە ئەگەر ئەوان بیانەوێت ئەمن و ئاسایشی ناوچەکە و دنیاش تا ڕادەیەک ئەوەی کە پەیوەندیی بەو دروشمەوە هەیە یا بەو تاوانانەیە کە دەخەنە وەباڵی یەکتریی ئەوەی کە ئێران دەیەوێت شۆڕشی ئیسلامی هەناردەی دەرەوە بکات کە واتە ئێران دەبێتە فاکتەرێک بۆ ئەوەی ئەم ڕێگایە بگرێت لەو کارە تیرۆریستیانەی ئەنجام دەدرێت و تاوانەکەشی دەخرێتە ئەستۆی کۆماری ئیسلامی ئێران، بەڵام کوردەواریی خۆمان دەڵێت چەپڵە بە دەستێک لێنادرێت واتە هەم ئەمەریکا و وڵاتانی ئەورووپی و هەروەها ئێران، دەبێت هەموویان لەو ئاستە بن کە بتوانن ئەم کەشووهەوایە بڕەخسێنن کە بە نییەتێکی خاوێنەوە دەتوانن جارێکی دیکە ئەمن و ئاسایش بۆ ناوچەکە و خەڵکی ناوچەکە بگەڕێننەوە و هەموو پێکەوە پارێزگاریی بکەن لە چەسپاندنی ئەو ئەمن و ئاسایشەدا.
ژیان: ئەگەر باس لە پەیوەندییەکانی ئێران لەگەڵ هەرێمی کوردستان بکەیت، ئێستاکە پەیوەندییەکانی دوو لایەن چۆنە؟
نازم دەباغ: پەیوەندییەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران لەگەڵ هەرێمی کوردستان، هەمیشە باش بووە و بەرەو باشتربوونیش ڕۆیشتووە، دیارە بە پێی هەندێک باروودۆخ، جاری واهەیە عادەتەن بەرز و نزمییەک وەکوو هەموو پەیوەندییەکی وڵاتانی دنیا لەگەڵ یەکتریدا دێتە پێشێی. بەڵام ئەوەی کە نەگۆڕاوە ئەوەیە کە جەختکردنەوە و دڵنیاییدان بەوەی کە پەیوەندییەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران لەگەڵ هەرێمی کوردستان، لە چوارچێوەی یەکپارچەیی عێراق و دەستووری هەمیشەیی ئەم وڵاتەدایە و بە گرینگیش دەزانرێت، لەو بوارەکانی سیاسی، ئابووری، ئەمنی و ... .
ژیان: یانی ئێستا هاتووچۆکردن لە نێوان شاندەکانی هەرێمی کوردستان و کۆماری ئیسلامی ئێراندا بوونی هەیە؟ وەفدەکانیان سەردانی یەکتریی دەکەن؟
نازم دەباغ: بەڵێ سەردانی یەکتریی دەکەن و لە نزیکەوە ئێمە وەکوو نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران، لە زۆر کات و بواردا زۆر جار، پەیوەندیی بەوەوە هەیە کە ڕاوێژ و هاتووچۆی لەگەڵ یەکتریی بکەین و هەروەها بەرپرسانی تایبەت بە پەیوەندییەکانی هەرێمی کوردستان و کۆماری ئیسلامی ئێران، ئەوەی کە من بیانبینم زووبەزوو لە گەشت و سەفەردان بۆ هەرێمی کوردستان. جگە لەوش، هەر وەکوو چۆن هەرێمی کوردستان لە تاران نوێنەری هەیە و هەموو لایەنە سیاسییەکانیشی تێدایە هەر بەم پێیەش کۆماری ئیسلامی لە شارەکانی هەولێر و سلێمانی کونسوڵخانەی هەیە و ئەو کونسووڵخانانە لەگەڵ داموودەزگاکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان و سەرکردایەتی لایەنە سیاسییەکان لە پەیوەندیدان.
ژیان: تا ئەو کاتەی کە "قاسم سلێمانی" فەرماندەی سوپای قودسی ئێران لە ژیاندا مابوو، باس لەوە دەکرا کە پەیوندییەکانی لەگەڵ بەرپرسانی هەرێمی کوردستان زۆر باش بوو، ئێستاکە کە ئەو نەماوە، "ئیسماعیل قائانی" لە جیاتی ئەو هاتۆتە سەر کار، پەیوەندییەکانیان چۆنە؟ ئایا پێتان وایە "ئیسماعیل قائانی" توانیبێتی هاوشێوەی "قاسم سلێمانی" لەگەڵ بەرپرسانی هەرێمی کوردستان هەڵسووکەوت بکات؟
نازم دەباغ: من پێموایە ئاڵووگۆڕێکی ئەوتۆ ناکرێت، چون لێرە کەسەکان وەکوو فاکتەرێکی ئەساسی کە ڕۆڵ دەبینن لە چوارچێوەی ئەو بەرنامە و سیاسەتەی کە کۆماری ئیسلامی ئێران، بە سەرپەرەشتی رێبەری ئەم وڵاتە و هەروەها دەزگا تایبەتمەندییەکانی دیکە بۆ پەیوەندییەکانی لەگەڵ هەرێمی کوردستان، ئەو ڕۆڵە دەبینن و ئاغای "ئیسماعیل قائانی" لە دەسەڵات و پەیوەندییەکانی شتێکی کەم نییە لە سەردار "قاسم سلێمانی" کە ڕاستە بە هۆی تەمەن و کارکردنی دۆستایەتی و پەیوەندییەکانی ئەو لەگەڵ سەرکردەکانی هەرێمی کوردستان بەهێزتر بوو، بەڵام ئەوەی من پێدەزانم ئەویش کەمتر نییە و سەردانی هەرێمی کوردستانی کردووە و لەو سەردانەشیدا کە ماوەیەکی زۆر دوور نییە و لە مانگی ڕابردوودا ئەنجامدرا بانگهێشتی زۆر یەک لە بەرپرسانی هەرێمی کوردستان، لەوانە: سەرۆکی هەرێم، سەرۆکی ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان و کەسانی دیکەشی کردووە کە لە کاتێکی دیاریکرا و گونجاودا بۆیان هەیە کە سەردانی کۆماری ئیسلامی ئێران بکەن.
