پۆڵەتیك پرێس
نازم دەباغ نوێنەری حكومەتی هەرێم لە تاران دەڵێت: كۆماری ئیسلامی ئێران مامەڵەیەكی زیرەكانە و حەكیمانە دەكات لەبەرانبەر تیرۆركردنی زانای ئەتۆمی موحسین فەخری زادە، هەمان شێوەی ئەو مامەڵەیەی دوای كوژرانی قاسم سلێمانی كردی.

نازم دەباغ دەشڵێت: تیرۆركردنی هەركەسێك بەتایبەت كەسێكی زانا و شارەزا لەهەربوارێك بێت بەتاوانی دەزانم، چونكە ئەو كەسە لەبوارەكەی خۆی دەتوانێت خزمەت بەوڵاتەكەی خۆی و تەنانەت مرۆڤایەتیش بكات، دەمێنێتەوە سەر ئەوەی ئەم سیاسەتە و زاناییە بۆچی بەكاردێت ئەوەش لەروانگەی سەربازی و سیاسییەوە مامەڵەی تایبەتی بۆ دەكرێت.

قسەكانی نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لەتاران لەمیانی لێدوانێكی بۆ پۆڵەتیك پرێس، ئەوەش دوای ئەوەی رۆژی هەینی ٢٧ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠، موحسین فەخریزادە زانای ئەتۆمی ئێران لە نزیك تاران لە رووداوێكی تەمومژاویدا كوژرا، تا ئێستا بەفەرمی هیچ لایەنێك بەرپرسیارێتی خۆی لە كوشتنەكەی رانەگەیاندووە.

نازم دەباغ وتیشی دوای رووداوەكە سەرۆككۆماری ئێران هێمای بۆ ئەوەكرد ئێمە وریاین لەكەوتنە داوی ئەمجۆرە كەسانەی، كە پلانی وا دەگێڕن، بەڵام بە دڵنیاییەوە تۆڵەی خۆمان لەو شوێنانە دەكەینەوە، كە ئەم كارەیان كردووە، ئەم لێدوانەی سەرۆككۆماری ئێران كە دەڵێت “ناكەوینە داو” بۆ ئەوەیە چاوەڕێی سیاسەتی تازەی ئەمریكا بكەن بە سەرۆكایەتی جۆبایدن، چونكە لەم كارەدا ئەگەر ئەمریكا تاوانباربێت و دەستی لە پشتییەوە هەبێت تا ئێستا هەر لەژێر فەرمانڕەوایی ترامپە.

نوێنەری حكومەتی هەرێم باسی لەوەشكرد، لە سەردەمی ترامپ كەسێكی وەك قاسم سلێمانی تیرۆركرا زۆر گەورەتر بوو لەم زانا ئەتۆمییە، بەڵام بینیمان كۆماری ئیسلامی ئێران زیرەكانە سیاسەتی كرد و كارێكی ئەو تۆی نەكرد جگە لە هەندێك پەیام وەك تۆڵە كردنەوە لە ئەمریكییەكان ئێستاش پێم وایە سیاسەتی حەكیمانەی كۆماری ئیسلامی ئێران دەكرێت هەر لەو چوارچێوەیەبێت چاوەڕوان بكات بزانێت لە ئاییندەدا چی روودەدات بەتایبەتی كە جۆبایدن دەسەڵات دەگرێتە دەست، دیارە تەئكید دەكەنەوە لەسەر كەسانی بەرپرس كە فۆكەسەكە زیاتر لەسەر ئیسرائیلە ئەم كارەی ئەنجام دابێت.

هەروەها نازم دەباغ روونیكردەوە، لە هەموو حاڵەتەكاندا كۆماری ئیسلامی ئێران لە هەوڵی ئەوەدایە كێشەكانی خۆی لە رێگای وتووێژ و گەڕانەوە بۆ رێككەوتنی (5+1) بە بێ مەرجی پێش وەخت چارەسەربكات، بۆیە تیرۆركردنی پیاوێكی وا راستە گرنگە، بەڵام ئەو سیاسەتەی كۆماری ئیسلامی ئێران پەیڕەوی دەكات پێم وایە لە خزمەتی بەرقەراركردنی ئاسایش و هێمنییە لە ناوچەكە.

https://politicpress.com/23270/

 پەیڕەوی (دیاریکردنی ماف و ئیمتیازاتی کەسوکاری شەهیدان و ئەنفالکراوان) بە کۆی دەنگ پەسەند کرا.

هەولێر، هەرێمی کوردستان، عێراق (GOV. KRD) -ئەمڕۆ چوارشەممە 2020/11/25 ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان بە سەرپەرشتی مەسرور بارزانی سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران و ئامادەبوونی قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی وەزیران کۆبووەوە.

لە دەستپێکی کۆبوونەوەکەدا و بە بۆنەی ڕۆژی جیهانیی بەرەنگاربوونەوەی تووندوتیژی دژی ژنان، سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران جەختی لەوە کردەوە کە حکومەتی هەرێمی کوردستان داکۆکی لە پاراستنی مافەکانی ئافرەتانی کوردستان و سنووردان و نەهێشتنی تووندوتیژی دژی ژنان و دیاردە کۆمەڵایەتییە نەخوازراوەکان و دابینکردنی یەکسانیی کۆمەڵایەتی و جێندەری دەکات.

دواتر سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران بەناوی ئەنجومەنی وەزیرانەوە دووبارە پرسە و هاوخەمی بۆ کۆچی دوایی پارێزگاری هەولێر خوالێخۆشبوو فرسەت سۆفی ڕاگەیاند و هەروەها سەرەخۆشی لە کەسوکارو بنەماڵەی هەموو ئەو هاووڵاتییانەی هەرێمی کوردستان کرد کە بە هۆی پەتای کۆرۆناوە گیانیان لە دەستداوە.

لە تەوەری یەکەمی کۆبوونەوەکەدا، دوا پێشهاتەکانی ڕێڕەوی دانوستان لەگەڵ حکومەتی فیدراڵی سەبارەت بە ماف وشایستە داراییەکانی هەرێمی کوردستان خرایەڕوو، بەتایبەتیش دوای تێپەڕاندنی یاسای پڕکردنەوەی کورتهێنانی دارایی بۆ ساڵی 2020 لە لایەن ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقەوە بە بێ ئامادەبوونی فراکسیۆنە کوردستانییەکان.

سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران جەختی لەوە کردەوە کە هەرێمی کوردستان هەموو هەوڵێکی خۆی داوە و هەموو پابەندییەکانی خۆی بۆ گەیشتن بە ڕێککەوتنێکی بنەڕەتی لەگەڵ حکومەتی فیدراڵی جێبەجێ کردووە و بەردەوامیشین لە گفتوگۆ. ئاماژەی بەوەشدا کە حکومەتی هەرێمی کوردستان لایەنی فەرمی گفتوگۆیە بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان لەگەڵ حکومەتی فیدڕاڵی و بە هیچ شێوەیەک حکومەتی هەرێم، سازش لە مافە دەستورییەکان و شایستە داراییەکانی خەڵکی هەرێمی کوردستان ناکات . گوتیشی دواخستنی ناردنی بەشە بودجەی هەرێمی کوردستان، پێشینەیەکی مەترسییدارە و پێشێلکردنی مافە ڕەواکانی خەڵکی کوردستانە.

ئەنجومەنی وەزیران بڕیاریدا نامەیەکی فەرمی بەناوی حکومەتی هەرێمی کوردستانەوە ئاراستەی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بکات و داوای بەشە بودجەی هەرێمی کوردستان بکات بۆ مانگەکانی پێنج و شەش و حەفت و دەی ئەمساڵ کە ماف و شایستەیەکی ڕەوای هەرێمی کوردستانە و حکومەتی فیداڵی نەیناردووە و هیچ پەیوەندییەکی بە یاسای کورتهێنانی دارایی بۆ ساڵی 2020 ەوە نییە.

ئەنجومەنی وەزیران سوپاسی هەڵوێستی نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق جینین پلاسخارت دەکات کە لە وتارەکەیدا بۆ ئەنجومەنی ئاسایش، جەختی لەوە کردبووەوە فەرمانبەر و مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان تەنیا فەرمانبەر و مووچەخۆری هەرێم نین، بەڵکو هاووڵاتی عێراقین و پێویستە بابەتی مووچە نەکرێتە بەشێک لە کێشە سیاسییەکان و نابێت بە شێوەیەکی بە کۆمەڵ بکرێنە قوربانی.

ئەنجومەنی وەزیران داوا لە نەتەوە یەکگرتووەکان و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەکات پشتگیریی لە هاتنەئارای ڕێککەوتنێکی بنەڕەتی لە نێوان حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی فیدراڵی بکەن لە پێناو دابینکردنی ماف و شایستە دەستوورییەکانی خەڵکی کوردستان.

لە بڕگەی دووەمی کۆبوونەوەکەدا، ئەنجومەنی وەزیران پەیڕەوی (دیاریکردنی ماف و ئیمتیازاتی کەسوکاری شەهیدان و ئەنفالکراوان)ی بە کۆی دەنگ پەسەند کرد.

لە کۆتایی کۆبوونەوەکەدا، ئانۆ جەوهەر وەزیری گواستنەوە و گەیاندن ئاماژەی بە کێشەی دیاریکردنی موڵکیەتی زەویوزاری کریستیانەکان کرد لە چەند ناوچەیەکی هەرێمی کوردستان.
ئەنجومەنی وەزیران بڕیاریدا، لیژنەیەکی بەداوداچوون پێکبهێرنرێت بۆ چارەسەرکردن و کۆتایی هێنان بەو کێشانە، بە ئاراستەی لە بەرچاوگرتن و دابینکردنی مافەکانی گشت پێکهاتەکانی خەڵکی کوردستان بە شێوەیەکی دادپەروەرانە و سنووردانان بۆ هەر زێدەڕۆییەک کە لە ئارادا بێت.

