گروه سياسي ـسارا مرادخاني: خيزش‌هاي مردمي از سال 2011 در خاورميانه از تونس آغاز و در نهايت به انقلاب هاي مردمي و دموکراتيک به جز در مواردي، منتهي شد که به بهار عربي و بيداري اسلامي مشهور شدند.

به تدريج در جريان اين تحولات، در برخي کشورها، يا با مصادره انقلاب يا به دليل نبود رهبري با شکست منجر شد. اما در سوريه شرايط اندکي متفاوت بود. در حالي که خاورميانه هنوز درگير تغيير و تحولات تاريخي بود، برخي از کشورهاي منطقه با چراغ سبزغرب از فرصت پيش آمده استفاده کرده و به تجهيز مخالفان در سوريه پرداختند. ارتش آزاد سوريه متشکل از نظامي هاي معترض و اخراجي بود که به تدريج به گروهي تروريستي تبديل و با پيوستن به گروه هاي تروريستي آموزش ديده و مسلح و مجهز تازه نفس با عناوين مختلف و آموزه هاي سلفي به بهانه تغيير نظام سوريه، شرايط را به گونه اي ديگر رقم زد.

تکثر تروريسم در اين بخش از خاورميانه که با حمايت هاي عبري و عربي اتفاق افتاد و به تدريج از کنترل حاميان خود خارج و داعش که نماد مطلق تروريسم و خشونت با انديشه هاي سلفي بود وارد عراق شد. در اين ميان کردها وارد معرکه شدند و اين تنها راهي بود که در مقابل تکثر و پيشروي داعش وجود داشت.

کوباني به عنوان دژي مستحکم راه ورود تروريست ها به عراق بود و خيلي زود سقوط کرد. پس از ماه ها نبرد در نهايت به دست کردها آزاد و ارتباط داعش هاي سوريه با عراق قطع شد. کردها علاوه بر نبرد شجاعانه در کوباني و پاکسازي آن از تروريست ها به حفاظت و از مراکز آزاد شده اهتمام دارند. اکنون کردها توانسته اند در بعد سياسي و نظامي راه جديد را آغاز کنند. مبارزه با تروريسم بر افتخارات اين قوم افزوده است. انتخابات ترکيه و پيروزي کردها دليل ديگري بر اين مدعاست. پيروزي 12 درصدي کردها باز هم اين نکته را اثبات مي کند که اقليت کرد در اين سوي خاورميانه راه جديدي را پيش رو دارد. پيروزي در نبرد با داعش براي کردها غير از افتخار نوعي تثبيت موقعيت بود. دباغ زمزمه هاي خودمختاري کردها را که برخي آن را دليل اصلي مقاومت آنها مي دانند، به شدت رد مي کند. ناظم دباغ، نماينده اقليم کردستان عراق در ايران معتقد است: «سو مديريت، منافع دولت هاي بزرگ و البته کشورهاي منطقه سبب جان گرفتن داعش شد،هرگز هم از بين نمي روند فقط تضعيف مي شوند». او، اروپا را جايي مناسب براي رشد اين تروريست ها مي داند. گفت‌وگوي زير گفت و شنود روزنامه «نوآوران» با «ناظم دباغ» نماينده اقليم کردستان عراق در ايران است.

شرايط عراق و سوريه را با توجه به جنگ ويرانگري که در جريان است، چگونه مي توانيد پيش بيني و تفسير کنيد؟

هر جنگي در نهايت پايان مي يابد و بعد از آن آرامش برقرار مي شود. نمي توان گفت يک جنگ تا ابد ادامه خواهد داشت، ولي براي پايان اين مخاصمه بايد زمينه هايي فراهم شود. در حال حاضر دلايلي باعث ايجاد اين جنگ ها در منطقه شده که بايد اين دلايل حتما برطرف شود تا جنگ پايان يابد. اين دلايل عبارتند از: منافع کشورهاي بزرگ، مسائل مذهبي و ديگري برخي کشورهاي منطقه که دنبال منافع خود ازاين ناآرامي ها هستند. به طور کلي شرايطي که در منطقه از سال 2011 اتفاق افتاده نگران کننده است. ترور و ناامني به اوج رسيده و اين قابل قبول نيست. در خاورميانه و حتي مي توان گفت در شمال آفريقا،افغانستان و پاکستان يک جنگ بين المللي در ابعاد کوچک برقرار است.

آنچه در خاورميانه در حال اتفاق است به گفته شما، جنگ جهاني تمام عيار است، کشورهايي که به اين بحران دامن مي زنند،چه هدافي را دنبال مي کنند؟

به طور کلي دو گروه را مي توان در اين زمينه نام برد: کشورهايي که عليه تروريسم و جنگ مي جنگند و ديگري حاميان تروريسم. تروريسم از آسمان نازل نمي شود، قطعا لوازم و اسبابي وجود دارد. حضور داعش در منطقه به دليل سوء مديريت، مسائل اقتصادي، اجتماعي، مذهبي و منافعي که اشاره کرديم،شکل مي گيرد. کساني هستند که در اين ميان با سواستفاده از شرايط موجود، داعش را در منطقه حمايت کردند، از طرفي نيز گروه مقابل دنبال از بين بردن آن است و به تجهيز و گرد آوري نيرو مي پردازد تا در مقابل آنها بايستد و اين گونه جنگ دائم ادامه پيدا مي کند.

