«زمن»: 20 سال است که در ایران و اقلیم کردستان، چندین حکومت و نخست وزیر، بر سر کار آمده و رفته‌اند، حتی دوره «قاسم سلیمانی» مرد تأثیرگذار خاورمیانه نیز به اتمام رسیده است؛ ولی او در جایگاه خود حضور دارد. 

«ناظم دباغ»، مدت 20 سال است که نماینده اتحادیه میهنی و حکومت اقلیم کردستان عراق در ایران را بر عهده داد؛ تا این لحظه، معتقد است که در سیاست، نقطه پایانی وجود ندارد و می‌خواهد که به فعالیت‌هایش ادامه دهد.

«زمن» با «ناظم دباغ»، در مورد «مصطفی کاظمی»، اتحادیه میهنی، ایران، حکومت اقلیم کردستان و ارتباط احزاب با ایران به گفت‌وگو پرداخته است.

زمن: مشخص است بعد از کشتن «قاسم سلیمانی» حضور ایران در عراق و اقلیم کردستان کم شده است؟ 

ناظم دباغ: معتقدم فقدان ایشان، تأثیری بر چگونگی روابط دارد؛ چونکه ایشان، به صورت مستقیم روابط خوبی داشت، ولی در عین حال در ایران، کسی برای انجام‌دادن کارهای مربوط به عراق انتخاب شده است که ایشان هم فرماینده سپاه قدس است و انسانی کارشناس و شایسته است، ولی هنوز مانده که به جایگاه مرحوم «قاسم سلیمانی» و کارهایی که ایشان انجام می‌دادند برسد و این بخشی از دلایلی است که در سؤالتان به آن اشاره کردید. 

بخش دیگری هم به تغییراتی برمی‌گردد که در عراق رویداده‌اند؛ که بستگی به این دارد که ایران چقدر به آنها اهمیت می‌دهد برای اینکه ایران در آنجا حضور داشته باشد و برای حل مشکلات اقدام کند. معتقدم که ایران در این مقطع، به طور عمومی و به صورت آشکار، در تعیین اتفاقات حضور نخواهد داشت.

زمن: آمریکا دلیل اصلی کم‌شدن فعالیت‌های ایران است؟ 

ناظم دباغ: من نمی‌دانم، چون کشمکش‌های ایران و آمریکا تمام نشده است؛ هر دو طرف، برای منافع خود، کار می‌کنند، بخش دیگر نیز به سیاست گروه‌های سیاسی وابسته است و اینکه حکومت عراق هم تا چه اندازه به نقش ایران، اطمینان می‌کند.  

زمن: «مصطفی الکاظمی» شروع به کار کرده و به گونه‌ای است که نخست وزیر قدرتمندی باشد، تا چه اندازه ایرانی‌ها به آن خوش‌بینند؟

ناظم دباغ: بدون شک، تعیین هر نخست وزیری در عراق با مشاورت آمریکا و ایران و عربستان سعودی نبوده است، «مصطفی الکاظمی» که به ایران آمد، در سطح عالی مورد استقبال قرار گرفت، حتی با رهیر جمهوری اسلامی هم دیدار کرد، تا این لحظه، «مصطفی الکاظمی» مورد رضایت همه طرف‌ها قرار گرفته است.

زمن: ولی به گونه‌ای صحبت به میان می‌آید که ایرانی‌ها کاظمی را وابسته به آمریکا می‌دانند؟

ناظم دباغ: نه من هیچ‌وقت آن را احساس نکرده‌ام، ولی آنچه که احساس کردم این بود که در زمان انتخابات، مورد رضایت هر دو طرف بود.

زمن: به عنوان یک شخصیت باتجربه در میدان سیاست، معتقدید که الکاظمی موفق می‌شود؟

ناظم دباغ: به نظرم مسئولیت زیادی بر عهده دارد، ولی به این شیوه‌ای که با مردم کوچه و خیابان دیدار می‌کند؛ برای اینکه موفق شود، بدون شک با همکاری مواجه خواهد شد، ولی اگر گروه‌های سیاسی از او حمایت نکنند؛ مسئولیت زیادی بر دوشش می‌افتد.