ئەنجومەنی وەزیران هەروەها جەختی کردەوە لە شۆڕکردنەوەی دەسەڵاتەکان لە چوارچێوەی کارنامەی کابینەی نۆیەم و چەسپاندنی لامەرکەزیەتی ئیداریی پارێزگاکان.

هەولێر، هەرێمی کوردستان، عێراق (GOV. KRD) – "مەسرور بارزانی" سەرۆکی حکومەتی ھەرێمی کوردستان لەگەڵ شاندی دانوستانکاری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە گەڵ بەغدا کۆبووەوە.

"مەسرور بارزانی" سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان ستایشی ھەوڵ و ماندووبوونی شاندی دانوستانکاری حکومەتی هەرێمی کوردستانی کرد لە دانوستانەکانیان لەگەڵ حکومەتی فیدڕاڵی و داکۆکیکردن لە شایستە دارایی و دەستوورییەکانی خەڵکی هەرێمی کوردستان و لە پێش هەموویانەوە مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان.

لە کۆبوونەوەکەدا جەخت کرایەوە لەوەی شاندی دانوستانکاری هەرێمی کوردستان لایەنی فەرمی گفتوگۆیە بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان لەگەڵ حکومەتی فیدڕاڵی و بە هیچ شێوەیەک حکومەتی هەرێم سازش لە مافە دەستورییەکان و شایستە داراییەکانی خەڵکی هەرێمی کوردستان ناکات.

هەروەها جەخت لەوە کرایەوە کە شاندی دانوستانکاری حکومەتی هەرێمی کوردستان، هەموو هەوڵ و توانایەکی خۆی خستووەتەگەڕ بۆ گەیشتن بە ڕێککەوتن لەگەڵ حکومەتی فیدراڵی و بەردەوام داکۆکی لە مافە ڕەواکانی خەڵکی هەرێمی کوردستانی کردووە.

هەر لە کۆبونەوەکەدا، پرۆسەی گفتوگۆی حکومەتی هەرێمی کوردستان لەگەڵ حکومەتی فیدڕاڵی تاووتوێ کرا هەروەها شاندی هەرێمی کوردستان لە هەر کاتێک بە پێویستی بزانێت، ئامادەیە سەردانی بەغدا بکات.

 • هه‌رێمی کوردستان ده‌یه‌وێت بگاته‌ ئاستی خۆبژێوی و کار دەکەین بۆ ئەوەی له‌ پێنج ساڵی داهاتوودا بەرهەمەکانی هەناردەی عێراق و ناوچەکە بکات.

• هه‌رێمی كوردستان ده‌روازه‌یه‌كی زۆر باشه‌ بۆ وه‌به‌رهێنانی ئه‌مه‌ریكایی و ده‌كرێت ده‌روازه‌یه‌كی باشیش بێت بۆ عێراق و رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست .

هەولێر، هەرێمی كوردستان، عێراق (GOV.KRD)- ئەمڕۆ دووشەممە 2020/11/23 مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان بەشداری له‌ (كۆنفرانسی ئابووری هه‌رێمی كوردستان دوای كۆرۆنا ) کرد کە بە هاوبەشی لە لایەن ژووری بازرگانیی ئەمریکا و حکومەتی هەرێمی کوردستان ڕێکخرابوو و به‌شێوه‌ی ڤیدیۆ كۆنفرانس به‌ڕێوه‌چوو.

سەرۆکی حکومەت لە کۆنفرانسەکەدا گوتارێکی بە زمانی ئینگلیزی پێشکەش کرد و داوای له‌ كۆمپانیا ئه‌مه‌ریكی و بیانییه‌كان كرد، ڕوو له‌ هه‌رێمی كوردستان بكه‌ن و كاری وه‌به‌رهێنان ئه‌نجام بده‌ن. گوتیشی هه‌رێمی كوردستان كه‌شێكی له‌باری بۆ وه‌به‌رهێنان هه‌یه‌ و له‌ڕووی ئه‌منییه‌وه‌ ئارامترین شوێنی عێراق و ناوچه‌كه‌یه‌ و ده‌مانه‌وێت كۆمپانیا بیانییه‌كان هان بده‌ین، بۆ ئه‌وه‌ی وه‌به‌رهێنان له‌ هه‌رێمی كوردستان بكه‌ن، بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش كارئاسانی بۆ كۆمپانیا بیانییه‌كان ده‌كه‌ین.

ئەمەش پوختەیەکی گوتارەکەی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستانە:

هەرێمی کوردستان و ئه‌مه‌ریكا پەیوەندییەکی مێژوویی باشیان هه‌یه‌، به‌ تایبه‌تی دوای 2003 و ئه‌مه‌ریكییه‌كان هاوكار بوون له‌ ڕزگارکردنی عێراق له‌ ده‌ستی رژێمی دیكتاتۆری سه‌دام. ئێستاش عێراق له‌ دۆخێكی خراپدایه‌. خه‌ڵك و نه‌وه‌ی نوێمان ده‌یانه‌وێت و چاویان له‌وه‌یه‌ ئابوورییه‌كی باش و هاوكارییه‌كی زیاتر بكرێن. په‌یامی من ئه‌وه‌یه‌ وه‌به‌رهێنان بكه‌ن له‌ هه‌رێمی كوردستان و له‌و سۆنگه‌یه‌وه‌ ئه‌م كۆنفرانسه‌مان رێكخستووه‌. ئێمه‌ دۆستی زۆر باشمان هه‌یه‌ له‌ ئه‌مه‌ریكا، ئێستا له‌گه‌ڵمانن. ده‌مه‌وێت سوپاسی رێكخه‌رانی ئه‌م كۆنفرانسه‌ و هاوكاره‌كانمان له‌ حكومه‌تی ئه‌مه‌ریكا بكه‌م. ده‌مه‌وێت سوپاسی باڵیۆزی ئەمەریکا لە عێراقیش بكه‌م، كه‌ ئه‌مڕۆ له‌گه‌ڵمانه‌. بێگومان پێشوازی له‌ هاتنی كۆمپانیا كوردی و ئه‌مه‌ریكییه‌كان ده‌كه‌م، كه‌ ئه‌مڕۆ له‌م كۆنفرانسه‌ كۆبوونه‌ته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی په‌یوه‌ندییه‌كی به‌هێز درووست بكه‌ن. په‌یوه‌ندی ئێمه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ 1990 و ئه‌و كاته‌ی ئه‌مه‌ریكا هیوایه‌كی بۆ گه‌لی ئێمه‌ گه‌ڕانده‌وه‌ و ده‌رفه‌تی پێداین، ئه‌و هه‌زاران گونده‌ی له‌سه‌رده‌ستی سه‌دام وێرانكرابوون، ئاوەدانیان بکەینەوە. هه‌روه‌ها هاوكارمان بوون له‌ زۆر بواری دیكه‌دا، بۆیه‌ پێموایه‌ ئه‌مڕۆش ده‌توانین ئه‌و گه‌شه‌سه‌ندن و هاوكارییه‌ به‌ره‌و پێشه‌وه‌ به‌رین.

ئه‌مه‌ریكا و هه‌رێمی كوردستان ده‌یان ساڵی کارکردنی هاوبه‌شیان به‌یه‌كه‌وه‌ هه‌یه‌. هه‌ر له‌ له‌ناوبردنی تیرۆر و پاراستنی وڵاته‌كانمان و پاراستنی به‌ها هاوبه‌شه‌كانمان، بۆیه‌ ئێمه‌ پێزانینمان هه‌یه‌ بۆ ئه‌و كاره‌ قاره‌مانانه‌ی کە بەهۆیەوە ئێمه‌ سه‌لامه‌ت ماوینەتەوە و بتوانین ئه‌م كۆنفرانسه‌ به‌ڕێوه‌ به‌رین.

هه‌رێمی كوردستان ناوچه‌یه‌كی زۆر پڕ له‌ ئاسایشه‌، له‌ عێراق و رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست و ناوچه‌كه‌ به‌ گشتیی. ئێمه‌ ده‌زانین هێزه‌ ئه‌منییه‌كان، ژینگه‌یه‌كی ئارام و سه‌قامگیریان درووست كردووه‌. بۆیه‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی نێوان ئه‌مه‌ریكا و هه‌رێمی كوردستان زۆر له‌ بواری ئه‌منی زیاتره‌ و په‌یوه‌ندی هه‌ردوولا ده‌چێته‌ قۆناغێكی دیكه‌وه‌.

هه‌رێمی كوردستان ناوچه‌یه‌كی زۆر باش و له‌باره‌ بۆ ئه‌وه‌ی كۆمپانیا ئه‌مریكییه‌كان بێنه‌ ئێره‌ و ده‌رفه‌تی كار بدۆزنه‌وه‌. دۆخی ژیان زۆر باشتر بكه‌ن. زۆر خۆشحاڵم لێره‌ كه‌ پابه‌ندبوون و جدییه‌تی حكومه‌ته‌كه‌ی خۆمان بۆ ئێوه‌ دووپاتبكه‌مه‌وه‌، به‌ تایبه‌تی بۆ ئه‌مه‌ریكا. ئێمه‌ ده‌توانین به‌ شێوه‌یه‌كی ئاسان هه‌نگاوه‌كانمان پێشبخه‌ین. حكومه‌ته‌كه‌م چه‌ندین هه‌نگاوی باشی ناوه‌ له‌ كه‌رته‌ جیاوازه‌كاندا و چووینه‌ته‌ قۆناغێكی دیكه‌ و كارده‌كه‌ین بۆ هه‌مه‌چه‌شنكردنی ئابووریمان. به‌ به‌تایبه‌تكردنی كه‌رتی كشتوكاڵ و دیجیتاڵكردنی سێكته‌ره‌كان و بازرگانی. ئێمه‌ كه‌رتی باجدان و وه‌رگرتنی باجمان زۆر توندتر و باشتر كردووه‌، بۆ ئه‌وه‌ی دڵنیابینه‌وه‌ له‌وه‌ی هه‌موو كه‌سێك باجی خۆی بدات به‌ شێوه‌یه‌كی دادپه‌روه‌رانه‌. هەروەها کارکردن بۆ بە مۆدێرنكردنی سیستمی بانكیمان و هێنانه‌ ناوه‌وه‌ی ته‌كنۆلۆژیا بۆ ناو كه‌رتی ئابووری هه‌رێمی كوردستان، بۆیه‌ ئێمه‌ له‌م رووه‌وه‌ پێشوازی له‌ شاره‌زایانی ئه‌مه‌ریكایی ده‌كه‌ین و ئێمه‌ پابه‌ندین و به‌رده‌وامین له‌م چاكسازیانه‌.

