عەلی لاریجانی سەرۆکی پەرلەمانی ئێران لە کۆبوونەوەیدا لەگەڵ شاندی هەرێم ڕایگەیاندووە، پشتیوانی گفتوگۆکانی نێوان هەولێر و بەغداد دەکەن، بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان.

ئەمڕۆ شاندی هەرێم بە سەرۆکایەتی نێچیرڤان بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێم، لەگەڵ عەلی لاریجانی سەرۆکی پەرلەمانی ئێراندا کۆبوونەوە، لاریجانی لەو کۆبوونەوەیەدا نیگه‌رانیی خۆی به‌رامبه‌ر ئه‌و ڕووداو و بارگرژیانه‌ ده‌ربڕی كه‌ له‌م دواییانه‌دا له‌نێوان هه‌ولێر و به‌غداد هاتوونەتە‌ ئاراوه‌.

سەرۆکی پەرلەمانی ئێران هیوای ئەوەی خواستووە، كێشه‌ هه‌ڵواسراوه‌كانی نێوان هه‌رێمی كوردستان و حكومه‌تی فیدراڵ، له‌ ڕێگه‌ی گفتوگۆ و دیالۆگه‌وه‌ و له‌سه‌ر بنه‌مای ده‌ستوور چاره‌سه‌ر بكرێن و مافه‌ ده‌ستوورییه‌كانی خه‌ڵكی هه‌رێمی كوردستان و ته‌واوی پێكهاته‌كانی عێراق دابین بكرێن.

بەپێی ڕاگەیەندراوی کۆبوونەوەکە کە ماڵپەری حکومەتی هەرێم بڵاویکردووەتەوە، نێچیرڤان بارزانی جگە لە داكۆكیکردن له‌ په‌یوه‌ندییه‌ دووقۆڵی و مێژووییه‌كانی نێوان هه‌رێمی كوردستان و كۆماری ئیسلامیی ئێران، دووپاتی كرد‌وەتەوە‌ كه‌ هه‌رێمی كوردستان هه‌میشه‌ فاكته‌ری سه‌قامگیری بووه‌ له‌ ناوچه‌كه‌دا و هه‌ر واش ده‌مێنێته‌وه‌.

هەروەها ئاماژه‌ی به‌ هه‌وڵەکان کردووە، بۆ ده‌ستپێكردنی گفتوگۆی نێوان هەولێر و بەغداد به‌مه‌به‌ستی چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كان و له‌مباره‌یه‌وه‌ ڕۆڵی كۆماری ئیسلامیی ئێرانی له‌ فراوانكردن و سه‌رخستنی گفتوگۆكان به ‌پێویست زانیوە.

سنور ميديا

دوای چەندین مانگ لەبڕینی پەیوەندییە دیبلۆماسی و ئابوورییەكانی لەگەڵ باشووری كوردستان، دواجار كۆماری ئیسلامی ئێران لەسەر ئاستی باڵا پێشوازی لەنێچیرڤان بارزانی، سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان‌و شاندێكی یاوەری كرد، بەرپرسانی تاران ئامادەیی خۆشیان بۆ نێوبژیوانی نێوان هەولێر و بەغدا نیشاندا.

هەفتەنامەی رووداو ئەمڕۆ دوو شەممە لەزاری نازم دەباغ، نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لەتاران لەبارەی سەردانەكەی شاندی حكومەتی هەرێمی كوردستان بەسەرۆكایەتی نێچیرڤان بارزانی بۆ كۆماری ئیسلامی ئێران بڵاویكردەوە، كە سەردان‌و دیدارەكان لەگەڵ بەرپرسانی ئێران، "زۆر گرنگ بوون، لە هەموو دیدارەكان پشتیوانی ئێران بۆ مافە دەستوورییەكانی هەرێمی كوردستان دووپاتكرایەوە".

لەسەردانەكەی رۆژی یەكشەممەدا شاندی باڵای حكومەتی هەرێمی كوردستان لەگەڵ هەر یەك لەحەسەن رۆحانی، سەرۆككۆماری ئێران، عەلی لاریجانی، سەرۆكی پەرلەمان‌و عەلی شەمخانی، سكرتێری ئەنجوومەنی باڵای ئاسایشی نیشتمانی كۆماری ئیسلامی ئێرانەوە.

بەپێی راگەیەندراوێكی حكومەتی هەرێمی كوردستانحەسەن رووحانی "پاراستنی پەیوەندییەكانی هەولێر و تارانی بەپێویست زانیوە بەتایبەتی، كە هەرێمی كوردستان گرنگی بەئاسایشی ئێران‌و ناوچە سنوورییەكان دەدات، خوازیاریش بوو سەقامگیری لەناوچەكە جێگیر ببێت‌و خەڵكی هەرێمی كوردستان لەخۆشگوزەرانیدابن".