زمن: سفر وی به اقلیم کردستان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ 

ناظم دباغ: برای نخستین بار است که آشکارا مسئولی در جایگاه نخست وزیر در عراق بدین‌گونه با جرأت به اقلیم کردستان سفر کند و برنامه‌ای که داشت را در آنجا انجام دهد، بازدید از مرزها، شهرها و جلسات با گروه‌های سیاسی همه اینها را می‌توان مثبت ارزیابی کرد.  



زمن: به روابط اقلیم کردستان و ایران به همان شیوه دوره «قاسم سلیمانی» بپردازیم.

ناظم دباغ: معتقدم بر روی روابط دو طرف تغییراتی صورت گرفته است، تا آنکه آقای قاآنی فرمانده سپاه قدس به اقلیم کردستان سفر کرده است. 

زمن: به چه دلیل روابط ایران اکثراً از طریق احزاب سیاسی است؟  

ناظم دباغ: مطمئناً این‌گونه است، خیلی وقت‌ها خودم هم گفته‌ام روابط اقلیم کردستان و ایران از طریق گروه‌های سیاسی صورت می‌گیرد، نمایندگی اقلیم کردستان در ایران، بیشتر کارهای روزانه‌ش، پیگیری امورات مردم اقلیم کردستان است.

زمن: شخصیت‌های مسئول در کارهای مربوط به امور خارجه ایران، اخیراً به اقلیم کردستان سفر کرده‌اند؟  

ناظم دباغ: معتقدم همیشه در ارتباط با همدیگر هستند، ولی اطلاع‌رسانی نشده است. 

زمن: چرا تاکنون رؤسای مشترک اتحادیه میهنی به ایران سفر نکرده‌اند؟

ناظم دباغ: زمان آن فرا نرسیده است؛ اگر زمان آن برسد به طور قطع، به اینجا می‌آیند، نه تنها رؤسای مشترک، بلکه مدت زمان زیادی است که مسئولان حزب دموکرات و جماعت و جنبش نیز به اینجا سفر نکرده‌اند. ولی در این مقطع؛ مسئولان ایران با گروه‌های مختلف، در ارتباط بوده‌اند.

زمن: ارتباط نزدیک اتحادیه میهنی و جماعت مشخص است، ولی شما در مورد حزب دموکرات و جنبش نیز اظهار نظر می‌کنید؟

ناظم دباغ: نه تنها حزب دموکرات و جنبش، بلکه حزب سوسیالیست هم با ایران در ارتباط هستند، اگر روابط همه اینها با ایران، قوی‌تر از اتحادیه میهنی و جماعت اسلامی نباشد، کمتر نیست.  

زمن: به عنوان شخصیتی باتجربه، به نظر شما این سیستم رؤسای مشترک اتحادیه میهنی مناسب است؟

ناظم دباغ: اگر ریاست مشترک موفق باشد یا اینکه موفق نباشد؛ باید ما به تصمیم کنگره احترام بگذاریم، ولی وقتی‌که کنگره آن را تأیید کرده است، مناسب است، در حین کارکردن مشخص می‌شود که آیا این پروسه، با موفقیت طی می‌شود، تا کنون همکاری خوبی با همدیگر دارند. 

زمن: از نظر ایران، این اتحادیه کنونی همان اتحادیه زمان زنده‌یاد «جلال طالبانی» است یا اینکه تغییر کرده است؟  

ناظم دباغ: سیاست میان جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه، همان سیاست و روابط زمان «جلال طالبانی» است و برای آینده هم همان سیاست را خواهد داشت.

زمن: نظر شما در مورد کابینه نهم حکومت اقلیم کردستان چیست؟

ناظم دباغ: من نماینده مردم نیستم؛ نماینده حکومت اقلیم کردستان هستم، نارضایتی وجود داد ولی حکومت، برای پیداکردن راه حل، تلاش و کوشش می‌کند.