زۆر خۆشحاڵم كه‌ وەزیری وزەی ئەمەریکا دان برولیێتم بینی و چەند جارێک گفتوگۆمان کرد لەسەر ئەوەی چۆن وه‌به‌رهێنانێكی زیاتر له‌ هه‌رێمی كوردستان بكه‌ن. ئێمه‌ پێشوازی له‌ وه‌به‌رهێنانی نێوده‌وڵه‌تی له‌ بواره‌كانی وزه‌، ته‌ندرووستی، په‌روه‌رده‌ و كشتوكاڵ ده‌كه‌ین.

حكومه‌تی هەرێمی کوردستان كارده‌كات بۆ ئه‌وه‌ی ئاسانكاری زۆر زیاتر بكرێت، بۆ ئه‌وه‌ی به‌ ئاسانی كۆمپانیا بیانییه‌كان بێنه‌ هه‌رێمی كوردستان و ئاسانکاریی پێویستیان بۆ دەکرێت له‌ تۆماركردنی كۆمپانیاكان و پێدانی ڤیزا و بابه‌ته‌كانی دیكه‌.

بۆردی وه‌به‌رهێنانمان‌ كاری زۆر باشی كردووه‌، بۆ ئه‌وه‌ی یاساكان به‌ باشی رێكبخه‌نه‌وه‌ و گۆڕانكاریان تێدا بكه‌ن، بۆیه‌ تۆماركردنی كۆمپانیاكان و وه‌رگرتنی ڤیزا و هاتنه‌ ناوه‌وه‌ بۆ هه‌رێمی كوردستان زۆر ئاسان كراون . بۆیه‌ من پێموایه‌ له‌ یاسای چاكسازیشدا، كه‌ سه‌ره‌تای ئه‌مساڵ بڵاومان كرده‌وه‌، ئێمه‌ رووبه‌ڕووی گه‌نده‌ڵی بووینه‌ته‌وه‌، دڵنیاییمان داوه‌ته‌ خه‌ڵكی خۆمان و گه‌نده‌ڵی و ساخته‌كاریمان نه‌هێشتووه‌ و وامانكردووه‌، كه‌ خزمه‌تگوزاری گشتی به‌ شێوه‌یه‌كی باشتر و دادپه‌روه‌رانه‌تر بگاته‌ خه‌ڵك.

ئه‌مانه‌ وامان لێده‌كات بڕیاره‌كان خێراتر بدرێن و چاكسازی له‌ كه‌رتی دارایی و ئابووری وڵاته‌كه‌مان بكرێت، بۆ ئه‌وه‌ی دڵنیا بینه‌وه‌ له‌وه‌ی هه‌موو كه‌س مافی ته‌واوی خۆی پێده‌درێت. ئێمه‌ چاومان له‌وه‌یه‌ رێككه‌وتنێكی بنەڕەتی لە گەڵ حکومەتی فیدراڵی واژوو بكه‌ین. كه‌ ده‌بێته‌ ئه‌جێندایه‌كی زۆر باش بۆ داهاتووی ئێمه‌. بۆ ئه‌وه‌ی حكومه‌ت و لایه‌نی كه‌رتی تایبه‌ت بتوانن رۆڵێكی باش ببینن.

ئێمە پابه‌ندین به‌وه‌ی كێشه‌كان له‌گه‌ڵ به‌غدا چاره‌سه‌ر بكه‌ین لە سەر بنەمای دەستوور و ئه‌و ماف و شایسته‌ داراییانه‌ی مافی خه‌ڵكی كوردستانه‌ له‌ چوارچێوه‌ی ده‌ستووری عێراق به‌ده‌ستیان بهێنین.

هه‌رێمی كوردستان ده‌روازه‌یه‌كی زۆر باشه‌ بۆ وه‌به‌رهێنانی ئه‌مه‌ریكایی و ده‌كرێت ده‌روازه‌یه‌كی باشیش بێت بۆ عێراق و رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست و هێزێكی كاریگه‌ری كارمان هه‌یه‌ و له‌ رووی ته‌كنۆلۆژیا و ئای تیی و له‌ رووی زمانه‌وانییه‌وه‌، به‌ تایبه‌تی ئینگلیزی و عه‌ره‌بی زۆر باشن. بۆیه‌ ئێمه‌ ده‌مانه‌وێت دڵنیابینه‌وه‌ جیا له‌وه‌ی ده‌رفه‌تی كاریان بۆ ده‌ڕه‌خسێت، به‌ڵكو سوود له‌ توانا و وزه‌شیان ببینرێت و به‌م جۆره‌ ده‌توانین پێشبكه‌وین.

بۆیه‌ جارێكی دیكه‌ پابه‌ندبوونی خۆمان به‌ فره‌ چه‌شنكردنی ئابووری و نه‌ته‌وه‌یی و ئاینیی دووپاتده‌كه‌مه‌وه‌، هاوشێوەی ئه‌مه‌ریكا. بۆ وه‌به‌رهێنانی بیانی ده‌رفه‌تی زۆر باشمان ره‌خساندووه‌، له‌وانه‌ كه‌رتی كشتوكاڵ کە ده‌بێته‌ به‌ش و كۆڵه‌گه‌یه‌كی گرنگی ئابووری كوردستان و ده‌كرێت ببێته‌ سه‌به‌ته‌ی خۆراك بۆ عێراق.

هه‌رێمی كوردستان یه‌كه‌م شوێن بووه‌ كه‌ كشتوكاڵی تێدا كراوه‌، هه‌رێمه‌كه‌ی ئێمه‌ ده‌یه‌وێت بگاته‌ ئاستی خۆبژێوی و له‌ پێنج ساڵی داهاتوودا ببێته‌ شوێنێك هه‌نارده‌ی به‌رهه‌مه‌كانی خۆی بۆ عێراق و ناوچه‌كه‌ بكات. ئه‌مه‌ش به‌ سیاسه‌تێكی باش ده‌كرێت به‌ ده‌ست بێت.

حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان سوودی بینیوه‌ له‌ زه‌وی به‌ پیت و هه‌بوونی كه‌شوهه‌وایه‌كی باش و سه‌رچاوه‌ی ئاو، کە پشتیوانی ئێمه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی وه‌به‌رهێنان و كه‌رتی تایبه‌ت رۆڵێكی گرنگ له‌ بواری كشتوكاڵدا بگێڕێت و پشتیوانی جووتیاره‌كانی خۆمان بكه‌ین و ژێرخانی ئابووری خۆمان باش بكه‌ین به‌ هێنانی ته‌كنۆلۆژیای زیاتر.

بایەخێکی زۆر بە گه‌شه‌سه‌ندنی ژێرخانی ئابووری هه‌رێمی كوردستان دەدەین هیواش ده‌خوازین ببینه‌ شوێنێك بۆ به‌رهه‌م هێنانی غاز، هه‌روه‌ها ببینه‌ شوێنێك بۆ ئه‌وه‌ی لێره‌وه‌ له‌ هه‌رێمی كوردستانه‌وه‌ هه‌نارده‌ی به‌رهه‌مه‌كانمان بكرێت بۆ ناوچه‌كانی دیكه‌.

درووستكردنی به‌نداو و كۆگاكان یه‌كێك بوون له‌و هه‌نگاوانه‌ی ناومانه‌. ده‌مه‌وێت دڵنیایی بده‌م له‌وه‌ی ده‌توانین له‌ داهاتوودا بۆ 24 كاتژمێر كاره‌با دابین بكه‌ین. نه‌ك ته‌نیا بۆ هه‌رێمی كوردستان به‌ڵكو بۆ ناوچه‌كانی دیكه‌ی عێراقیش.

ئێمه‌ وه‌به‌رهێنان ده‌كه‌ین له‌ باشتركردنی رێگه‌ و بانه‌كان و له‌ چه‌ند مانگی رابردوودا سه‌ره‌ڕای قه‌یرانی ئابووری، كه‌ به‌ هۆی كۆرۆناوه‌ درووست بووه‌، من به‌ شانازییه‌وه‌ به‌شداریم كردووه‌ له‌ كردنه‌وه‌ی چه‌ندین پرد و رێگه‌ و پڕۆژه‌ی دیكه‌. ئه‌مه‌ له‌ رێگه‌ی كه‌رتی تایبه‌ت و به‌ هاوبه‌شی له‌گه‌ڵ ئه‌و كه‌رته‌ ئه‌و پڕۆژانه‌ كراون و ئه‌مه‌ش سوود به‌ خه‌ڵكی كوردستان ده‌گه‌یه‌نێت و هه‌لی كار ده‌ڕه‌خسێنێت و ژیانیان باشتر ده‌كات و بۆ بازرگانیش زۆر گرنگه‌. پێموایه‌ ئه‌مه‌ ده‌رفه‌تێكی باشه‌ بۆ وه‌به‌رهێنه‌رانی بیانی.