ژیان: ئەو سەردانانەی کە باست کرد "ئیسماعیل قائانی" هاتۆتە هەرێمی کوردستان، زیاتر بە چ مەبەستێک بووە؟
نازم دەباغ: ئاغای "ئیسماعیل قائانی" کە هاتۆتە هەرێمی کوردستان هەم لە ڕێگای بەغداوە و هەمیش بە ڕاستەوخۆ هاتۆتە هەرێمی کوردستان، پەیوەندیی بە هەموو ئەو بابەتانە هەیە کە لە عێراقدا تێپەڕدەبێت بە هەرێمی کوردستانیشەوە و هەر وەکوو لە ڕابردووشدا کراوە کۆماری ئیسلامی ئێران و هەرێمی کوردستان لە چوارچێوەی پاراستنی بەرژەوەندییەکانیان پێویستیان بە ڕاوێژ و ئاڵووگۆڕیی و بیرووڕا گۆڕینەوە هەبووە، بۆیە لە زۆر کاتدا لە جیاتی پەیام ئاڵووگۆڕ بکرێت، بەڵکوو ڕاستەوخۆ نوێنەرە تایبەتەکانیان یا خۆیان سەردانی بەغداد و هەرێمی کوردستانیان کردووە و لەمبارەیەوە لەگەڵ یەکتریی وتووێژیان کردووە. تا ئێستاکەش ئەوەی کە من گوێبیستی بووم، هەر دوولا ڕازییبوون لەم سەردانانەی کە کراوە.
ژیان: تێڕوانینی "ئیسماعیل قائانی" بۆ هەرێمی کوردستان چۆنە؟
نازم دەباغ: تێڕوانینی ئەو هەمان تێڕوانینی ڕابردووە بۆ بەردەوامبوون لەسەر ئەو ڕێبازەی کە لە ڕابردوودا هێڵی بۆ کێشراوە و ئەویش لەسەریی دەڕوات بۆ جێبەجێیکردنی.
ژیان: پەیوەندیی بازرگانی لە نێوان هەرێمی کوردستان و ئێران لەمساڵدا چۆنە؟ پێتان وایە کە لەچاو ساڵانی ڕابردوودا ئەم پەیوەندییە هەڵکشاوە یا داکشاوە؟
نازم دەباغ: پەیوەندیی بازرگانی لە نێوان هەرێمی کوردستان و ئێران لەمساڵدا هەم هەڵکشاوە و هەمیش داکشاوە، ئەگەر بێینە سەر ڕوانگە و دیدی ئیستراتیجی لەسەر پەیوەندییە ئابوورییەکان لەگەڵ کۆماری ئیسلامی ئێران، ڕووی لە هەڵکشان بووە، بەڵام هەر وەکوو بۆخۆتان دەزانن پەتای کۆڕۆنا گرفتێکی هێناپێشێ کە هۆکارێکی خراپ بوو بۆ کەمکردنەوە و داکشانی چالاکییە بازرگانی، سیاسی، فەرهەنگی، هونەریی و زۆر یەک لە چالاکییەکان، چونکە هاتووچۆکردن لە بەرەوپێشەوەچوونی پەیوەندییەکان لە هەموو بوارەکاندا فاکتەرێکی گرینگە. هەر وەکوو دەزانن ئەو هاتووچۆکردنەش لە قۆناغێکی دیارییکراودا سەخت بوو و ئێستاکەش جارێکی دیکە گرفتی بۆ دروست بووە، بەڵام خۆشبەختانە دەتوانین بڵێین کۆماری ئیسلامی ئێران، بۆ بەرژەوەندییەکانی خۆشی بێت هەوڵی جیدیداوە بۆ ئەوەی کە چالاکییەکان ڕانەوەستێت و بەڵکوو بەردەوام بێت و هاتووچۆکانیش لە ڕووی بازرگانی، چارەسەریی نەۆخۆش و پێداویستییەکان، بەردوام بێت و دەتوانم بڵێم لە قۆناغێکی دیاریکراودا ژمارەی ئەو کاڵایانەی کە لە ڕێگای هەرێمی کوردستانەوە بۆ باشووری عێراق ڕوویشتووە لە هەڵکشاندا بووە و لە داکشاندا نەبووە.