در اين چند سال ترکيه به دليل حمايت از داعش متهم است؛ بعد از حملات تروريستي که در اروپا اتفاق افتاد، اروپا به ترکيه هشدار داد تا با کنترل مرزها از ورود اين تروريست ها جلوگيري کند و اين يکي ديگر از اين نشانه هاست، اکنون ترکيه در مرزهاي خود براي مقابله با تهديد و حمله احتمالي داعش در حالت آماده باش است، چرا و چگونه شرايط به اين مرحله رسيده است؟

بله، برخي از مسائل را نمي توان ناديده گرفت و يا نگفت، مسائلي که گفته مي شود و يا اخباري که به دست ما مي رسد، اين واقعيات را به خوبي نشان مي دهند که يکي از راه هاي ورود داعش به سوريه و عراق ترکيه است. با نگاهي به اتفاقات اخير مي توان ديد که در زمان انتخابات ترکيه آرامشي در عراق و سوريه مخصوصا در اقليم کردستان از سوي داعش برقرار بود، يعني حملات داعش محدود بود اما بعد از انتخابات اين آرامش از بين رفت. همانطور که ديديد بلافاصله اين حملات از سرگرفته شد و داعش مجددا به کوباني حمله کرد که البته از سوي کردها و ارتش عقب رانده شدند. برخي از کشورهاي ديگر از حاميان داعش هستند. به طور کلي اکنون جنگ در منطقه بيشتر روال مذهبي و قومي به خود گرفته است. با بررسي نقش ترکيه و يا عربستان در سني گرايي در خاورميانه به خوبي به اين مساله مي توان پي برد.

در طرف ديگر موقعيت عراق جديد در خاورميانه و منطقه هم قابل توجه است. اکنون اين تبليغات وجود دارد که در عراق، شيعيان و کردها حکومت مي کنند و براي مقابله با اين موضوع از ابزارهاي مذهبي يعني داعش استفاده مي کنند. عربستان و ترکيه به خاطر دشمني با سوريه سبب تشکيل داعش شدند و قرار بود که ده روزه نظام بشار اسد سقوط کند که البته اين اتفاق نيفتاد و اکنون نزديک چهار سال مي شود که سوريه و کردها مقابل تروريست ها ايستاده اند. يعني داعش براي براندازي نظام سوريه در نتيجه يک تباني در منطقه ايجاد و به يک غده سرطاني تبديل شد و پيش بيني ها هم درست از آب نيامد.متاسفانه اين کشورها به بهانه حمايت از اپوزيسيون سوريه براي سقوط بشاراسد در چاه داعش فرو افتادند.

کشورهايي که بر اين نظر بودند که بشار اسد بايد سقوط کند،اکنون بعد از گذشت چهار سال و عدم موفقيت در برنامه خود به اين نتيجه رسيده اند که مناطق عدم پرواز و يا امن در سوريه ايجاد شود، شايد به دنبال اين مساله هستند که نيروهايي که در سوريه مي جنگند را جمع کنند، اما بايد گفت که شرايط سوريه از ترکيه جداست، چرا که منطقه قابل توجهي در کنترل کردهاست و در حال حاضر مقاومت و جنگ با داعش و تروريسم توسط کردها صورت مي گيرد و در نهايت به جايي رسيد که آمريکايي نتوانستند نقش کردها را ناديده بگيرند. اخباري به گوش ما رسيده که ترکيه نتوانست نظر خود را به آمريکا تحميل کند که نيروهاي خود را به مناطق آزاد شده امن ارسال کند، چرا که آمريکايي اعلام کردند با وجود کردها درمناطق آزاد شده، نيازي به اين مساله نيست. بر همگان ثابت شده که نيروهاي (پ. ي. د) و (پ. ي. ژ)علاوه بر آزادسازي کوباني از لوث وجود داعش شجاعانه در حال مقاومت نيز هستند.

اگر کشورها در خصوص مساله مبارزه با داعش صداقت دارند و واقعا درصدد مقابله با اين گروه هستند نبايد به دليل انتقام جويي از يک نظام سياسي و يا يک سيستم، سبب تقويت اين گروه در منطقه شوند. مسلم است که داعش دشمن همه و حتي اسلام است، آنچه به نام دين انجام مي دهند سبب مخدوش شدن چهره اين دين مي شوند. بايد نيروهاي حقيقي اهل سنت و شيعه و کرد در منطقه براي به دست آوردن حقوق از دست رفته خود هم پيمان شوند. همانطور که ضد ديکتاتوري با هم متحد شدند بايد بر ضد تروريسم و داعش نيز متحد شوند . جنگ هميشه ادامه ندارد و در نهايت به پايان مي رسد و خرابي هاي ناشي از آن به ترميم احتياج دارد. در اين شرايط کشورهاي خارجي براي اين بازسازي هجوم مي آورند و در نهايت پول هنگفتي براي آنها به ارمغان مي آورد و تا نوسازي به پايان نرسيده جنگ ديگري آغاز مي شود؛ اين مساله بايد توسط سياست مداران و رهبران مديريت شود و به حداقل برسد.