جیهان رووبه‌ڕووی سەختی وئاستەنگی پێشبینی نه‌كراو بووه‌وه‌، به‌ هۆی كۆرۆناوه‌، ئێمه‌ش لێی بێبه‌ری نه‌بووین، به‌ڵام هیوادارم له‌ 2021 جیهان بتوانێت بگه‌ڕێته‌وه‌ سه‌ر رێچكه‌ی خۆی و هه‌بوونی ڤاکسین ببێته‌ چاره‌سه‌رێكی باش بۆ ئه‌و په‌تایه‌. وه‌ك ئه‌وه‌ی تاقیكردنه‌وه‌كان سه‌لماندوویانه‌ تا راده‌یه‌كی باش سه‌ركه‌وتوو بووه‌، تا بتوانین رووبه‌ڕوو گفتوگۆ بكه‌ین.

هیوادارم ئێوه‌ ئه‌م ده‌رفه‌ته‌ بقۆزنه‌وه‌ و سه‌ردانی هه‌رێمی كوردستان بكه‌نەوە و خۆتان به‌ چاوی خۆتان گۆڕانكارییه‌كان ببینن، كه‌ لە ماوەی كابینه‌ی نۆیه‌مدا ئەنجام دراون.

له‌ كۆتاییدا هیوادارم ئه‌م كۆنفرانسە،‌ بازرگانی كوردی و ئه‌مه‌ریكایی كۆبكاته‌وه‌ و ده‌رفه‌ته‌كان یه‌كبخات و هاوكار بێت بۆ ئه‌وه‌ی ئابووری هه‌رێمی كوردستان بچێته‌ قۆناغێكی دیكه‌.

https://gov.krd/government/the-prime-minister/activities/posts/2020/november/%D8%B3%DB%95%D8%B1%DB%86%DA%A9%DB%8C-%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%DB%95%D8%AA%DB%8C-%D9%87%DB%95%D8%B1%DB%8E%D9%85%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%DA%AF%D9%88%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8E%DA%A9%DB%8C-%D9%84%DB%95-%DA%A9%DB%86%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C-%D8%A6%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D9%87%DB%95%D8%B1%DB%8E%D9%85%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D9%88%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%DB%86%D8%B1%DB%86%D9%86%D8%A7-%D9%BE%DB%8E%D8%B4%DA%A9%DB%95%D8%B4-%DA%A9%D8%B1%D8%AF/

 سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى سوپاس و پێزانينى هه‌رێمى كوردستانى بۆ پشتگيريى سياسى و سه‌ربازى و مرۆييى فه‌ره‌نساى بۆ هه‌رێمى كوردستان دووپات كرده‌وه‌ و ده‌ستخۆشى له‌ ده‌ستپێشخه‌رى و پڕۆژه‌ى بنياتنانى نه‌خۆشخانه‌يه‌ك له‌ شه‌نگال كرد كه‌ له‌ ڕێگه‌ى ڕێكخراوێكى ناحكووميى فه‌ره‌نسييه‌وه‌ جێبه‌جێ ده‌كرێت و ڕايگه‌ياند سه‌رۆكايه‌تيى هه‌رێمى كوردستانيش له‌گه‌ڵ فه‌ره‌نسا و هاوبه‌شانى ديكه‌، به‌شدارى له‌ بنياتنانى نه‌خۆشخانه‌كه‌دا ده‌كات.

ئێواره‌ى ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه‌ 24/11/2020 به‌ڕێز نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان پێشوازى له‌ به‌ڕێزان برونۆ ئۆبێر، باڵيۆزى فه‌ره‌نسا له‌ عێراق و ئێريك شۆفاليێ، سه‌رۆكى سه‌نته‌رى پشتگيريى قه‌يرانه‌كان له‌ وه‌زاره‌تى ده‌روه‌ى فه‌ره‌نسا و شاندێكى ياوه‌ريان كرد.

سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى دووپاتى كرده‌وه‌ كه‌ عێراق و هه‌رێمى كوردستان پێويستييان به‌ ڕۆڵ و پشتگيريى فه‌ره‌نسا و كۆمه‌ڵگه‌ى نێوده‌وڵه‌تى و به‌رده‌واميى ئه‌ركى هاوپه‌يمانيى نێوده‌وڵه‌تييه‌ بۆ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ى تيرۆر و چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كانى، به‌تايبه‌تى له‌گه‌ڵ هه‌رێمى كوردستان. شاندى ميوانيش دووپاتى پشتگيريى وڵاته‌كه‌يان بۆ عێراق و هه‌رێمى كوردستان له‌ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ى تيرۆر و چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كان و به‌رده‌واميى هاوكارييه‌ مرۆيييه‌كانى كرده‌وه‌.

ده‌رباره‌ى دۆخى ئاواره‌كانى عێراق له‌ كه‌مپه‌كانى هه‌رێمى كوردستان و گه‌ڕانه‌وه‌يان‌، سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى جه‌ختى له‌ خواستى هه‌رێمى كوردستان بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ى خۆويستانه‌يان بۆ شوێنه‌كانيان و پێويستيى دابينكردنى ئاسايش و ئارامى و خزمه‌تگوزارييه‌ سه‌ره‌تايييه‌كان كرده‌وه‌ تا زه‌مينه‌يه‌كى له‌باره‌ى گه‌ڕانه‌وه‌ى ئاره‌زوومه‌ندانه‌يان فه‌راهه‌م ببێت و پرۆسه‌ى ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ى شوێنه‌ زيانبه‌ركه‌وتووه‌كانى شه‌ڕى تيرۆر ئاوه‌دان ده‌كرێنه‌وه‌.

له‌ كۆبوونه‌وه‌كه‌دا كه‌ به‌رێز ئۆليڤيێ ديكۆتينى، كونسولى گشتيى فه‌ره‌نسا له‌ هه‌رێمى كوردستان ئاماده‌ى بوو، دوايين پێشهاته‌ سياسى و ئه‌منييه‌كانى عێراق و به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ى هه‌ڕه‌شه‌ى تيرۆرستانى داعش، ڕێككه‌وتنى هه‌ولێر ـ به‌غدا بۆ ئاساييكردنه‌وه‌ى دۆخى شه‌نگال، هه‌ڵبژاردنه‌كانى داهاتووى عێراق، په‌يوه‌ندييه‌كانى عێراق و هه‌رێمى كوردستان له‌گه‌ڵ وڵاتانى دراوسێ و چه‌ند پرسێكى ديكه‌ى جێى بايه‌خى هاوبه‌ش تاوتوێ كران.

بە بەشداری "مەسرور بارزانی" سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان، کۆنفرانسی "ئابووریی هەرێمی کوردستان دوای کۆرۆنا" لەلایەن ژوورە بازرگانی و پیشەسازییەکانی ئەمەریکاوە رێکدەخرێت.

بەپێی راگەیەندراوێکی یەکێتیی ژوورە بازرگانی و پیشەسازییەکانی ئەمەریکا، کۆنفرانسەکە لە رۆژانی 23 و 24ـی 11-2020 بە شێوەی ئۆنڵاین بە بەشداری بەرپرسانی باڵای ئەمەریکا و هەرێمی کوردستان و ئەو کۆمپانیا ئەمەریکیانەی لە هەرێمی کوردستان وەبەرهێنان دەکەن، رێکدەخرێت.

لە کۆنفرانسەکەدا تاوتوێی: چۆنییەتی پەرەپێدانی گەشەی ئابووری لە هەرێمی کوردستان، هەلی وەبەرهێنان لە هەرێمی کوردستان، گرنگیپێدان بە ئاسایشی خۆراک، ئاییندەی پەیوەندییەکانی ئەمەریکا و عێراق لە بواری وزە دەکرێت.

بەگوێرەی راگەیاندراوێکی نوێنەرایەتیی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە واشنتۆن، "مەسرور بارزانی" سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان هاوڕێ لەگەڵ بەرپرسانی باڵای ئەمەریکا، تێبینی و خواستی بەشداربووان تۆمار دەکات و، بەشداری لە گفتوگۆکاندا دەکات.

  "نازم دەباغ" نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران لە وتووێژ لەگەڵ تەلەڤیزیۆنی "ژیان" گوتی: پەیوەندییەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران لەگەڵ هەرێمی کوردستان، هەمیشە باش بووە و بەرەو باشتربوونیش ڕۆیشتووە.

 تەلەڤیزیۆنی ژیان: لە 3ی ئەم مانگەدا هەڵبژاردنەکانی سەرۆک کۆماریی لە ئەمەریکا بەڕێوەچوو، بەڵام تا ئێستا لە لایەن "دۆناڵد تڕامپ" پشتڕاست نەکراوەتەوە، هەڵبژاردنەکانی ئەمەریکا پەیوەندیی بە وڵاتانی ئەورووپی و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و هەروەها ناوچە هەرێمایەتییەکان بە هەرێمی کوردستانیشەوە هەیە؛ بە تایبەتی وڵاتێکی وەکوو ئێران کە لە سەردەمی "دۆناڵد تڕامپ"دا ئەمەریکا لە ڕێککەوتەنامەی 1+5 کشایەوە و چەند ساڵێک دەبێت کە ئابڵۆقەی ئابووریی لەسەر ئەم وڵاتە هەیە. لەمەبەدواوە پەیوەندییەکانی ئێران و ئەمەریکا دوای هەڵبژاردنەکانی سەرۆک کۆماریی لەگەڵ یەکتری چۆن دەبێت؟ و هەروەها کاریگەرییەکانی ئەم هەڵبژاردنانە لەسەر هەرێمی کوردستان و پەیوەندییەکانی ئێران و هەرێمی کوردستان بە چ شێوەیەک دەبیت؟ لەسەر ئەم بابەتانە لەگەڵ "نازم دەباغ" نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ئێران، گفتووگۆ دەکەم. زۆر سپاست دەکەم مامۆستا کە میوانمانی.  