ژیان: هیچ ئامارێکت لایە بڕی قەبارەی بازرگانی لەمساڵدا لە نێوان هەرێمی کوردستان و ئێران دیاریی بکات؟
نازم دەباغ: ئەگەر بمەوێت وەکوو خۆی قسە بکەم ئاماریی ڕاست و دروستمان لانییە، چونکە مەبەستمان نەبووە بە دواداچوونی بۆ بکەین و بزانین، زۆر جاریش هەیە ئەم ئامارە، زۆربەی لە خاڵە سنوورییەکانەوە قسەی لەسەر دەکرێت. چونکە بە شێوەیەکی گشتیی لە نێوان هەرێمی کوردستان و کۆماری ئیسلامی ئێران، دوو جۆر کاریی بازرگانی هەیە، یەکەمیان ئەو بازرگانییەی کە لە لایەن کۆمپانیا جێی متمانە و باوەڕپێکراوەکان و لە ڕێگای تڕانزیت و بازرگانی فەرمی ئەنجامدەدرێت، ڕێگایەکی دیکەش هەیە کە لە ڕێگای پیلەوەرەوە واتە دانیشتوانی سنوورەوە کە بە شێوازیی تایبەت بە خۆیان و لە ڕێگای کۆڵبەرەوە ئەنجامی دەکەن و ڕێگەپێدراوە. بۆیە ئەگەر مەبەست بێت دەبێت هەر دووکیان کۆبکەیتەوە و ئەو کاتە دەبێت ئامارێکی نیسبی. بەڵام بە دڵنیاییەوە ئەوەی کە بۆی دەچم و وەکوو خۆم لێکدانەوەی بۆ بکەم مومکینە ئەمساڵەکە لەگەڵ ئەو کێشانەی کە باسمان کرد، تا ئێستا زیاتر لە 3 میلیارد دۆلار بێت.
ژیان: ئەگەر باسی کێشەکانی عێراق بکەین، لە ئێستادا عێراق یاسای قەرزیی پەسەندکردووە، قەرز دەکات بۆیە کەوتۆتە قەیرانێکی داراییەوە، بۆچوونی ئێران چییە لەسەر ئەو کێشانەی کە بەسەر عێراقدا تێپەڕ دەبێت؟
نازم دەباغ: دیارە عێراقیش وەکوو هەرێمی کوردستان و بە پێچەوانەشەوە و هەروەها وەکوو هەموو وڵاتانی دیکەی ناوچەکە، بە هۆی زۆر هۆکارەوە لەوانە قەیرانی دارایی کێشەی هەبووە بۆ دابینکردنی پێداویستییەکانی هاوڵاتیانی خۆی، عێراقیش وەکوو پێی دەچێت نزیکەی دوو مانگ دەبێت مووچەی نەداوە، لە دابەزینی نرخی نەوت و هەروەها شێوازیی کارکردن، بۆیە ناچاردەبێت وڵاتێک بیهەوێت ژیان و گوزەرانی هاوڵاتیانی خۆی دابین بکات، بە دڵنیاییەوە بەدوای ڕێگەچارە دەگەڕێت و ئەمڕۆکە یەکێک لەو ڕێگەچارەیە ئەوەیە کە پەڕڵەمانی عێراق یاسایەکی دەرکرد بۆ ئەوەی دەسەڵات بدات بە حکومەتی عێراق کە قەرز بکات واتە دابینکردنی پێداویستی و بژێویی خەڵک خۆی لە خۆیدا ڕەنگدانەوەی بۆ چالاکی ئابووری دەبێت کە بۆخۆتان ئێستاکە ئەگەر سەرنجی بدەنێی ئەو ڕۆژانەی کە باس لەو یاسا تازەی قەرز وەرگرتن دەکرێت کە بوودجەی هەرێمی کوردستانی کەوتۆتە ناوەوە تا سنوورێک هەست بە ڕەنگدانەوەی دەکەی لەسەر شێوازیی کارکردن و چالاکی بازرگانی و تەنانەت دەتوانین بڵێین جووڵەی بازرگانیشی لە هەرێمی کوردستان دامرکاندووە.
ژیان: هەر چەندە ئێران لە قەیرانی دارایی دایە و لە ئێستاشدا قەیرانی دارایی کەوتۆتە حکومەتەکەی کازمییەوە، ئەوەی کە لە ڕابردوودا دەگوترا ئێران دەست دەخاتە ناو کارووباریی عێراقەوە، ئایا پێت وایە لە ئێستاشدا جارێکی دیکە دەستێوەردان دەکات لە کارووبارەکانی عێراق؟ چونکە لە پەڕڵەماندا هەوڵێک هەیە بۆ لابردنی سەرۆکی پەڕڵەمان.