در زمان صدام حسين کردها تحت فشار بودند، در دولت بشار اسد هم اپوزيسيون بودند؛ در ترکيه هم برهمگان آشکار است که دولت سال ها با کردها دچار مشکلات راهبردي است، اما با شروع اين جنگ نمي توان نقش کردها را ناديده گرفت به خصوص در انتخابات اخير ترکيه با پيروزي 12 درصدي دولت اين کشور ناچار به تشکيل دولت ائتلافي و پذيرفتن نقش کردها در فضاي سياسي اين کشور شد... و مساله اي که دائم تکرار مي شود اين است که کردها از مقاومت در مقابل داعش و جنگ با آنها دنبال خودمختاري هستند، چقدر اين مساله را تاييد مي کنيد و چگونه مي توان اين تناقض را توضيح داد؟

نمي توانيم دنبال اين حقيقت نباشيم که در عراق، سوريه و ترکيه دولت هاي مرکزي با کردها مشکل دارند، کردها متصل و ملحق به اين کشورها هستند. در جنگ جهاني اول و بعد از فروپاشي عثماني کشورهايي چون ترکيه و سوريه و عراق و يا حتي ايران با تقسيم کردستان هر قسمتي را به يکي از اين کشورها واگذار کردند. حقيقت تاريخي اين است که سرزمين اصلي کردها ايران بوده و جنگ هاي تاريخي که بين ايران و عثماني در طول تاريخ اتفاق افتاد، کردها بيشتر در هر دوطرف حضور داشتند و در کنار نيروهاي کشور خود جنگيدند.در آن زمان خبري از عراق و سوريه نبود. بعدها، در اثر برخي تحولات، قسمتي از کردستان به عراق و بخشي به ايران، ترکيه و سوريه واگذار شد.

مبارزه کردها با دولت هاي مرکزي هميشه براي رسيدن به حقوق پايمال شده آنها بوده است. وقتي به اين حقوق نرسيد قطعا مقاومت مي کنند. در عراق جديد مهمترين عامل در فروپاشي ديکتاتوري و تشکيل عراق جديد کردها بودند. در زمان صدام حسين اقليم کردستان عراق جدا بود و از سازمان ملل بودجه مي گرفت. به عنوان مثال نفت کرکوک که بايد مورد خوشبختي کردها در طول تاريخ باشد سبب بدبختي آنها بود. عراق و ترکيه و سوريه همواره دليل بي عدالتي در حق کردها را داشته اند و کردها نيز مجبور به مقابله و مبارزه براي به دست اوردن حقوق خود در طول تاريخ بوده اند.

در حال حاضر آيت الله سيستاني از کردها و از رهبر کردهاي عراق يعني جلال طالباني حمايت و تعريف کرده و گفت که رهبري کرد به دست هر کسي باشد،عراق بايد مساله کردها را بپذيرد. در ايران شرايط براي کردها متفاوت است. در عراق و سوريه و ترکيه کردها هرگز خارج از قانون اساسي حقوق خود را خواستار نيستند و دولت ها نيز بايد اين مساله را بپذيرند.در اروپا اين مسائل پذيرفته شده است. کردهاي ساکن اروپا زبان و فرهنگ خود را به کمک دولت ها آموزش مي بينند در حالي که در کشورهاي خود اين شرايط براي آنها فراهم نيست.

ايران، همواره در طول تاريخ به خصوص بعد از انقلاب از کردها حمايت کرده و پيشمرگه ها با ايران رابطه حسنه اي دارند...

انقلاب اسلامي براي ما نقطه مثبتي بود چرا که يکي از دشمنان مردم کرد در منطقه شاه سابق ايران بود. با پيروزي انقلاب اسلامي، ايران پناهگاهي محکم و امني براي کردهاي عراقي و نه فقط کردها بلکه مردم مستضعف عراق شد. در واقع پناهگاه مبارزان عراقي است. من در کل انقلاب اسلامي را يکي از اتفاقات قرن مي دانم. ما کردها به ايران بدهکاريم، چرا که حمايت هاي ايران سبب قدرت گرفتن کردها در اين کشور شد.

به نظر مي رسد استعمار، زياد موافق اتحاد کشورهاي خاورميانه که غالبا زبان و دين يکسان دارند نيست، چه چيزي پشت پرده اين اختلاف افکني وجود دارد؟

به طور کلي استعمار در هر زمان با هر نامي استعمار است و در زمانه هاي مختلف شرايط سلطه گري آنها متفاوت است و اين ماهستيم که زمينه اين سلطه را فراهم مي کنيم. کشورهاي استعمارگر در خاورميانه و ساير کشورهاي ديگر فقط به دنبال منافع خود هستند.

فکر مي‌کنيد چطور بتوان امنيت را به عراق بازگرداند؟

براي برقرار کردن امنيت در عراق بايد به قبل از فروپاشي حکومت صدام حسين بازگرديم. در زمان وي ما کردها در مبارزه و فرار و پناهندگي بوديم و همه فکرمان براي مقابله با نظام ديکتاتوري و براندازي بود و زماني توانستيم به اين مهم دست پيدا کنيم که با هم متحد شديم و دست از درگيري هاي سياسي و حزبي برداشتيم و در نهايت او را سرنگون کرديم. شايد آمريکايي ها و ايرانو کشورهاي ديگر در اين امر مشارکت داشتند، اما اگر مردم و مبارزين و اتحاد نبود، قطعا اين اتفاق نمي افتاد. يعني قيام و آمادگي مردم عامل اصلي اين مساله بود. در حال حاضر نيروهاي زيادي مدت زمان طولاني در حال جنگ با داعش هستند، اما نمي توانند ريشه آنها را از بين ببرند و دليل اين مساله اختلاف مذهبي و سوء مديريت است. از سوي ديگر، در خود عراق زمينه براي رشد آنها وجود دارد. اين گروه از داخل اهل تسنن رشد کردند، وگرنه داعش نمي توانست با 300 يا 400 نيرو در 24ساعت، 105 هزار نيرو را از هم بپاشد و يا سبب فرار آنها شود.