"نازم دەباغ" نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران: سپاس بۆ ئێوەش، داوای سەرکەوتنان بۆ دەخوازم.

ژیان: با لە هەڵبژاردنەکانی ئەمەریکاوە دەستپێبکەین، ئێران بە شێویەکی گشتیی چۆن دەڕوانێتە هەڵبژاردنەکانی ئەمەریکا و نوێنەرایەتی حکومەتی هەرێمی کوردستانیش لە ئێران، لەسەر ئەم هەڵبژاردنانە سەرنجی چییە؟   

نازم دەباغ: دیارە مەسەلەی ئەو هەڵبژاردنانە شتێکی نوێی نییە و بۆ بەڕێوەبردنی سیستەمی هەر وڵاتێکی هەڵبژاردن هەیە و هەموو هەڵبژاردنەکانیش بە کەسانی تازە دەسپێردرێت یا ئەوەی کە بۆ خولی دووهەمیش هەڵدەبژێردرێنەوە. کە لە خولی پێشووی هەڵبژاردنەکانی ئەمەریکادا "دۆناڵد تڕامپ" هەڵبژێردرا و لەم خولەشدا "جۆ بایدێن" دەستنیشانکرا و سەرکەوتنی بەدەستهێنا. لێرەدا هەر سەرۆک کۆمارێک دێتە سەرکار، دوو جۆر سیاسەت هەیە، سیاسەتێک هەیە کە بە مەلەفی وەزارەتی دەرەوەی ئەو وڵاتە لە ڕووی سیاسەت و ئیستراتیجی لەگەڵ وڵاتانی دیکە چەسپێندراوە، دیارە نیسبەت بە ئێرانیش بە هەمان شێوە. بۆیە من پێموایە هەڵبژاردنی "جۆ بایدێن" لە ئەمەریکا مومکینە شتێکی ئەوتۆ نەگوڕێت لەو سیاسەتەی کە ئێران بەرانبەر بە تڕامپ و هەروها برانبەر بە "جۆ بایدێن" ڕچاویی دەکات، بەڵام پێشبینی دەکرێت کە کەسانی تازە، سیاسەتی نوێی و جێبەجێکاریی ئەم وڵاتانە دەبینن؛ بۆیان هەیە شێوازیی سیاسەتەکەیان شێوازێکی نەرمتربێت یا باشتربێت لەویدیکە. کوماری ئسلامی ئێران لەو ڕوانینەوە دەڕوانێتە سیاسەتی ئەمەریکا کە سیاسەتێکی نەگۆڕیی هەبێت، بەڵام بۆی هەیە شێوازیی کارپێکردنی بەو یاسا و بڕیارانەی کە هەیە لەگەڵ ئەوەی پێشووی خۆی جیاواز بێت.

ژیان: یانی کۆماری ئیسلامی ئێران، پێی وایە کە بە هەڵبژاردنی "جۆ بایدێن"، سەرۆک کۆماری نوێ ئەم وڵاتە پەیوەندییەکانی لەگەڵ ئێراندا ئاسایی بکاتەوە؟

نازم دەباغ: کۆماری ئیسلامی ئێران، پێی باشە "جۆ بایدێن" بە سیاسیەتێکی تازەوە و مامەلەکردن لەگەڵ ئێران، بێتەپێشێی. واتە ئەگەر بێتە پێشێی و شێوازیی تازەی هەبێت لە چوارچێوەی ڕێککەوتنی 1+5 کە کاتی خۆی ئەمەریکا لە سەردەمی "باڕاک ئۆباما" ڕێککەوتوون و واژۆی لەسەر کردووە، هەموو لایەک بگەڕێنەوە بۆ سەر ئەو ئەساس و بنەمایە، واتە "بەرجام" کە پێکەوە بوویان و جارێکی دیکە وتووێژی لەسەر بکرێتەوە بۆ شێوازیی جێبەجێی کردن و لە لایەکی دیکەشەوە بۆ پتەوکردنی جێبەجێکردنەکە. واتە چاوەڕوانی سیاسەتی تازە دەکرێت، ئەگەر نا بە پێی ڕاوبۆچوونەکانی بەرپرسان و دەسەڵاتدارانی کۆماری ئیسلامی ئێران، پێیان وا نییە تا نەکەوێتە کاری جێبەجێیکردن ئەو دەنگە بدەن کە "جۆ بایدێن" لە تڕامپ باشتر بێت یا خود تڕامپ لە "جۆ بایدێن" خرابتر بێت. بەڵام ئەوەی کە لە "جۆ بایدێن" دەبیندرێت بە پێی ئەو سیاسەت و پەیوەندیانەی کە لەگەڵ زۆرینەی سەرۆک کۆمارەکان و سەرۆک وەزیرانی وڵاتانی دنیا و بە تایبەتی ئەورووپا کردوویەتی، کە شەریکێکی گرینگی ئەمەریکان کە تڕامپ لە سەردەمی خۆیدا ئەوانی تا ڕادەیەک خستبۆ ئەولاوە، بەڵام ئێستاکە دەکرێت ئەو هاوکارییە کە هەموو لەگەڵ یەکتری نیشانی دەدەن، بتوانن لەسەر ئەو بنەمایە بۆ چەسپاندنی ئەمن و ئاسایش لە دنیادا و بە هاوکاریی یەکتری کاربکەن. هەمووشمان دەزانین کە ئەورووپا بە گشتیی تا ئێستا کە لە ڕێککەوتنی "بەرجام" و وتووێژەکانی 1+5 و ئەو ئەنجامەی کە بەدەستیانهێنا داواکارە کە هەر دوولا پابەندبن و جێبەجێی بکەن.      

ژیان: ئەگەر بە فەرمی ڕاگەیێندرا کە "جۆ بایدێن" سەرۆک کۆماری ئەمەریکایە، ئەم هیوایە لە ناو دەسەڵاتدارانی ئێراندا هەیە کە ڕێکەوتەنامەی "بەرجام" جارێکی دیکە زیندوو بکرێتەوە یا چ بابەتێکی دیکە هەیە کە پەیوەست بێت بە بەرژەوەنییەکانی ئێران بۆ ئەوەی کە لەگەڵ ئەمەریکادا تاوتوێی بکەن؟

نازم دەباغ: ئەوەی کە من هەستی پێدەکەم کۆماری ئیسلامی ئێران لەگەڵ ڕێککەوتندایە بەڵام لەسەر بنەمای ئەو ڕێککەوتنەی کە پێشتر ئەنجامدراوە و هەروەها دەکرێت هەموو لایەک پێی پابەندبن. کە تا ئێستاش ئەو پابەندبوونە لە لایەن ئەورووپاشەوە دڵنیایی پێدەدرێت کە پێویستە جێبەجێی بکەن. دیسان دەڵێمەوە ئێران، هیچ کاتێک ئومێدی لەو ئامانجانە نەبڕیوە کە لە ڕۆژگارێکدا بتوانێت ئەو ڕێککەوتنە جێبەجێی بکرێت، بەڵام تەسلمیش نەبووە. بەو هەموو خواستە و بەو هەموو گوشار و سەختییەی کە تڕامپ لە کۆماری ئیسلامی ئێران کردیی و دەریشکەوت هەموو ئەو گوشارانەی کە دەیکات مومکینە تا ڕادەیەک هاوڵاتیانی ئەو وڵاتە زەرەرمەند بن یا تووشی ئەزییەت بن، بەڵام نەیانتوانی ئەوەی کە مەبەستیان بوو چۆک بە کۆماری ئێسلامی ئێران دابدەن بۆ هەموو خواستەکانی خۆیان و ئێران جێبەجێی بکات. واتە باشترین ڕێگا کە لە لایەن زۆر لایەنەوە جەختیشی لەسەر دەکرێتەوە، وتووێژکردن لەسەر بنەمای ڕێزگرتن لە یەکتر، نەک لەسەر بنەمای مەرج سەپاندن بەسەر یەکتریدا. کە تا ئەم ساتە کۆماری ئیسلامی ئێران مەرجەکان ڕەتدەکاتەوە.  

ژیان: ئێستا هیوای ئەوە ماوە کە ئەو ڕێککەوتنە تازە بکرێتەوە یا بەربەستی نوێی دروست بوون؟ بۆ نموونە لە ماوەکانی ڕابردوودا ئەو هێرشانەی کە دەکرانە سەر باڵیۆزخانەی ئەمەریکا لە عێراق، ئەمەریکا ئێرانی بەم کارە تۆمەتبار دەکرد. ئەمانە نەبوون بە بەربەستی نوێی بۆ ئەوەی کە جارێکی دیکە ئێران و ئەمەریکا لەسەر مێزی گفتووگۆ دابنیشنەوە؟   

نازم دەباغ: نا من بە پێچەوانەی دەبینم، مومکینە زۆریەک لەو گوشار و ڕووداوانە کە لە ناوچەکە ڕوودەدات جاری واهەیە دەبێت هۆکارێکی دیکە بۆ سیاسەتێکی تازە و بە گشتیش "جۆ بایدێن" جەخت دەکاتەوە و دەڵێت؛ پێویستە ئێمە ئەمەریکا بخەینەوە ئەو دۆخەی جاران کە پلە و پایە و گرینگی و ڕۆڵیشی لە چەسپاندنی ئەمن و ئاسایش لە دنیادا هەبێت و خۆشتان دەزانن یەکێک لە کێشە گەورەکان کە لە نێوان ئێران و ئەمەریکا گرینگە ئاڵووگۆڕیی تاوان لە یەکتریدا دەکەن بۆ مەسەلەی ئەمن و ئاسایشی ناوچەکەدا. واتە ئەگەر ئەوان بیانەوێت ئەمن و ئاسایشی ناوچەکە و دنیاش تا ڕادەیەک ئەوەی کە پەیوەندیی بەو دروشمەوە هەیە یا بەو تاوانانەیە کە دەخەنە وەباڵی یەکتریی ئەوەی کە ئێران دەیەوێت شۆڕشی ئیسلامی هەناردەی دەرەوە بکات کە واتە ئێران دەبێتە فاکتەرێک بۆ ئەوەی ئەم ڕێگایە بگرێت لەو کارە تیرۆریستیانەی ئەنجام دەدرێت و تاوانەکەشی دەخرێتە ئەستۆی کۆماری ئیسلامی ئێران، بەڵام کوردەواریی خۆمان دەڵێت چەپڵە بە دەستێک لێنادرێت واتە هەم ئەمەریکا و وڵاتانی ئەورووپی و هەروەها ئێران، دەبێت هەموویان لەو ئاستە بن کە بتوانن ئەم کەشووهەوایە بڕەخسێنن کە بە نییەتێکی خاوێنەوە دەتوانن جارێکی دیکە ئەمن و ئاسایش بۆ ناوچەکە و خەڵکی ناوچەکە بگەڕێننەوە و هەموو پێکەوە پارێزگاریی بکەن لە چەسپاندنی ئەو ئەمن و ئاسایشەدا.             