نازم دەباغ: من نازانم مەسەلەی دەستێوەردان بەو مانایەی جەنابت باسی دەکەی من بەڵگەم لەلا نییە کە بڵێم ئێران لە کارووباریی عێراق دەستێوەردان دەکات، بەڵام بە دڵنیاییەوە عێراق لە قۆناغێکدایە حەسوودی پێنابردرێت و کێشە و گرفتی زۆرە و چاویشی لەوە هەیە کە کەسێک دەستی بگرێت و بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانی هاوکاریی و ڕێنمایی بکات. ئەمە بەشێکییەتی، بەشێکی دیکەشی باسمان کرد کۆماری ئیسلامی ئێرانیش هەر کێشە و گێروگرفتێکی هەبێت ئەوەی کە بیریی لێدەکاتەوە کە یەکەم لە ناوخۆی چارەسەریی بۆ بدۆزێتەوە و دووهەم بە دوای ئەوەدا دەگەڕێت کە فاکتەرەکانی دەورووبەریی خۆی هەوڵبدات بگونجێنێت لەگەڵ باروودۆخی ناوخۆی بۆ ئەوەی کە ئەویش سوودی لێوەربگرێت، واتە لە عێراق ئەگەر کێشەیەک هەبێت و ئەو کێشەیە بە قەرز چارەسەر بکرێت وەکوو ئەوەی کە باسمانکرد بوونی داهاتی هاوڵاتیان کە مووچەیە بازاڕ زیندوو دەکاتەووە. کە بازاڕیشی زیندوو کردەوە عێراق لەو وڵاتانە نییە بەرهەمی ئەوەندە زۆر بێت بتوانێت کەلووپەلی ناوخۆی بۆخۆی کەڵکی لێوەربگرێت و هاوڵاتیانی سوودی لێببینن، بەڵکوو دەگەڕێتەوە بۆ هێنانی کەلووپەل لە دەرەوەی سنوورەکانی خۆی، کە یەکێک لەو وڵاتانەی کەلووپەل بۆ عێراق دەنێرێت، ئێران و ئەویدیکەش تورکیایە. بۆیە من پێموایە لەو چوارچێوەیەدا مومکین خاونی پێشنیاربێت و ئەو پێشنیارانە هۆکاربێت بۆ بووژاندنەوەی ژێرخان و بواریی ئابووریی لە عێراقدا.
ژیان: ناوبەناو ئێران ناوچە سنوورییەکانی هەرێمی کوردستان تۆپباران دەکات، نوێنەرایەتی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ئێران، سەبارەت بەو تۆپبارانەوە هیچ نیگەرانی خۆی گەیاندووە؟ ئێرانیش کە تۆپبارانەکان دەکات بۆخۆی بیانوویەکی هەیە و دەڵێت بە هۆی جمووجۆڵی هێزە ئۆپۆزیسیۆنی کوردستانی ئێرانە. ئەوانیش هێچ نیگەرانییەکیان بە ئێوە گەیاندووە؟
نازم دەباغ: لە کاتی خۆیدا زۆرمان قسە لەسەر ئەوە کردووە، بەڵام دەتوانم بڵێم خۆشبەختانە ئەمساڵ لە هەموو ساڵێک کەمتربووە، بە پێچەوانەوە لە هەموو ساڵەکان زیاتر تورکیایە، بۆیە مەسەلەی نیگەرانی دروستبوون لە نائارامی لە سنوورەکان بە دڵنیاییەوە هەر دوولا پەرێشان دەکات هەم حکومەتی هەرێمی کوردستان و هەم کۆماری ئیسلامی ئێران. چونکە بوونی کێشەی نائەمنی و شەڕ و پێکدادان و تۆپباران، هۆکارێک دەبێت بۆ سستی چالاکی ئابووریی و هاتووچۆکردن، بۆیە هەر دوولا بە پەرۆشەوە بەدواداچوونی بۆ دەکەن.
ژیان: ئەو بیانووەی ئێران یانی بە دروست دەزانن کە دەڵێن جمووجۆڵی هێزە ئۆپۆزیسیۆنەکانە بۆیە تۆپباران دەکەین؟
نازم دەباغ: من هەموو هۆکارێک بە دروست دەزانم کە زەرەر لە ئاسایشەکەم بدات و ئەو مەسەلەیە تەنیا بۆ کۆماری ئیسلامی ئێران نییە و من ناتوانم لێرەوە بڵێم ئێران حەقە ئەوە دەکات، ئێمە هەمیشە داوای ئەوە دەکەین کە کۆماری ئیسلامی ئێران بتوانێت لە ڕێگای سیاسی و کفتووگۆ لەگەڵ هەرێمی کوردستان، کێشە سنوورییەکان وەلاوەبنێن و لایەنە سیاسییەکانی ئێرانیش کە لە هەرێمی کوردستان ژیان بەسەر دەبەن و لەوێی کار و چالاکیان هەیە، ڕچاویی باروودۆخی هەرێمی کوردستان بکەن. هەر وەکوو چۆن ئێستاکە تورکیا دوادا دەکات، وڵاتانی دنیاش داوا دەکەن، کە واتە لە کاتێکدا ئەگەر بەڕاستی شێوەیەکی بەرچاو لە چالاکییەکان بۆ دژایەتی کۆماری ئیسلامی لە سنوورەکان نەبێت، ئەو کاتە ئێران ماف بە خۆی دەدات وڵامدانەوەی هەبێت. بەڵام ئەگەر چالاکییەکان نەبێت و ئێران لە خۆیەوە پەلاماریی دێیەکانی هەرێمی کوردستان بدات و ببێتە مایەی دەربەدەریی خەڵکی مەدەنی ئێمە ئەوە مەحکووم دەکەین.