به طور کلي حضور داعش در در منطقه يک مساله نگران کننده است و به همين دليل غالب اخبار رسانه ها را به خود اختصاص داده اند و به مدد قساوت و نمايش هاي هاليودي خود تا حدودي به اهداف خود دست يافته اند، در حال حاضر نيز بخشي زيادي از سوريه و البته عراق را تصرف کرده اند،شما فکر مي کنيد در نهايت فرجام اين گروه چه خواهد شد؟

داعش، زاده امروز نيست، به اضافه شرايط قبلي که ذکر کرديم، اين گروه از زمان جنگ جهاني اول با عناوين مختلف اما با انديشه هاي سلفي در فضاي سياسي ايجاد شدند. بعد از جنگ جهاني اول و رشد افکار کمونيستي، آمريکايي ها اشتباهات بزرگي را در منطقه مرتکب شدند و يکي از اين اشتباهات حمايت از اين گروه ها بود. به نظر مي رسد، داعش از بين نمي رود، اما به شدت تضعيف مي شود. در روزي که نظام صدام حسين فروپاشيد کشوري که بعثي هاي سابق را پناه داد، سوريه بود و البته بارها به اين کشور در اين خصوص تذکر داده شد که اين مساله به ضررشان خواهد بود و شد.

بايد توجه داشت،داعش متشکل از گروه هاي مختلف اسلامي سلفي و بعثي ها و القاعده هستند. تفکر داعش اساس و پايه در انديشه هاي بعثي ها دارد، اگربه شعار بعثي ها توجه کنيم، مي بينيم که شعارشان وحدت عرب بود . با نگاهي به پرچم سوريه سه ستاره در اين پرچم ديده مي شود و معني آن اتحاد عراق، سوريه و مصر است که مصر از اين ائتلاف خارج شد، اما سوريه اين ستاره را از پرچمش حذف نکرد. چرا که تفکر بعثي داشتند، يعني داعيه و تفکر وحدت و رهبري کشورهاي عربي را دارند. بعثي ها بعد از فروپاشي نظام صدام اين شعار را حمايت کردند و شد دولت الاسلاميه عراق و شام و يا همان داعش. بعثي هايي که در سوريه زندگي مي کردند، قسمت اصلي داعش را تشکيل دادند و در حال حاضر اکثر مسئولان داعش افسرهاي ارشد سابق بعثي عراقي هستند. در سوريه نيز ارتش آزاد از همين افراد شکل گرفت و در نهايت به داعش و گروه هاي ديگر پيوستند و اکنون ديگر از ارتش آزاد چيزي باقي نمانده است. چرا مي گوييم اين گروه باقي مي ماند اما تضعيف مي شود؟ زيرا اين گروه ها به سمت مناطقي مي روند که شرايط اقتصادي و اجتماعي آنها مناسب نيست.

اروپا هم يکي از جاهاي مناسب براي رشد داعش است. در اين کشورها شايد اين گروه ها حمايت نشوند، اما جايي براي رشد آنهاست. اکثريت پناهنده هاي کشورهاي عربي و اسلامي و يا از شمال آفريقا به اروپا به دليل فقر و ديکتاتوري و محروميت از حقوق اقتصادي و اجتماعي و سياسي به اين کشورها فرار کرده يا پناهنده مي شوند. آنها در اروپا اکنون آزادند، اما باز از مهمترين مساله زندگي يعني کار محرومند و اين سبب برخي مشکلات براي آنها مي شود. آنها در نهايت يک غريبه محسوب مي شوند و با اين شرايط در آنجا رشد مي کنند، در نهايت سرخورده شده و با اين احساس به داعش مي پيوندند. اروپايي ها نيز از حضور اين مهاجران راضي نيستند، پس نيازمند جايي هستند که اين مهاجران جذب شوند، بنابراين از جذب اين افراد جلوگيري نمي کنند. قسمتي از اين مهاجران پس از پيوستن به داعش و يا ساير گروه هاي مسلح کشته مي شوند، قسمتي ديگر اگر بازگردند دستگير و زنداني مي شوند چرا که فعاليت تروريستي که غير قانوني است انجام داده اند.

با توجه به اين که عربستان همواره با درآمد هاي نفتي خود، همه گروه هاي تروريستي را حمايت مي کند، به دنبال چه سياست هايي است؟

نه فقط عربستان بلکه کشورهاي ديگري هم به دنبال حفظ منافع خود هستند. يکي به دنبال يافتن بازار اقتصادي است. يکي درصدد جذب طرفدار و ديگر با انگيزه هاي مذهبي اين کار را مي کند.

سوتیترهای گفت‌وگوي روزنامه نوآوران با «ناظم دباغ»:

عربستان و ترکیه بهخاطر دشمنی با سوریهسبب تشکیل داعششدند و قرار بود کهده روزه نظام بشار اسدسقوط کند که البته ایناتفاق نیفتاد و اکنوننزدیک چهار سال می شودکه سوریه و کردها مقابلتروریست ها ایستاده اند

برای برقرار کردن امنیتدر عراق باید به قبل ازفروپاشی حکومت صدام حسین بازگردیم. در زمانوی ما کردها در مبارزه وفرار و پناهندگی بودیم وهمه فکرمان برای مقابله بانظام دیکتاتوری و براندازیبود و زمانی توانستیم بهاین مهم دست پیدا کنیم

روزنامه نوآوران، سرویس گفت‌وگو، شنبه 17 مرداد 1394، سال دوازدهم، شماره 246، صفحه 10.