ژیان: ئەگەر باس لە پەیوەندییەکانی ئێران لەگەڵ هەرێمی کوردستان بکەیت، ئێستاکە پەیوەندییەکانی دوو لایەن چۆنە؟  

نازم دەباغ: پەیوەندییەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران لەگەڵ هەرێمی کوردستان، هەمیشە باش بووە و بەرەو باشتربوونیش ڕۆیشتووە، دیارە بە پێی هەندێک باروودۆخ، جاری واهەیە عادەتەن بەرز و نزمییەک وەکوو هەموو پەیوەندییەکی وڵاتانی دنیا لەگەڵ یەکتریدا دێتە پێشێی. بەڵام ئەوەی کە نەگۆڕاوە ئەوەیە کە جەختکردنەوە و دڵنیاییدان بەوەی کە پەیوەندییەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران لەگەڵ هەرێمی کوردستان، لە چوارچێوەی یەکپارچەیی عێراق و دەستووری هەمیشەیی ئەم وڵاتەدایە و بە گرینگیش دەزانرێت، لەو بوارەکانی سیاسی، ئابووری، ئەمنی و ... . 

ژیان: یانی ئێستا هاتووچۆکردن لە نێوان شاندەکانی هەرێمی کوردستان و کۆماری ئیسلامی ئێراندا بوونی هەیە؟ وەفدەکانیان سەردانی یەکتریی دەکەن؟

نازم دەباغ: بەڵێ سەردانی یەکتریی دەکەن و لە نزیکەوە ئێمە وەکوو نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران، لە زۆر کات و بواردا زۆر جار، پەیوەندیی بەوەوە هەیە کە ڕاوێژ و هاتووچۆی لەگەڵ یەکتریی بکەین و هەروەها بەرپرسانی تایبەت بە پەیوەندییەکانی هەرێمی کوردستان و کۆماری ئیسلامی ئێران، ئەوەی کە من بیانبینم زووبەزوو لە گەشت و سەفەردان بۆ هەرێمی کوردستان. جگە لەوش، هەر وەکوو چۆن هەرێمی کوردستان لە تاران نوێنەری هەیە و هەموو لایەنە سیاسییەکانیشی تێدایە هەر بەم پێیەش کۆماری ئیسلامی لە شارەکانی هەولێر و سلێمانی کونسوڵخانەی هەیە و ئەو کونسووڵخانانە لەگەڵ داموودەزگاکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان و سەرکردایەتی لایەنە سیاسییەکان لە پەیوەندیدان.   

ژیان: تا ئەو کاتەی کە "قاسم سلێمانی" فەرماندەی سوپای قودسی ئێران لە ژیاندا مابوو، باس لەوە دەکرا کە پەیوندییەکانی لەگەڵ بەرپرسانی هەرێمی کوردستان زۆر باش بوو، ئێستاکە کە ئەو نەماوە، "ئیسماعیل قائانی" لە جیاتی ئەو هاتۆتە سەر کار، پەیوەندییەکانیان چۆنە؟ ئایا پێتان وایە "ئیسماعیل قائانی" توانیبێتی هاوشێوەی "قاسم سلێمانی" لەگەڵ بەرپرسانی هەرێمی کوردستان هەڵسووکەوت بکات؟ 

نازم دەباغ: من پێموایە ئاڵووگۆڕێکی ئەوتۆ ناکرێت، چون لێرە کەسەکان وەکوو فاکتەرێکی ئەساسی کە ڕۆڵ دەبینن لە چوارچێوەی ئەو بەرنامە و سیاسەتەی کە کۆماری ئیسلامی ئێران، بە سەرپەرەشتی رێبەری ئەم وڵاتە و هەروەها دەزگا تایبەتمەندییەکانی دیکە بۆ پەیوەندییەکانی لەگەڵ هەرێمی کوردستان، ئەو ڕۆڵە دەبینن و ئاغای "ئیسماعیل قائانی" لە دەسەڵات و پەیوەندییەکانی شتێکی کەم نییە لە سەردار "قاسم سلێمانی" کە ڕاستە بە هۆی تەمەن و کارکردنی دۆستایەتی و پەیوەندییەکانی ئەو لەگەڵ سەرکردەکانی هەرێمی کوردستان بەهێزتر بوو، بەڵام ئەوەی من پێدەزانم ئەویش کەمتر نییە و سەردانی هەرێمی کوردستانی کردووە و لەو سەردانەشیدا کە ماوەیەکی زۆر دوور نییە و لە مانگی ڕابردوودا ئەنجامدرا بانگهێشتی زۆر یەک لە بەرپرسانی هەرێمی کوردستان، لەوانە: سەرۆکی هەرێم، سەرۆکی ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان و کەسانی دیکەشی کردووە کە لە کاتێکی دیاریکرا و گونجاودا بۆیان هەیە کە سەردانی کۆماری ئیسلامی ئێران بکەن.        

ژیان: ئەو سەردانانەی کە باست کرد "ئیسماعیل قائانی" هاتۆتە هەرێمی کوردستان، زیاتر بە چ مەبەستێک بووە؟

نازم دەباغ: ئاغای "ئیسماعیل قائانی" کە هاتۆتە هەرێمی کوردستان هەم لە ڕێگای بەغداوە و هەمیش بە ڕاستەوخۆ هاتۆتە هەرێمی کوردستان، پەیوەندیی بە هەموو ئەو بابەتانە هەیە کە لە عێراقدا تێپەڕدەبێت بە هەرێمی کوردستانیشەوە و هەر وەکوو لە ڕابردووشدا کراوە کۆماری ئیسلامی ئێران و هەرێمی کوردستان لە چوارچێوەی پاراستنی بەرژەوەندییەکانیان پێویستیان بە ڕاوێژ و ئاڵووگۆڕیی و بیرووڕا گۆڕینەوە هەبووە، بۆیە لە زۆر کاتدا لە جیاتی پەیام ئاڵووگۆڕ بکرێت، بەڵکوو ڕاستەوخۆ نوێنەرە تایبەتەکانیان یا خۆیان سەردانی بەغداد و هەرێمی کوردستانیان کردووە و لەمبارەیەوە لەگەڵ یەکتریی وتووێژیان کردووە. تا ئێستاکەش ئەوەی کە من گوێبیستی بووم، هەر دوولا ڕازییبوون لەم سەردانانەی کە کراوە.

ژیان: تێڕوانینی "ئیسماعیل قائانی" بۆ هەرێمی کوردستان چۆنە؟

نازم دەباغ: تێڕوانینی ئەو هەمان تێڕوانینی ڕابردووە بۆ بەردەوامبوون لەسەر ئەو ڕێبازەی کە لە ڕابردوودا هێڵی بۆ کێشراوە و ئەویش لەسەریی دەڕوات بۆ جێبەجێیکردنی. 

ژیان: پەیوەندیی بازرگانی لە نێوان هەرێمی کوردستان و ئێران لەمساڵدا چۆنە؟ پێتان وایە کە لەچاو ساڵانی ڕابردوودا ئەم پەیوەندییە هەڵکشاوە یا داکشاوە؟

نازم دەباغ: پەیوەندیی بازرگانی لە نێوان هەرێمی کوردستان و ئێران لەمساڵدا هەم هەڵکشاوە و هەمیش داکشاوە، ئەگەر بێینە سەر ڕوانگە و دیدی ئیستراتیجی لەسەر پەیوەندییە ئابوورییەکان لەگەڵ کۆماری ئیسلامی ئێران، ڕووی لە هەڵکشان بووە، بەڵام هەر وەکوو بۆخۆتان دەزانن پەتای کۆڕۆنا گرفتێکی هێناپێشێ کە هۆکارێکی خراپ بوو بۆ کەمکردنەوە و داکشانی چالاکییە بازرگانی، سیاسی، فەرهەنگی، هونەریی و زۆر یەک لە چالاکییەکان، چونکە هاتووچۆکردن لە بەرەوپێشەوەچوونی پەیوەندییەکان لە هەموو بوارەکاندا فاکتەرێکی گرینگە. هەر وەکوو دەزانن ئەو هاتووچۆکردنەش لە قۆناغێکی دیارییکراودا سەخت بوو و ئێستاکەش جارێکی دیکە گرفتی بۆ دروست بووە، بەڵام خۆشبەختانە دەتوانین بڵێین کۆماری ئیسلامی ئێران، بۆ بەرژەوەندییەکانی خۆشی بێت هەوڵی جیدیداوە بۆ ئەوەی کە چالاکییەکان ڕانەوەستێت و بەڵکوو بەردەوام بێت و هاتووچۆکانیش لە ڕووی بازرگانی، چارەسەریی نەۆخۆش و پێداویستییەکان، بەردوام بێت و دەتوانم بڵێم لە قۆناغێکی دیاریکراودا ژمارەی ئەو کاڵایانەی کە لە ڕێگای هەرێمی کوردستانەوە بۆ باشووری عێراق ڕوویشتووە لە هەڵکشاندا بووە و لە داکشاندا نەبووە.        