ژیان: پێتان وایە ئێران لە خۆیەوە وادەکات یا بیانوویەکی هەیە بۆ ئەوەی کە بیکات؟
نازم دەباغ: تا ئێستا ئەوەی ئێمە بیستوومانە ئەوەی کە تۆ پێی دەڵێی بیانوو ئێمە پێی دەڵێین هۆکار، چونکە بیانوو ئەوەیە شتێک نەبێت و بەڵام بیکەی بە بیانوو، بەڵام هۆکار شتێک ڕوودەدات، بۆ نموونە لە دەزگاکانی ڕاگەیاندن و تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان باسی ڕوودانی مەسەلەیەک دەکرێت کە فڵانی و فڵانی لە سنوورەکان خۆ دەردەخەن و چالاکی ئەنجام دەدەن و ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ ئەو بەڵگانە، دەبێتە هۆکارێک بۆ ئەوەی ئێران دەڵێت من تۆپباران دەکەن. بەڵام تا ئێستا ئەوەی کە ئێمە پێمانزانیوە گلەیی دوولایەنە هەبووە، گلەیی هەبووە لە حکومەتی هەرێمی کوردستانەوە بۆ چالاکی هەندێک لایەن بۆ ورووژاندنی تۆپبارانکردن کە هیچ سوودێکی لێنابەن، بێجگە لەوەی کە هەرێمی کوردستان و دێیەکانی هەرێمی کوردستان زەرەمەندبوون. بەڵام من ئەم مەسەلەیەی کە جەنابت دیورووژێنی دەتوانم بڵێم مومکینە پێویست نەکات، چونکە ماوەیەکی یەگجا زۆرە ئێمە وەکوو نوێنەرایەتی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ئێران، ئەو هەواڵ و پەیامانەمان پێنەگەیشتووە، بڵێین لایەنێکی سیاسی کوردی ئێرانی لە سنوورەکانی هەرێمی کوردستان، چالاکی ئەنجامداوە و بۆتە هۆکاریی تۆپبارانکردن. بەڵام بۆ نموونە ناوەناوە و لە هەندێک شوێندا دەبینین ڕودواو هاتۆتە پێشێ و مومکینە لە ڕێگای ڕۆیشتندا لە یەک هەڵپڕژابن یا تووشی یەکتربووبن، ببێتە مایەی ئەوەی کە تەقە و پێکدادان ببێت و تۆپباران بکرێت. خۆشبەختانە دەتوانم بڵێم لەچاو ساڵانی پێشوو زۆر زۆر کەمە.
ژیان: ناو بە ناو هێزە ئەمنییە چەکدارە ئێرانییەکان لەسەر سنوور، تەقە لە کۆڵبەرانی کورد دەکەن، ئەم کێشانە بە کوێی گەیشتوون، هیچ قسە لەمبارەیەوە دەکرێت؟
نازم دەباغ: حەقیقەتێک هەیە کە دەبێت ئێوە بیزانن، ئەو حەقیقەتەی کۆڵبەر چییە و ڕێگای کۆڵبەر لە چ شوێنێکە؟ دیارە ئێمە لەگەڵ ئەوە نین، هیچ هاوڵاتییەک لە ڕێگای بژێویی ژیانی خۆیدا بە گوللە بگوژرێی و ڕێگای لێبگیرێت. بەڵام یاسایەک داندراوە کە پێی دەگوترێت "یاسای کۆڵبەریی" و ئەگەر بێیە سنوورەکان ئەو ڕێگایە بە چاویی خۆت دەیبینی، نە کەسێک و نە 10 کەس و نە 100 کەس، بەڵکوو بە هەزاران کەس لە بەیانییەوە تا ئێوارێی لەو ڕێگایەوە بە شاخەکاندا بە کۆڵ کاڵا دێنن بۆ ئەودیو و بۆئەمدیو، بەڵام هەندێک ڕێگا هەیە، کە پێی دەگوترێت ڕێی قاچاخ، قاچاخ بە مانای ئەوەیە لەو ڕێباز و ڕێیە لادەدات کە بۆی داندراوە، کۆماری ئیسلامی ئێرانیش لە سەر سنوورەکان و لەو شوێنانە پۆلیسی ئەمنی و هێزی ئینترازمی داناوە و کەمینی هەیە، کەمین بۆ کێی؟ بۆ ئەو کەسانەی کە بە قاچاخ لەو شوێنانە هاتووچۆ دەکەن، جا چ بۆ چالاکی بیەوێت بێت بۆ ئێران، جا چ بۆ هێنانی شتی قاچاخ بێت، بەڵام سنووری فەرمی نییە، بۆیە کە دەنگیان دەدەن و تەقەی لێسازدەبێت، لە ئەنجامدا ئەو کەسانە بە بێتاوانی دەکوژرێن، یا هەندێکیش هەیە ئەگەر بگەڕێیتەوە بۆ ئەو کاڵایەی کە بە کۆڵێوەیەتی کاڵای قاچاخە، واتە ئەو شتەی کە ئەو ناتوانێت بە کۆڵ بە ڕێگا دیاریکراوەکەدا بیهێنێت، بۆخۆی دەچێت بە کۆڵ بە لاڕێیەکەدا دەیهێنێت. بەڵام لە هەموو حاڵەتەکاندا کوشتنی کۆڵبەر لە پێناویی دابینکردنی بژێویی ژیانی خۆیدا کارێکی ڕەوا نییە، بەڵام ئومێدیش دەکەین و داواکاریشین کۆڵبەرەکانیش هەوڵبدەن، کە خۆیان نەدەنە ئەو ڕێگایانە و جارێکیشی دیکە دەیڵێم، یەکەم کۆڵبەرەکان کارتیان هەیە، دووهەمیشیان ئەکەر سەیربکەی، ئێوارێی دادێی بە ڕێچکە و بە هەزاران کۆڵبەر بەدوای یەکتریی دەکەون و بارەکانیان دەهێنن و بارەکانیشیان لە ناو شارەکانی ئێران دەفرۆشن. واتە کۆڵبەریی سەرەکی ڕێی لێنەگیراوە، بەڵام ئەو کۆڵبەرەی کە بە ڕێگا قاچاخەکەدا دەڕوات ڕێی لێگیراوە.
ژیان: ماوەی 21 ساڵە جەنابت نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تارانی، زۆربەی نوێنەرەکانی حکومەتی هەرێم لە وڵاتان گۆڕدراون، چۆنە تا ئێستا لەو پۆستەدا ماویتەوە؟
نازم دەباغ: سوپاسی حکومەتی هەرێمی کوردستان و یەکێتی نیشتمانی کوردستان دەکەم، کە تا ئێستا ئەو متمانەیەیان بە من هەبووە، کە توانیومە وەکوو نوێنەرێک کار بکەن، چونکە جیاوازیی هەیە، نوێنەرایەتی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ڕووی ڕێکخستنی پەیوەندییەکاندا نوێنەرایەتییەکی تایبەتمەندە، توانیمانە تا ئێستا هۆکاربین بۆ چارەسەرکردنی کێشە و پتەوکردنی پەیوەندییەکان. هەر لە کاتێکیشدا پێویست بکات بگوڕدرێم و ئەو ئەرکەی کە لەسەر شانمە وەکوو پێویست لە خزمەت نەتەوەکەم و حکومەتی هەرێمی کوردستان بەکاریبهێنم، ئەوە تەمەنم بۆتە 72 ساڵ، مومکینە پێمەوە دیارنەبێت؛ بەڵام لە هەمان کاتدا ئەوە هەر وەکوو ئاماژەت پێدا 21 ساڵە لە تارانم و نزیکەی 35 ساڵیشە لە پەیوەندییەکانی نێوان ئێران و یەکێتی نیشتمانی کوردستان و دواییش حکومەتی هەرێمی کوردستان کاردەکەم، بە دڵنیاییەوە ئەگەر حیزبەکەم گلەیی لێمهەبوایە، یان حکومەتەکەم لێم ناڕازیی بوایە یا تەنانەت حکومەتەکە و حیزبەکەشم لێم ڕازیی بێت، ئەگەر کۆماری ئیسلامی ئێران لێم ناڕازی بێت کە کەسێک بم مایەی کێشە و گرفت بوومایە و نەمتوانایە کێشەکان چارەسەر بکەم، بە دڵنیاییەوە دەیتوانی داوا لە حکومەتی هەرێمی کوردستان و یەکێتی نیشتمانی کوردستان بکات کە نوێنەرەکەتان بگوڕن.
ژیان: زۆر سپاست دەکەم مامۆستا "نازم دەباغ" نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران، کە میوانمان بووی.
نازم دەباغ: منیش زۆر سپاستان دەکەم.
لینکی چاوپێکەوتن:
https://www.facebook.com/ZhyanMedia/videos/3511896862234560/
"نەسروڵڵا رەشنوودی" سەرکونسولی کۆماری ئیسلامی ئێران لە هەولێر، لە پەیامێکدا بە بۆنەی کۆچی دوایی دکتۆر "فرسەت سۆفی" پارێزگاریی هەولێر، سەرەخۆشی لە بەرپرسانی بەڕێزی هەرێمی کوردستان و بنەماڵەیی هێژای ئەم خوالێخۆشبووە کرد.