«ناظم دباغ» نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران در یادداشتی در روزنامه ایران نوشته است: کردها و به طور خاص زنان و مردان پیشمرگه تنها نیروهایی بودند که پس از حملات داعش به عراق و سوریه و در مقابل این گروه تکفیری تمام قد ایستادند و مؤثرترین نقش‌ها را ایفا کردند.

«ناظم دباغ» نماینده حکومت اقلیم کردستان عراق در تهران در روزنامه ایران روز پنجشنبه در مورد حمله تروریستی به کاروان جوانان کُرد در منطقه سوروچ ترکیه یادداشتی نوشته است که متن کامل آن را در زیر می‌خوانید:

منطقه سوروچ در مجاورت مرز ترکیه و سوریه روز دوشنبه صحنه انفجار تروریستی مهیب بود. احمد داوود اوغلو، نخست‌وزیر ترکیه گروه تروریستی داعش را عامل این حمله انتحاری معرفی کرد و ضمن محکوم کردن این اقدام تروریستی قول داد حادثه را تا مجازات تمام عاملان پیگیری کند. با این وجود، کردهای ترکیه، سوریه و عراق که با ظهور داعش زخم‌هایی نظیر حوادث کوبانی متحمل شده‌اند، به وعده‌های داوود اوغلو بسنده نخواهند کرد و پیشمرگه‌های کُرد به خونخواهی از جوانان بیگناه‌شان که هدفی جز کمک به همنوع جنگزده خود نداشتند، برمی‌خیزند.

با نگاهی به تحولات عراق و سوریه می‌توان دریافت، کردها و به طور خاص زنان و مردان پیشمرگه تنها نیروهایی بودند که پس از حملات داعش به عراق و سوریه و در مقابل این گروه تکفیری تمام قد ایستادند و مؤثرترین نقش‌ها را ایفا کردند.

علاوه بر این، پیروزی حزب دموکراتیک خلق کردها (HDP) در انتخابات پارلمانی ترکیه نیز قدرت مضاعفی به کردها داد و امروز دشمنان کردها به‌ویژه در عراق و سوریه و ترکیه درصدد شکستن قدرت آن‌ها هستند اما هر روز که می‌گذرد و هر چه فعالیت تروریست‌ها علیه کردها تشدید می‌شود، واکنش پیشمرگه‌ها هم افزایش و بهبود می‌یابد.

نکته دیگری که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که داعش از آسمان تغذیه نمی‌شود حتماً مرزهایی وجود دارد که از طریق آن کمک‌های تسلیحاتی، انسانی و ... به این گروه تروریستی می‌رسد و تنها مرزی که برای این منظور وجود دارد، مرزهای ترکیه است. حمله تروریستی روز دوشنبه به کاروان جوانان کُرد در مرز ترکیه بار دیگر به دنیا و به مقامات آنکارا نشان داد داعش خطری علیه یک یا دو گروه نیست، بلکه یک خطر بین‌المللی به شمار می‌رود. بنابراین به نظر می‌رسد ترکیه اگر امروز هم حاضر به عقب‌نشینی از سیاست خارجی خود در خاورمیانه نشود در آینده این تغییر را اعمال خواهد کرد. علاوه بر ترکیه تمام کشورهای منطقه باید هوشیار باشند که اتحاد بین‌المللی علیه داعش تنها گزینه برای مقابله با این گروه تروریستی است.

کشورهای اروپایی تجربه پرورش دادن گروه‌های متعصب و تندرو را داشته‌اند و از عواقب آن بخوبی آگاهند. زمانی این گروه‌های تندرو در اروپا شروع به رشد کردند و اروپایی‌ها هم به بهانه دموکراسی کاری به کارشان نداشتند اما امروز مقامات اروپایی به شدت از سوی گروه‌های افراطی احساس خطر می‌کنند و برای دفع آن‌ها از اروپا متحد شده‌اند و در همین راستا این گروه‌های خطرناک را به سوی کشورهای خاورمیانه از جمله عراق، سوریه، افغانستان و... گسیل می‌کنند. پس اگر شرایط و دلایل شکل‌گیری داعش ریشه‌یابی نشود و این شرایط و دلایل از بین نرود، امیدی به نابودی این گروه نیست و فعالیت‌های داعش ادامه خواهد یافت.

روزنامه ایران، ستون «جهان نما»، پنجشنبه 1 مرداد ماه 1394، سال بیست و یکم، شماره 5983، صفحه 20.

تهران ـ ایرنا ـ «علی یونسی» دستیار ویژه رییس جمهوری ایران گفت: سیاست ما همچون گذشته، حمایت از کردهاست و این فاجعه‌ غیرانسانی که برای کردهای ایزدی روی داده است مایه تأسف و ناراحتی است و امیدواریم به زودی این فاجعه‌ پایان یابد و آرامش و آسایش به عراق بازگردد.

«علی یونسی» دستیار ویژه رییس جمهوری در امور اقوام و اقلیت‌های ایران در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری ایرنا با اشاره به تحولات اخیر عراق و اقدامات تروریستهای داعش در این کشور گفت: سیاست راهبردی جمهوری اسلامی ایران همچون گذشته حمایت از دولت و ملت عراق است.