ژیان: هیچ ئامارێکت لایە بڕی قەبارەی بازرگانی لەمساڵدا لە نێوان هەرێمی کوردستان و ئێران دیاریی بکات؟ 

نازم دەباغ: ئەگەر بمەوێت وەکوو خۆی قسە بکەم ئاماریی ڕاست و دروستمان لانییە، چونکە مەبەستمان نەبووە بە دواداچوونی بۆ بکەین و بزانین، زۆر جاریش هەیە ئەم ئامارە، زۆربەی لە خاڵە سنوورییەکانەوە قسەی لەسەر دەکرێت. چونکە بە شێوەیەکی گشتیی لە نێوان هەرێمی کوردستان و کۆماری ئیسلامی ئێران، دوو جۆر کاریی بازرگانی هەیە، یەکەمیان ئەو بازرگانییەی کە لە لایەن کۆمپانیا جێی متمانە و باوەڕپێکراوەکان و لە ڕێگای تڕانزیت و بازرگانی فەرمی ئەنجامدەدرێت، ڕێگایەکی دیکەش هەیە کە لە ڕێگای پیلەوەرەوە واتە دانیشتوانی سنوورەوە کە بە شێوازیی تایبەت بە خۆیان و لە ڕێگای کۆڵبەرەوە ئەنجامی دەکەن و ڕێگەپێدراوە. بۆیە ئەگەر مەبەست بێت دەبێت هەر دووکیان کۆبکەیتەوە و ئەو کاتە دەبێت ئامارێکی نیسبی. بەڵام بە دڵنیاییەوە ئەوەی کە بۆی دەچم و وەکوو خۆم لێکدانەوەی بۆ بکەم مومکینە ئەمساڵەکە لەگەڵ ئەو کێشانەی کە باسمان کرد، تا ئێستا زیاتر لە 3 میلیارد دۆلار بێت.  

ژیان: ئەگەر باسی کێشەکانی عێراق بکەین، لە ئێستادا عێراق یاسای قەرزیی پەسەندکردووە، قەرز دەکات بۆیە کەوتۆتە قەیرانێکی داراییەوە، بۆچوونی ئێران چییە لەسەر ئەو کێشانەی کە بەسەر عێراقدا تێپەڕ دەبێت؟    

نازم دەباغ: دیارە عێراقیش وەکوو هەرێمی کوردستان و بە پێچەوانەشەوە و هەروەها وەکوو هەموو وڵاتانی دیکەی ناوچەکە، بە هۆی زۆر هۆکارەوە لەوانە قەیرانی دارایی کێشەی هەبووە بۆ دابینکردنی پێداویستییەکانی هاوڵاتیانی خۆی، عێراقیش وەکوو پێی دەچێت نزیکەی دوو مانگ دەبێت مووچەی نەداوە، لە دابەزینی نرخی نەوت و هەروەها شێوازیی کارکردن، بۆیە ناچاردەبێت وڵاتێک بیهەوێت ژیان و گوزەرانی هاوڵاتیانی خۆی دابین بکات، بە دڵنیاییەوە بەدوای ڕێگەچارە دەگەڕێت و ئەمڕۆکە یەکێک لەو ڕێگەچارەیە ئەوەیە کە پەڕڵەمانی عێراق یاسایەکی دەرکرد بۆ ئەوەی دەسەڵات بدات بە حکومەتی عێراق کە قەرز بکات واتە دابینکردنی پێداویستی و بژێویی خەڵک خۆی لە خۆیدا ڕەنگدانەوەی بۆ چالاکی ئابووری دەبێت کە بۆخۆتان ئێستاکە ئەگەر سەرنجی بدەنێی ئەو ڕۆژانەی کە باس لەو یاسا تازەی قەرز وەرگرتن دەکرێت کە بوودجەی هەرێمی کوردستانی کەوتۆتە ناوەوە تا سنوورێک هەست بە ڕەنگدانەوەی دەکەی لەسەر شێوازیی کارکردن و چالاکی بازرگانی و تەنانەت دەتوانین بڵێین جووڵەی بازرگانیشی لە هەرێمی کوردستان دامرکاندووە.        

ژیان: هەر چەندە ئێران لە قەیرانی دارایی دایە و لە ئێستاشدا قەیرانی دارایی کەوتۆتە حکومەتەکەی کازمییەوە، ئەوەی کە لە ڕابردوودا دەگوترا ئێران دەست دەخاتە ناو کارووباریی عێراقەوە، ئایا پێت وایە لە ئێستاشدا جارێکی دیکە دەستێوەردان دەکات لە کارووبارەکانی عێراق؟ چونکە لە پەڕڵەماندا هەوڵێک هەیە بۆ لابردنی سەرۆکی پەڕڵەمان.     

نازم دەباغ: من نازانم مەسەلەی دەستێوەردان بەو مانایەی جەنابت باسی دەکەی من بەڵگەم لەلا نییە کە بڵێم ئێران لە کارووباریی عێراق دەستێوەردان دەکات، بەڵام بە دڵنیاییەوە عێراق لە قۆناغێکدایە حەسوودی پێنابردرێت و کێشە و گرفتی زۆرە و چاویشی لەوە هەیە کە کەسێک دەستی بگرێت و بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانی هاوکاریی و ڕێنمایی بکات. ئەمە بەشێکییەتی، بەشێکی دیکەشی باسمان کرد کۆماری ئیسلامی ئێرانیش هەر کێشە و گێروگرفتێکی هەبێت ئەوەی کە بیریی لێدەکاتەوە کە یەکەم لە ناوخۆی چارەسەریی بۆ بدۆزێتەوە و دووهەم بە دوای ئەوەدا دەگەڕێت کە فاکتەرەکانی دەورووبەریی خۆی هەوڵبدات بگونجێنێت لەگەڵ باروودۆخی ناوخۆی بۆ ئەوەی کە ئەویش سوودی لێوەربگرێت، واتە لە عێراق ئەگەر کێشەیەک هەبێت و ئەو کێشەیە بە قەرز چارەسەر بکرێت وەکوو ئەوەی کە باسمانکرد بوونی داهاتی هاوڵاتیان کە مووچەیە بازاڕ زیندوو دەکاتەووە. کە بازاڕیشی زیندوو کردەوە عێراق لەو وڵاتانە نییە بەرهەمی ئەوەندە زۆر بێت بتوانێت کەلووپەلی ناوخۆی بۆخۆی کەڵکی لێوەربگرێت و هاوڵاتیانی سوودی لێببینن، بەڵکوو دەگەڕێتەوە بۆ هێنانی کەلووپەل لە دەرەوەی سنوورەکانی خۆی، کە یەکێک لەو وڵاتانەی کەلووپەل بۆ عێراق دەنێرێت، ئێران و ئەویدیکەش تورکیایە. بۆیە من پێموایە لەو چوارچێوەیەدا مومکین خاونی پێشنیاربێت و ئەو پێشنیارانە هۆکاربێت بۆ بووژاندنەوەی ژێرخان و بواریی ئابووریی لە عێراقدا.   

ژیان: ناوبەناو ئێران ناوچە سنوورییەکانی هەرێمی کوردستان تۆپباران دەکات، نوێنەرایەتی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ئێران، سەبارەت بەو تۆپبارانەوە هیچ نیگەرانی خۆی گەیاندووە؟ ئێرانیش کە تۆپبارانەکان دەکات بۆخۆی بیانوویەکی هەیە و دەڵێت بە هۆی جمووجۆڵی هێزە ئۆپۆزیسیۆنی کوردستانی ئێرانە. ئەوانیش هێچ نیگەرانییەکیان بە ئێوە گەیاندووە؟    

نازم دەباغ: لە کاتی خۆیدا زۆرمان قسە لەسەر ئەوە کردووە، بەڵام دەتوانم بڵێم خۆشبەختانە ئەمساڵ لە هەموو ساڵێک کەمتربووە، بە پێچەوانەوە لە هەموو ساڵەکان زیاتر تورکیایە، بۆیە مەسەلەی نیگەرانی دروستبوون لە نائارامی لە سنوورەکان بە دڵنیاییەوە هەر دوولا پەرێشان دەکات هەم  حکومەتی هەرێمی کوردستان و هەم کۆماری ئیسلامی ئێران. چونکە بوونی کێشەی نائەمنی و شەڕ و پێکدادان و تۆپباران، هۆکارێک دەبێت بۆ سستی چالاکی ئابووریی و هاتووچۆکردن، بۆیە هەر دوولا بە پەرۆشەوە بەدواداچوونی بۆ دەکەن.      