دەقی پەیامی سەرکونسولی کۆماری ئیسلامی ئێران لە هەولێر بەم چەشنەی خوارەوەیە:
بە ناوی خودا
اناالله و انا الیە راجعون
کۆچی دوایی دکتۆر "فرسەت سۆفی" پارێزگاریی هەولێر کە لە کەسایەتییە زانستی و سیاسەتوانەکان بوو، لە بەرپرسانی بەڕێزی هەرێمی کوردستان و بنەماڵەیی هێژای ئەم خوالێخۆشبووە و هەروەها کەسووکاریان سەرەخۆشی دەکەم و لە خودای دلۆڤان، پلە و پایەی بەرز بۆ ئەم خوالێخۆشبووە و سەبر و ئارامیی بە کەسووکاری بەڕێزیان داواکارم.
"نەسروڵڵا رەشنوودی"
سەرکونسولی کۆماری ئیسلامی ئێران لە هەولێر
بەهۆی تەشەنەسەندنی ڤایرۆسی کۆرۆنا و بەرزبوونەوەی ئامارەکانی توشبوون و گیان لەدەستدان بە ڤایرۆسەکە، هاتووچۆکردن لە نێوان شارەکانی ئێران قەدەغە دەکرێت.
عەلی رەبیعی وتەبێژی حکومەتی ئێران لە کۆنفڕانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، لە شەممەی داهاتوووە سەرجەم شارەکانی ئێران کەرەنتین دەکرێن و تەنانەت سەبارەت بە چوونەدەرەوە لە شارەکانیش، رێوشوێنی توند دەگیرێتەبەر و هاتووچۆکردن لە نێوان شارەکان قەدەغە دەکرێت.
ئاماژەی بەوەشکرد، لە کاتی کەرەنتینەکردنی شارەکان، تەنها ئەو شوێنانە کراوە دەبن کە بەرهەمهێنەرن و کاڵا و پێداویستییە سەرەکییەکانی خەڵک دابین دەکەن.
ئەم بڕیارەی حکومەتی ئێران لەکاتێکدایە کە ماوەی چەند رۆژێکە ئامارەکانی توشبوون و گیان لەدەستدان بە کۆرۆنا لەو وڵاتە رووی لە بەرزبوونەوە کردووە و هەر ئەمڕۆش سیما سادات لاری وتەبێژی وەزارەتی تەندروستی ئێران رایگەیاند، تەنها لە شەو و ڕۆژی رابردوودا ١٢ هەزار و ٥٠٠ حاڵەتی نوێی توشبوون بە کۆرۆنا لە وڵاتەکە تۆمارکراون و ئەوەش بۆ یەکەمجارە لە ٢٤ کاتژمێردا ئەو ژمارە زۆرە لە خەڵکی ئێران تووشی کۆرۆنا دەبن.
ئاماژەی بەوەشکرد، هەر لەو ماوەیەدا ٤٥٩ توشبووی کۆرۆنا گیانیان لەدەستداوە و بەوەش ژمارەی مردووانی کۆرۆنا لە ئێران گەیشتە ٤١ هەزار و ٤٩٣ کەس.
"نازم دەباغ" نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ئێران لە وتووێژ لەگەڵ ماڵپەڕی "ئاژانس" گوتی: سەبارەت بە راگرتن و پێدانی ڤیزا لە لایەن کۆماری ئیسلامی ئێرانەوە بۆ سەردان و چارەسەرکردنی نەخۆشی، کاری بازرگانی و هەروەها گەشتیاری بە شێوەیەکی سنووردار بەم پێیە رێگەیان پێدەدرێت و ئێرانیش دەستی پێکردۆتەوە و لە پێشتریشدا بە شێوەیەکی سنووردار، ڤیزەی بە هاووڵاتیانی هەرێمی کوردستان داوە کە بۆ چارەسەریی نەخۆشی و کاری بازرگانی سەردانی ئەم وڵاتەیان کردبێت.
گوتیشی: بەڵام ئێستاکە بە شێوەیەک کە بڵێین گەڕانەوە بۆ دۆخێک کە دەکرێت لە دۆخی جاران نزیک بێتەوە، سنوورەکان بۆ هاتووچۆ کردن کراوەتر بوون. ئەگەرچی لە لایەن هەرێمی کوردستانەوە بڕیار دراوە لە سەر ڕۆشنایی ئەو ڕێنماییانەی کە وەزارەتی تەندروستی و هەروەها وەزارەتی ناوخۆ دەریان کردووە، هاوڵاتیانی ئێرانی دەتوانن بێن بۆ هەرێمی کوردستان و بەرانبەر بەوەشەوە دیسان هاوڵاتیانی هەرێمی کوردستانیش دەتوانن سەردانی کۆماری ئیسلامی ئێران بکەن.
"نازم دەباغ" نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران لە کۆتایی قسەکانیدا گوتی: ئەوەی ئەمڕۆکە هاوڵاتیانی هەرێمی کوردستان دەتوانن بۆ ئێران بێن بە بێی سنووردار، هەموو کەسێک کە کاری چارەسەرکردنی نەخۆشی و کاری پزیشکیان هەبێت دەتوانێت سەردانی کونسولگەرییەکانی ئەم وڵاتە لە هەولێر و سلێمانی بکات و ڤیزایان پێدەدرێت. هەر وەکوو چەند رۆژ پێش ئێستاش ڕوونکردنەوەکەی کونسوولی ئێران لە هەولێر لەمبارەیەوە ڕایگەیاند کە ڤیزە بە هاوڵاتیانی هەرێمی کوردستان دەدەن کە سەردانی ئێران بکەن.