وی درباره حمله اخیر گروه تروریستی داعش به اقلیم کردستان عراق نیز گفت: با توجه به نزدیکی و پیوندهای تاریخی دولت و ملت ایران با مردم کرد در عراق سیاست ما حمایت از کردهاست و کردها بخشی از هویت تاریخی و تمدنی ایران را تشکیل می دهند.

دستیار ویژه رییس جمهوری خاطرنشان کرد: ایران همواره با کردها در همه کشورها روابط نزدیک و ویژه ای داشته است.

یونسی گفت: کردهای ایزدی که در چند روز گذشته مورد هجوم تروریست‌های داعش قرار گرفته و به صورت غیر انسانی به آنها حمله شده است و شمار زیادی از آنها کشته و زخمی شده و یا از خانه‌هایشان آواره شده‌اند.

وی ضمن ابراز تأسف از فجایع روی داده نسبت به ایزدی‌های عراق ابراز امیدواری کرد: با وحدت و همدلی همه احزاب و نیروهای عراقی و کردها به زودی شاهد پایان فجایع و بازگشت آرامش به عراق باشیم.

دستیار ویژه رییس جمهوری ایران دکتر «حسن روحانی» خاطرنشان کرد: طی روزهای اخیر محموله‌های امدادی و کمکی برای آورگان عراقی در اقلیم کردستان ارسال شده و امیدواریم این کمکها استمرار داشته باشد.

وی تأکید کرد: ملت عراق با وجود تنوع قومی، مذهبی و دینی، شیعه و سنی و کرد و عرب همواره در کنار هم زندگی مسالمت‌آمیز داشته‌اند و سیاست دولت بعثی صدام ایجاد تفرقه بین اقوام و مذاهب عراقی بوده است.

یونسی ادامه داد: چیزی که وحدت ملی عراق را تهدید می‌کرده بروز تعصبات کور مذهبی و قومی بوده است که به منزله سم مهلک برای وحدت ملی همه کشورهاست و مردم عراق همواره از بروز این درگیری‌ها و تعصبات واهمه داشته‌اند.

دستیار ویژه رییس جمهوری در امور اقوام و اقلیت‌ها خاطرنشان کرد: این نوع درگیری‌ها ریشه در سوء مدیریت اشغالگران آمریکایی دارد که زمینه‌ساز بروز این تعصبات بوده‌اند و اکنون مردم عراق قربانی این تعصبات کور شده‌اند.

وی در پایان تصریح کرد: همه مردم عراق باید برای از بین بردن این تعصبات تلاش کرده و متحد شوند.

شفقنا ـ «ناظم دباغ» نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران به صراحت، اصلی‌ترین مشکل امروز عراق را «نوری مالکی» می‌داند و معتقد است اگر امروز آقای مالکی برود؛ فردا شیعه، کُرد و سنی در عراق متحد می‌شوند.

استاندار کردستان گفت: دلیل اینکه جمهوری اسلامی ایران همواره حامی کُردهای عراق بوده؛ ارتباط ریشه‌ای، فرهنگی و پیشینه تاریخی یکسان بین دو طرف بوده است، چراکه مردم این دو منطقه به یکدیگر تعلق دارند.

«عبدالمحمد زاهدی» استاندار کردستان در دیدار با اعضای سازمان نظام مهندسی استان کردستان و اقلیم کردستان عراق با ابراز امیدواری از اینکه ارتباطات این دو سازمان غیردولتی به نتایج قابل قبول و رضایت بخشی منجر شود، اظهار کرد: باید به گونه‌ای عمل کنیم تا هیچ وقت شرایط گذشته در عراق پیش نیاید و مردم اقلیم کردستان به عنوان توریست و برای تفریح و تجارت به ایران سفر کنند.

وی گفت: دلیل اینکه جمهوری اسلامی ایران همواره حامی کُردهای عراق بوده ارتباط ریشه‌ای، فرهنگی و پیشینه تاریخی یکسان بین دو طرف بوده است، چراکه مردم این دو منطقه به یکدیگر تعلق دارند.

استاندار کردستان در ادامه تصریح کرد: اقلیم کردستان، کردستان ایران و کل ایران به لحاظ فرهنگی و تاریخی قابل تفکیک نیستند و ریشه مشترک دارند و قوم کُرد چه در کردستان ایران و چه در کردستان عراق خدمات فراوانی به ادبیات و فرهنگ فارسی کرده‌اند که این خدمات شایسته تقدیر است.

وی با اشاره به اینکه خوشبختانه بعد از سقوط رژیم صدام شرایط بهتری در منطقه ایجاد و حکومت اقلیم کردستان و ایران منافع مشترک بسیاری دارند که باید در جهت تقویت آنها اقدام کنیم، اظهار امیدواری کرد: شرایطی که اکنون در عراق به وجود آمده توسط خود مردم عراق، دولت مرکزی و حکومت اقلیم کردستان مدیریت شود تا آسیبی به کشور همسایه عزیز ما وارد نشود.

استاندار کردستان با اعلام اینکه ما منافع مشترک زیادی داریم که باید آن را در منطقه دنبال کنیم افزود: ما به اقلیم کردستان صرفا به عنوان یک بازار توانمند نگاه نمی‌کنیم و فقط به دنبال سود بیشتر نیستیم بلکه ما همسایه و بالاتر از آن اقوام و فامیلی هستیم که باید به یکدیگر کمک کنیم.