زمن: بعد از فعالیت‌های الکاظمی تغییرات بازرگانی میان اقلیم کردستان و ایران مثل قبل خواهد بود؟ 

ناظم دباغ: تغییرات اگر به سمت بهبود نرود، به سمت بدترشدن نمی‌رود، سفر ایشان برای این نبود که تغییرات بازرگانی با ایران و ترکیه را متوقف کند، برای این است که بهتر از قبل شود و تحت کنترل حکومت مرکزی باشد.

زمن: تا حدی که شما اطلاع داشته باشید میزان مبادله بازرگانی میان اقلیم کردستان و ایران چقدر است؟ 

ناظم دباغ: بر اساس آمار، سالیانه به چهار میلیارد دلار می‌رسد.

زمن: شما چند سال است که در این جایگاه حضور دارید؟ هیچ برنامه‌ای برای تغییر وجود دارد؟ 

ناظم دباغ: در سیاست، نقطه پایانی وجود ندارد و تا زمانی‌که زنده‌ای و ملت و جنبش به شما نیاز داشته باشد، حضور دارید. من با نمایندگی اتحادیه میهنی و اقلیم کردستان، حدود 20 سال است که در ایران حضور دارم و اگر مبارزه خود را هم حساب کنید از سال 1986 با اتحادیه میهنی در ارتباط بوده‌ام.  

زمن: حکومت اقلیم کردستان شما را حمایت می‌کند یا تنها اتحادیه میهنی؟ 

ناظم دباغ: حکومت اقلیم کردستان بودجه را به نمایندگی اقلیم کردستان در تهران می‌فرستد، ما هم مثل تمام مؤسسات حکومت اقلیم، با تأخیر و قطع بودجه مواجه هستیم و در این زمینه، مشکلاتی داریم.  

زمن: تا کنون سازمان اطلاعات و امنیت «میت» ترکیه، در اقلیم کردستان فعال است، نظر شما در این مورد چیست؟  

ناظم دباغ: من می‌گویم چه کسی در اقلیم کردستان فعال نیست؛ آمریکا، فرانسه، ترکیه و ایران همه اینها فعال هستند، این هم بستگی به سیاست آن طرف رابطه و مسئول‌شان دارد که تا چه مرزی اجازه به فعالیتشان می‌دهد.   

زمن: به‌غیر از جنبش تغییر، همه گروه‌های سیاسی در ترکیه و ایران نماینده دارند؛ این دلیل دخالت آنها نیست؟  

ناظم دباغ: به نظرم تغییر هم ارتباط دارد.

زمن: ولی هیچ دفتر نمایندگی ندارد؟ 

ناظم دباغ: در زمان مرحوم کاک نوشیروان به اینجا آمدند ولی در مورد اینکه چه کسی مسئول نمایندگی باشد به توافق نرسیدند، ولی هر مسئول ایرانی که به اقلیم کردستان سفر بکند؛ همان‌طور که با اتحادیه میهنی دیدار می کند با تغییر هم ملاقات می‌کند.   

زمن: شما که نماینده حکومت هستید چرا باید احزاب، دفتر نمایندگی داشته باشند؟ 

ناظم دباغ: اتحادیه میهنی و حزب دموکرات در نمایندگی اقلیم کردستان، دفتر دارند، ولی روابط خودشان را هم دارند، چونکه ایران به همان شیوه ترکیه، همچون یک قاعده به اقلیم کردستان نگاه نمی‌کند، ولی برای حل مشکلات اقلیم کردستان با نماینده‌اش در تهران همکاری می‌کند. احزاب اقلیم کردستان، تا کنون تلاش نکرده‌اند که روابطشان از یک راه باشد و آن راه هم حکومت اقلیم کردستان باشد.

لینک گفت‌وگو:  

https://www.zamenpress.com/Details.aspx?jimare=32876