لینکی چاوپێکەوتن:
https://m.facebook.com/azhans.krd/videos/نازم-دەباغ-نوێنەری-حکومەتی-هەرێمی-کوردستان/668008720774932/?depth=1
پەیامی "نێچیرڤان بارزانی" سەرۆکی هەرێمی کوردستان بە بۆنەی کۆچی مامۆستا "محەمەد ڕەزا شەجەریان" لە دەزگاکانی ڕاگەیاندنی ئێران و دنیادا ڕەنگدانەوەی بەربڵاویی هەبوو.
پەیامی پرسەنامەی "نێچیرڤان بارزانی" سەرۆکی هەرێمی کوردستان بە بۆنەی کۆچی مامۆستا "محەمەد ڕەزا شەجەریان" گۆرانیبێژی ناوداریی ئێرانی لە دەزگاکانی ڕاگەیاندنی ئێران و دنیادا ڕەنگدانەوەی یەکجار زۆریی بەدواوە بوو، لەوانە: ئاژانسی "یۆرۆ نیووز" Euro News ئەورووپا، تەلەڤیزیۆنی "بی.بی.سی" BBC، ئاژانسی "دەیچێ وەلە" Deutsche Welle لە ئەڵمانیا، "رادیۆ فەردا" Radio Farda لە پڕاگ، هەروەها لە ئاژانسەکان و دەزگاکانی دیکەی ئێران، لەوانە: "ئیسنا" ISNA، "ئیرنا" IRNA، "ئیلنا" ILNA، "مێهر" MEHR، "بۆڕنا" BORNA، "ئیسکا نیووز" ISCA NEWS، "تەسنیم" TASNIM، "تابناک" Tabnak، "ئافتاب نیووز" Aftab News، "انتخاب" Entekhab، "ئیمنا" IMNA، رۆژنامەی "ئێران"، رۆژنامەی "جەوان"، رۆژنامەی "ئیتلاعات"، رۆژنامەی "ئافتاب یەزد"، رۆژنامەی "هەمدێڵی" Hamdeli، "موسیقی ما" Musice Ma، "خەبەر ویژە" Khabare Vije، "موسیقی ایرانیان" Musice Iranian، "خەبەر فەوری" Khabar Foori، "رووز" Rouz، "جەوان ئۆنلاین" Javan Online، "رۆکنا" Rokna، "ئاغای خەبەر" Aghaye Khabar، "تەقریب" Taghrib، "ئاخەرین خەبەر" Akharin Khabar، "سەرپووش" Sar Poosh، "رادیۆ مێهرێگان" Radio Mehregan، ماڵپەڕیی "جامعە ئیدەئال" Jameh Ideal، "بۆکان ئۆنلاین" Bokan Online، "شوعار ساڵ" Shoare Sal، "تەدبیر و ئومید" Tadbir va Omid، "بەهەشت" Behdasht، "خەبەربان" Khabarban، "ساحێب خەبەر" Saheb Khabar، "ئێکۆمی" The-Economy، "هفتمین موج" Haftomin Mowj، "لوڕ ئۆنلاین" Lor-Online، "سوور پرێس" Soor Press، "55 ئۆنلاین" 55 Online، "جەوان نیووز" Javanan News، "گۆستەرێش نیووز" Gostaresh News، "پۆرسێمان" Porseman، "خواندنیها" Khaandaniha، "روخداد" Rokhdad، "ئارمانێین" Armanin، "عەسری خەبەر" Asr Khabar، "تێلێکس ایران" Telex Iran، "ئەخبار تازە" Akhbare Tazeh، "کورد پرێس" Kurd Press، "ایران تاپ نیووز" Iran Top News، "خەبیر نیووز" Khabir News و ... .
دوایین هەواڵەکان
- نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران: سەردانەکەی پزیشکیان ئاماژەیە بۆ گرنگیدانی ئێران بە هەرێمی کوردستان
- ههرێمى كوردستان و ئێران جهخت له برهودان به پهيوهندييهكانيان دهكهنهوه
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی: سەردانی سەرۆک کۆماری ئێران مێژوویی بوو
- نازم دەباغ له وتووێژ لهگهڵ ئاژانسی ئیرنا: مەسعوود پزشکیان سەردانی هەولێر دەکات
- نازم دەباغ: کاتی سەردانی پزیشکیان بۆ عێراق دیار نییە
- «سەلام رشدی» لهگهڵ شاندی یهکێتی هاورده و ناردنکارانی لقی ههولێر کۆبۆوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى: ههميشه پشتيوانى و بهرگرى له مافهكانى ئێزدييان دهكهين
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی لهگهڵ باڵیۆزی یهکێتیی ئهورووپا کۆبووهوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى لهگهڵ باڵيۆزى نهمسا كۆبووهوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى سوپاسى جهنهرال ڤاول دهكات