زاهدی در ادامه گفت: ما می‌توانیم در زمینه مبادله خدمات آموزشی، فنی، مهندسی و حتی سرمایه‌گذاری مشترک در دو طرف، همکاری خوبی داشته باشیم و مهمتر از سرمایه‌های مادی، سرمایه‌های انسانی است که در اختیار داریم و این سرمایه‌های انسانی می‌توانند در قالب نظام مهندسی و بسیاری تشکل‌ها و سازمان‌های تخصصی دیگر، توان یکدیگر را افزایش دهند.

استاندار کردستان با تأکید بر اهتمام دولت آقای روحانی بر حمایت از سازمان‌های مردمی و تشکل‌های غیردولتی افزود: دولت‌ها باید روش‌هایی به کار بگیرند که نهادهای مردمی، خود بتوانند ارتباطات را برقرار کنند و کارها را پیش ببرند از این رو، دولت ایران به دنبال تقویت سازمان‌هایی مانند نظام مهندسی است تا آنها این ارتباطات را افزایش دهند.

وی افزود: دولت یازدهم بنا دارد سازمان‌ها و نهادهای مردمی و تشکل‌های تخصصی را به خصوص در راستای افزایش مبادلات فنی و مهندسی با کشورهای همسایه حمایت کند.

استاندار کردستان با اشاره به اینکه هم اکنون دست‌اندرکاران امر در دولت در حال تدوین مقرراتی هستند تا این ارتباطات را تسهیل و مشکلات گذشته را برطرف کنند، خاطرنشان کرد: دولت‌ها باید بیشتر روش‌هایی را به کار ببرند که نهادهای مردمی حضور پررنگ‌تری در این عرصه داشته و کار مبادلات بین دو طرف را انجام دهند.

وی گفت: همان طور که در گذشته وظیفه خود را در برابر برادران کُرد انجام داده‌ایم در حال حاضر و آینده نیز در راستای تقویت روابط دو طرف تلاش می‌کنیم.

«عبدالمحمد زاهدی» در پایان، امضای قرارداد و شیوه‌نامه فی‌مابین نظام مهندسی استان کردستان و اقلیم کردستان عراق را سرآغاز خوبی برای افزایش مبادلات دو جانبه اقتصادی و اجتماعی عنوان کرد و گفت: امیدواریم سفر مردم اقلیم کردستان عراق به ایران نه برای پناه گرفتن بلکه برای مسافرت، تفریح و تجارت باشد.

«محمد صدیق احمد» (جگرخوین) جانشین نمایندگی اقلیم کردستان عراق در ایران در گفت‌وگو با دیپلماسی ایرانی تأکید می‌کند که پیشمرگ‌های کُرد در عراق جایی را اشغال نکرده‌اند و پیشروی آنها در مناطق مورد مناقشه برای پرکردن خلا امنیتی ناشی از عقب نشینی ارتش عراق بوده است.

دیپلماسی ایرانی: درخواست های مکرر نخست وزیری اقلیم کردستان عراق به دولت مرکزی به منظور مقابله با نیروهای داعش، بی پاسخ ماند. تا آنجا که گروه تروریستی توانست شهر موصل را به تصرف کامل خود در آورده و به سمت کرکوک حرکت کند. از این رو، نیروهای پیشمرگ سرانجام دست به کار شده و حملات خود را علیه داعش آغاز کردند. در گیری میان این دو گروه در حالی صورت می گیرد که پیش از سقوط موصل، خبرهای منتشر شده حاکی از گریختن نیروهای نفوذی و خائن در میان افسران عالی رتبه ارتش به کردستان عراق داشت. در همین حال نیروهای پیشمرگ اقدام به گرفتن سد موصل کردند تا این بار نیز نیروهای داعش با تخریب آن موجب ویرانی شهر نشوند. از سویی دیگر هزاران نفر از مردم موصل و شهرهای کرکوک خانه های خود را رها کرده به کردستان عراق پناه بردند. اربیل بر این عقیده است که بی مسئولیت و بی تفاوتی مسئولات بغداد موجب بروز چنین حوادثی شده و نیروهای پیشمرگ نیز به صورت داوطلبانه اقدام به مقابله با نیروهای داعش کردند. نقش کردستان عراق در حوادث اخیر چیست؟ و چرا برخی اتهام ها از سوی دولت عراق متوجه کردها شده است؟ این پرسش ها را با «محمد صدیق احمد» ( جگر خوین) جانشین نمایندگی اقلیم کردستان عراق در ایران در میان گذاشتیم:

آقای مالکی سخنرانی در شبکه آفاق داشته و گفته اند که توطئه کردی پشت این ماجرا است که با این شیوه ما را تحت فشار قرار دهند و یا کرکوک را به سیطره کامل خود در آورند. آیا واقعا چیزی به نام توطئه کردگرایی وجود دارد؟

این بیانات به روشنی گویای توهم توطئه است. امیدواریم در این برهه حساس ایشان به یک راه کار عقلانی برای حل این بحران بیاندیشد؛ چرا که یکی از مسببین اصلی چنین شرایطی عملکردهای نامناسب بخش هایی از نظام سیاسی و دولتمردان در بغداد است که برای مردم عراق گرفتاری به وجود آورده است و به عنوان اولین گام برای حل بحران باید نخست وزیر این مسئولیت را بپذیرد و با حذف اشتباهات گذشته به دنبال راهبردی عقلانی، جامع و دموکراتیک باشد و با تلاش برای ایجاد یک مشارکت فراگیر و واقعی میان همه نیروهای دموکراسی خواه عراق، برای مقابله با تروریسم، به ترتیباتی بیاندیشد که عراق را از این شرایط دشوار و درناک خارج کند. در این بین بدون شک اربیل همچنان پایبند مسئولیت های خود در برابر کشور عراق است.