نازم دەباغ، كە یەكێك بوو لە بەشداربووانی سەردان و دیدارەكان راشیگەیاند "دووپات لەوە كرایەوە، كە ئێران هاندەرێكی باشی حكومەتی بەغدا دەبێت بۆ ئەوەی گەماڕۆكانی سەر هەرێمی كوردستان لاببات، بە نێچیرڤان بارزانییان وت، لەهەركات و شوێنێك پێویستتان بە هاوكاری ئێران هەبوو، ئێمە درێغی ناكەین لەهاوكاریكردنتان، چاوەڕوانیش دەكرێ دواتر ئێران لەگەڵ عەبادی پەیوەندی هەبێ بۆ ئەوەی دانوستاندنەكان لەگەڵ هەرێمی كوردستان، ئەنجامیان هەبێت".

هەروەها بەپێی بەیاننامەیەكی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەبارەی سەردانەكە "سەرۆك كۆماری ئێران، چارەسەركردنی كێشەكان‌و فەراهەمكردنی مافەكانی خەڵكی كوردستان‌و هەموو پێكهاتەكانی دیكەی عێراق‌ لەسەر بنەمای دەستوور بە‌پێویست زانیوە، لەوبارەیەشەوە دەستخۆشی لە شاندی هەرێمی كوردستان كرد كە لە بەغدا بووە و گفتوگۆیان لەسەر كێشە‌ هەڵواسراوەكان دەستپێكردووە"، هاوكات عەلی شەمخانیش وتوویەتی "پشتیوانی لە سیاسەتی نوێی هەولێر دەكەین".

لای خۆیشییەوە، عەرەفات كەرەم، سەرۆكی فراكسیۆنی پارتی لە پەرلەمانی عێراق لەبارەی گفتوگۆی نێوان هەولێر و بەغدا بە (رووداو)ی راگەیاند "عەبادی دەیەوێ‌ داهاتووی خۆی لەدوای هەڵبژاردن مسۆگەر بكات، گرەویش لەسەر ئەو دەنگانە دەكات بەهۆی دژایەتی هەرێمی كوردستان كۆی دەكاتەوە، بۆیە باڵانس رادەگرێت، تووندی بەیاننامەی كۆبوونەوەكەشی لەگەڵ شاندی حكومەتی هەرێمی كوردستان زیاتر بۆ رازیكردنی جەماوەری شیعە بوو".

سەرۆكی فراكسیۆنی پارتی لەپەرلەمانی عێراق پێیوایە عەبادی زیاتر لەژێر گوشاری ئەمریكایە وەكو ئەوەی ئێران بانگهێشتكردنی حكومەتی هەرێمی كوردستانیش بۆ تاران پەیوەندی بەدۆخی نێوخۆی ئێرانەوە هەیە و دەڵێ‌ "دۆخی ئێران باش نییە، راستە كۆنترۆڵیان كردووە، بەڵام دۆخەكە لەكوڵانە، ئەوانیش حسابی تایبەت بۆ هەرێمی كوردستان دەكەن با هەر بڵێن هەرێمەو بەشێكە لە عێراق، بەڵام لە واقیع حكومەتەو دەوڵەتەو پەرلەمان و سوپاو هێزی ئەمنی هەیە".

دوایین كۆبوونەوەی شاندی باڵای حكومەتی هەرێمی كوردستان لەگەڵ عەلی لاریجانی، سەرۆكی پەرلەمانی ئێران بوو، سەرۆكی پەرلەمانی ئێران پشتگیری وڵاتەكەی بۆ ئەو گفتوگۆیانە‌ دەربڕی، كە بەمدواییانە لەنێوان هەولێر و بەغدا بۆ چارەسەركردنی كێشەكان دەستیانپێكردووە.

وا بڕیاربوو ئەمڕۆ دووشەممە 22/1/2018 نێچیرڤان بارزانی لەگەڵ محەممەد جەواد زەریف، وەزیری دەرەوەی كۆماری ئیسلامی ئێران كۆببێتەوە، بەڵام بەپێی قسەی نوێنەری حكومەتی هەرێمی كورردستان لەتاران بەهۆی خشتەی كارەكانیانەوە، نەیانتوانی بمێننەوەو گەڕایەوە بۆ هەرێمی كوردستان.

رووداو - هەولێر

سەرۆکی پەرلەمانی ئێران بە سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستانی راگەیاندووە، پەیوەندییە ستراتیژییەکانیان لەگەڵ هەرێمی کوردستان دەپارێزن و وڵاتەکەی هەرێمێکی چالاک و پڕ وزەی لە چوارچێوەی دەستووری عێراقدا دەوێت.

رۆژی یەکشەممە 21-1-2018 عەلی لاریجانی، سەرۆکی پەرلەمانی ئێران لە تاران پێشوازی لە نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان و شاندی یاوەری کرد.

ئاژانسی فەرمی ئەنجوومەنی شورای ئێران بڵاویکردەوە، لاریجانی گوتوویەتی "ئێمە لەگەڵ برایانی کوردمان لە هەرێم پەیوەندییەکی نزیک و برایانەمان هەیە و دەشبێت. پرسی ئاسایشی هەرێـمی کوردستان بۆ ئێران گرنگی زۆری هەیە".