این گفته ها را چیزی بیش از یک فرافکنی نمی توان تلقی کرد. آقای «نیچیروان بارزانی» نخست وزیر اقلیم کردستان در خصوص پیشروی نیروهای پیشمرگ کرد در مناطق مورد مناقشه و کنترل مناطق خالی شده از نیروهای ارتش عراق، گفته اند: پیشمرگ ها جایی را اشغال نکرده اند و پیشروی آنها در مناطق مورد مناقشه برای پرکردن خلا امنیتی ناشی از عقب نشینی ارتش عراق بوده است. و تاکید داشته اند که وظیفه پیشمرگان کرد بر اساس قانون اساسی عراق حفاظت از مرزهای اقلیم است وی با اشاره به اینکه اقلیم کردستان در طول سالیان گذشته همیشه قربانی ترور بوده است، مقابله با ترور را سیاست تغییر ناپذیر اقلیم کردستان اعلام کردند.

با توجه به اینکه افسرانی که فرار کرده به کردستان رفته اند، این شبهه را ایجاد نمی کند که کردستان نقشه ای علیه مالکی داشته است؟

این شبهه کاملا غیر منطقی و غیر مستند است. واقعیت این است که صدها هزار نفر پس از تصرف موصل توسط گروهک داعش، به منطقه کردستان، به عنوان امن ترین منطقه عراق پناه آورده اند و دولت و مردم کردستان با همه توان وظیفه اخلاقی و انسانی خود را در کمک به این آوارگان و برای استقبال از آوارگان به جا آورده اند. مایه تاسف است که دولتمردان عراق این استقبال عظیم مردمی را اینگونه ترجمه می کنند. افسران معتمد ارتش عراق و جناب مالکی با دور انداختن لباس ها و سلاح های آمریکایی شان که میلیاردها دلار برای خرید آنها از شرکت های آمریکایی هزینه شده، به جای دفاع از مال و جان مردم، از مهلکه گریخته و متواری شده اند؛ هم اکنون نیروهای قانونمند پیشمرگ کردستان عراق که آقای مالکی بیش از دوسال است حقوق آنها را به بهانه های واهی قطع کرده در خط مقدم دفاع از مردم رنجدیده و بحران زده این مناطق هستند. شایسته است دوباره بر این نکته تاکید شود که کردستان عراق خود از قربانیان بزرگ تروریسم بوده و مبارزه با تروریسم در همه اشکال آن سیاست تغییر ناپذیر ماست. فراموش نکنیم همین سال گذشته بود که گروهک داعش مسئولیت حمله به مراکزی را در اربیل بر عهده گرفت. کمتر از دوماه گذشته نیز حمله انتحاری داعش به دفتر اتحادیه میهنی کردستان در خانقین بیش از چهل قربانی گرفت. آقای بارزانی در بیانات اخیرشان همچنین یادآور شده اند که ما به بغداد گفتیم که آماده همکاری با نیروهای دولتی برای مقابله با تروریست ها در چارچوب توافقات فی مابین هستیم، اما متاسفانه حکومت مرکزی هیچ وقعی به اعلام آمادگی اقلیم برای همکاری ننهاد و پاسخی مناسب به این رویکرد دوستانه دولت کردستان عراق ارائه نداد. اگر دولتمردان در بغداد با درایت با پیشنهاد اربیل موافقت می کردند احتمالا روند رویدادها مسیر دیگری و بسیار متفاوت از وضعیت فعلی طی می کرد.

نوری مالکی نخست وزیر عراق از رئیس جمهوری آمریکا درخواست پشتبانی هوایی برای مبارزه با داعش کرده بود اما باراک اوباما گفته است که تا وقتی رهبران عراق برنامه ای سیاسی برای آینده کشور نداشته باشند، آمریکا مداخله نظامی نخواهد کرد. اگر اوضاع به همین منوال پیش برود، آیا باز آمریکا پاسخ منفی به درخواست های مالکی خواهد داد؟

مقامات ارشد اقلیم کردستان در خصوص بحران کنونی در عراق و تاکید بغداد بر حل این بحران از راهکار نظامی، تصریح کرده اند که این بحران راهکار نظامی ندارد و باید این راهکار، مکمل راهکار سیاسی باشد و این راهکار در چارچوب توافقی بلند مدت میان همه گروه های سیاسی حاضر در صحنه سیاسی عراق قابل دستیابی است. اذعان رئیس جمهور ایالات متحده نشانگر این واقعیت است که حتی متحد درجه یک مالکی نیز وی را به درپیش گرفتن راه کار سیاسی و برنامه ای سیاسی برای گذار از این شرایط بحرانی تشویق و ترغیب می کند. به نظر می رسد مداخله نظامی مجدد آمریکا در عراق شرایط ویژه ای را می طلبد که هم اکنون تقریبا مهیا نیست؛ چرا که این بحران، منافع ملی آمریکا را مورد تهدید جدی قرار نداده است. البته در این خصوص احتمالات دیگری هم مطرح است.