لە کۆبوونەوەکەدا  لاریجانی راشیگەیاندووە "ئێـمە پەیوەندییەکی ستراتیژیمان لەگەڵ هەرێـمی کوردستاندا هەیە و ئەو پەیوەندییە پڕبەهایە دەپارێزین، نابێ بە ئەنجامدانی هەڵەی ستراتیژی، زیان بەو پەیوەندییە بگەیێنین".

بەگوتەی عەلی لاریجانی "ئەو رووداوانەی کە لەماوەی رابردوودا لە هەرێمی کوردستان روویانداوە لە بەرژەوەندی برایانی کوردمان نەبوون و پێویستە بە هۆشیاری و لەژێر چەتری حکومەتی ناوەندی کێشەکان چارەسەر بکەن".

سەرۆکی پەرلەمانی ئێران ئاماژەی بەوەشکردووە، هەرێمی کوردستان زەمینەی زۆر باشی لە بواری ئابووریدا هەیە و دەرفەتی بۆ گەشەی زیاتری ئابووری هەیە، بەڵام پێویستە هێڵە سیاسییەکان لەگەڵ حکومەتی ناوەنددا بەرەو پێشەوە ببرێن.

بەپێی راگەیێندراوێکی حکومەتی هەرێمی کوردستانیش، عەلی لاریجانی هیوای خواستووە ته‌واوی كێشه‌ هه‌ڵواسراوه‌كانی نێوان هەولێر و بەغدا به‌ڕێگه‌ی گفتوگۆ و له‌سه‌ر بنه‌مای ده‌ستوور چاره‌سه‌ربكرێن، مافه‌ ده‌ستوورییه‌كانی خه‌ڵكی هه‌رێمی كوردستان و ته‌واوی پێكهاته‌كانی عێراق دابینبكرێن. هەروەها پشتگیریی وڵاته‌كه‌ی بۆ ئه‌و گفتوگۆیانه‌‌ ده‌ربڕیوە كه‌ به‌م دواییانه‌ له‌نێوان هه‌ولێر و به‌غدا بۆ چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كان ده‌ستیانپێكردووه‌.

رۆژی 20ی ئەم مانگە، شاندێکی باڵای حکومەتی هەرێـمی کوردستان بە سەرۆکایەتی نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکوەزیران و قوباد تاڵەبانی، جێگری و چەند بەرپرسێكی دیکە سەردانی ئێرانی کرد.

رۆژی یەکشەممە 21-1-2018  شاندەکەی کوردستان لە تاران له‌لایه‌ن حه‌سه‌ن رووحانی، سه‌رکكۆماری ئێرانه‌وه‌ پێشوازییان لێكرا. 

هەمان رۆژ شاندەکە لە دوو کاتی جیاوازدا لەگەڵ عه‌لی شه‌مخانی، سکرتێری ئەنجوومەنی باڵای ئاسایشی نیشتمانیی ئێران و عەلی لاریجانی، سەرۆکی پەرلەمانی ئێران کۆبووەوە.

رووداو - هەولێر

نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و شاندی یاوەری، سەردانی تاران، پایتەختی ئێرانیان کرد. سەردانێك کە جووڵەی خستە نێو میدیای ئێرانی سەبارەت بە دۆخی هەرێمی کوردستان و پەیوەندییەکانی لەگەڵ بەغدا.

ئاژانسی میهر، نزیک لە نەریتخوازان نووسیویەتی: نێچیرڤان بارزانی رێگە نادات هیچ جۆرە هەڕەشەیەک لە خاکی کوردستانەوە لە ئێران بکرێت.

تەسنیم، ماڵپەڕی نزیک لە سوپای پاسداران، تیشکی خستووەتە سەر دیداری عەلی شەمخانی، سکرتێری ئەنجوومەنی باڵای ئاسایشی نەتەوەیی لەگەڵ شاندی حکومەتی هەرێـمی کوردستان و گوتەیەکی شەمخانییان بڵاوکردووەتەوە، کە تێیدا دەڵێت: کەڵکوەرگرتنی دژەشۆڕشەکان لە ناوچە کوردییەکان، بەرگەی ناگیرێت.

ئیرنا، ئاژانسی نزیک لە حکومەت، لەسەر زاری رووحانی بڵاویکردووەتەوە: هێزەکانی دەرەوەی ناوچەکە دڵسۆزی خەڵکی ناوچەکە نابن. 

هەروەها ئیسنا، میدیای نزیک لە حکومت گوتەیەکی رووحانی بڵاوکردووەتەوە کە تێیدا باسی پشتگیریکردنی یەکپارچەیی خاکی عێراق و پاراستنی ئاسایشی سنوورەکان دەکات. هاوکات تیشکیشی خستووەتەسەر گوتەیەکی شەمخانی کە دەڵێت: ئاسایش هێڵی سووری کۆماری ئیسلامیی ئێرانە.

رۆژی 20ـی ئەم مانگە، شاندی حکومەتی هەرێـمی کوردستان گەیشتە تاران و پرسە ناوخۆییەکانی عێراق و هەرێـمی کوردستان و ناوچەکەش خرانە بەر باس، لەگەڵ جەختکردنەوەی هەردوولا لەسەر گرنگی بوونی پەیوەندی بەهێز لەنێوان هەولێر و تاران.