ژیان: ئەو بیانووەی ئێران یانی بە دروست دەزانن کە دەڵێن جمووجۆڵی هێزە ئۆپۆزیسیۆنەکانە بۆیە تۆپباران دەکەین؟ 

نازم دەباغ: من هەموو هۆکارێک بە دروست دەزانم کە زەرەر لە ئاسایشەکەم بدات و ئەو مەسەلەیە تەنیا بۆ کۆماری ئیسلامی ئێران نییە و من ناتوانم لێرەوە بڵێم ئێران حەقە ئەوە دەکات، ئێمە هەمیشە داوای ئەوە دەکەین کە کۆماری ئیسلامی ئێران بتوانێت لە ڕێگای سیاسی و کفتووگۆ لەگەڵ هەرێمی کوردستان، کێشە سنوورییەکان وەلاوەبنێن و لایەنە سیاسییەکانی ئێرانیش کە لە هەرێمی کوردستان ژیان بەسەر دەبەن و لەوێی کار و چالاکیان هەیە، ڕچاویی باروودۆخی هەرێمی کوردستان بکەن. هەر وەکوو چۆن ئێستاکە تورکیا دوادا دەکات، وڵاتانی دنیاش داوا دەکەن، کە واتە لە کاتێکدا ئەگەر بەڕاستی شێوەیەکی بەرچاو لە چالاکییەکان بۆ دژایەتی کۆماری ئیسلامی لە سنوورەکان نەبێت، ئەو کاتە ئێران ماف بە خۆی دەدات وڵامدانەوەی هەبێت. بەڵام ئەگەر چالاکییەکان نەبێت و ئێران لە خۆیەوە پەلاماریی دێیەکانی هەرێمی کوردستان بدات و ببێتە مایەی دەربەدەریی خەڵکی مەدەنی ئێمە ئەوە مەحکووم دەکەین. 

ژیان: پێتان وایە ئێران لە خۆیەوە وادەکات یا بیانوویەکی هەیە بۆ ئەوەی کە بیکات؟

نازم دەباغ: تا ئێستا ئەوەی ئێمە بیستوومانە ئەوەی کە تۆ پێی دەڵێی بیانوو ئێمە پێی دەڵێین هۆکار، چونکە بیانوو ئەوەیە شتێک نەبێت و بەڵام بیکەی بە بیانوو، بەڵام هۆکار شتێک ڕوودەدات، بۆ نموونە لە دەزگاکانی ڕاگەیاندن و تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان باسی ڕوودانی مەسەلەیەک دەکرێت کە فڵانی و فڵانی لە سنوورەکان خۆ دەردەخەن و چالاکی ئەنجام دەدەن و ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ ئەو بەڵگانە، دەبێتە هۆکارێک بۆ ئەوەی ئێران دەڵێت من تۆپباران دەکەن. بەڵام تا ئێستا ئەوەی کە ئێمە پێمانزانیوە گلەیی دوولایەنە هەبووە، گلەیی هەبووە لە حکومەتی هەرێمی کوردستانەوە بۆ چالاکی هەندێک لایەن بۆ ورووژاندنی تۆپبارانکردن کە هیچ سوودێکی لێنابەن، بێجگە لەوەی کە هەرێمی کوردستان و دێیەکانی هەرێمی کوردستان زەرەمەندبوون. بەڵام من ئەم مەسەلەیەی کە جەنابت دیورووژێنی دەتوانم بڵێم مومکینە پێویست نەکات، چونکە ماوەیەکی یەگجا زۆرە ئێمە وەکوو نوێنەرایەتی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ئێران، ئەو هەواڵ و پەیامانەمان پێنەگەیشتووە، بڵێین لایەنێکی سیاسی کوردی ئێرانی لە سنوورەکانی هەرێمی کوردستان، چالاکی ئەنجامداوە و بۆتە هۆکاریی تۆپبارانکردن. بەڵام بۆ نموونە ناوەناوە و لە هەندێک شوێندا دەبینین ڕودواو هاتۆتە پێشێ و مومکینە لە ڕێگای ڕۆیشتندا لە یەک هەڵپڕژابن یا تووشی یەکتربووبن، ببێتە مایەی ئەوەی کە تەقە و پێکدادان ببێت و تۆپباران بکرێت. خۆشبەختانە دەتوانم بڵێم لەچاو ساڵانی پێشوو زۆر زۆر کەمە.      

ژیان: ناو بە ناو هێزە ئەمنییە چەکدارە ئێرانییەکان لەسەر سنوور، تەقە لە کۆڵبەرانی کورد دەکەن، ئەم کێشانە بە کوێی گەیشتوون، هیچ قسە لەمبارەیەوە دەکرێت؟

نازم دەباغ: حەقیقەتێک هەیە کە دەبێت ئێوە بیزانن، ئەو حەقیقەتەی کۆڵبەر چییە و ڕێگای کۆڵبەر لە چ شوێنێکە؟ دیارە ئێمە لەگەڵ ئەوە نین، هیچ هاوڵاتییەک لە ڕێگای بژێویی ژیانی خۆیدا بە گوللە بگوژرێی و ڕێگای لێبگیرێت. بەڵام یاسایەک داندراوە کە پێی دەگوترێت "یاسای کۆڵبەریی" و ئەگەر بێیە سنوورەکان ئەو ڕێگایە بە چاویی خۆت دەیبینی، نە کەسێک و نە 10 کەس و نە 100 کەس، بەڵکوو بە هەزاران کەس لە بەیانییەوە تا ئێوارێی لەو ڕێگایەوە بە شاخەکاندا بە کۆڵ کاڵا دێنن بۆ ئەودیو و بۆئەمدیو، بەڵام هەندێک ڕێگا هەیە، کە پێی دەگوترێت ڕێی قاچاخ، قاچاخ بە مانای ئەوەیە لەو ڕێباز و ڕێیە لادەدات کە بۆی داندراوە، کۆماری ئیسلامی ئێرانیش لە سەر سنوورەکان و لەو شوێنانە پۆلیسی ئەمنی و هێزی ئینترازمی داناوە و کەمینی هەیە، کەمین بۆ کێی؟ بۆ ئەو کەسانەی کە بە قاچاخ لەو شوێنانە هاتووچۆ دەکەن، جا چ بۆ چالاکی بیەوێت بێت بۆ ئێران، جا چ بۆ هێنانی شتی قاچاخ بێت، بەڵام سنووری فەرمی نییە، بۆیە کە دەنگیان دەدەن و تەقەی لێسازدەبێت، لە ئەنجامدا ئەو کەسانە بە بێتاوانی دەکوژرێن، یا هەندێکیش هەیە ئەگەر بگەڕێیتەوە بۆ ئەو کاڵایەی کە بە کۆڵێوەیەتی کاڵای قاچاخە، واتە ئەو شتەی کە ئەو ناتوانێت بە کۆڵ بە ڕێگا دیاریکراوەکەدا بیهێنێت، بۆخۆی دەچێت بە کۆڵ بە لاڕێیەکەدا دەیهێنێت. بەڵام لە هەموو حاڵەتەکاندا کوشتنی کۆڵبەر لە پێناویی دابینکردنی بژێویی ژیانی خۆیدا کارێکی ڕەوا نییە، بەڵام ئومێدیش دەکەین و داواکاریشین کۆڵبەرەکانیش هەوڵبدەن، کە خۆیان نەدەنە ئەو ڕێگایانە و جارێکیشی دیکە دەیڵێم، یەکەم کۆڵبەرەکان کارتیان هەیە، دووهەمیشیان ئەکەر سەیربکەی، ئێوارێی دادێی بە ڕێچکە و بە هەزاران کۆڵبەر بەدوای یەکتریی دەکەون و بارەکانیان دەهێنن و بارەکانیشیان لە ناو شارەکانی ئێران دەفرۆشن. واتە کۆڵبەریی سەرەکی ڕێی لێنەگیراوە، بەڵام ئەو کۆڵبەرەی کە بە ڕێگا قاچاخەکەدا دەڕوات ڕێی لێگیراوە.       

ژیان: ماوەی 21 ساڵە جەنابت نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تارانی، زۆربەی نوێنەرەکانی حکومەتی هەرێم لە وڵاتان گۆڕدراون، چۆنە تا ئێستا لەو پۆستەدا ماویتەوە؟ 

نازم دەباغ: سوپاسی حکومەتی هەرێمی کوردستان و یەکێتی نیشتمانی کوردستان دەکەم، کە تا ئێستا ئەو متمانەیەیان بە من هەبووە، کە توانیومە وەکوو نوێنەرێک کار بکەن، چونکە جیاوازیی هەیە، نوێنەرایەتی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ڕووی ڕێکخستنی پەیوەندییەکاندا نوێنەرایەتییەکی تایبەتمەندە، توانیمانە تا ئێستا هۆکاربین بۆ چارەسەرکردنی کێشە و پتەوکردنی پەیوەندییەکان. هەر لە کاتێکیشدا پێویست بکات بگوڕدرێم و ئەو ئەرکەی کە لەسەر شانمە وەکوو پێویست لە خزمەت نەتەوەکەم و حکومەتی هەرێمی کوردستان بەکاریبهێنم، ئەوە تەمەنم بۆتە 72 ساڵ، مومکینە پێمەوە دیارنەبێت؛ بەڵام لە هەمان کاتدا ئەوە هەر وەکوو ئاماژەت پێدا 21 ساڵە لە تارانم و نزیکەی 35 ساڵیشە لە پەیوەندییەکانی نێوان ئێران و یەکێتی نیشتمانی کوردستان و دواییش حکومەتی هەرێمی کوردستان کاردەکەم، بە دڵنیاییەوە ئەگەر حیزبەکەم گلەیی لێمهەبوایە، یان حکومەتەکەم لێم ناڕازیی بوایە یا تەنانەت حکومەتەکە و حیزبەکەشم لێم ڕازیی بێت، ئەگەر کۆماری ئیسلامی ئێران لێم ناڕازی بێت کە کەسێک بم مایەی کێشە و گرفت بوومایە و نەمتوانایە کێشەکان چارەسەر بکەم، بە دڵنیاییەوە دەیتوانی داوا لە حکومەتی هەرێمی کوردستان و یەکێتی نیشتمانی کوردستان بکات کە نوێنەرەکەتان بگوڕن.

ژیان: زۆر سپاست دەکەم مامۆستا "نازم دەباغ" نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران، کە میوانمان بووی.

نازم دەباغ: منیش زۆر سپاستان دەکەم.

لینکی چاوپێکەوتن:

https://www.facebook.com/ZhyanMedia/videos/3511896862234560/

 ئێواره‌ى رۆژی پێنجشه‌ممه‌ 19/11/2020 به‌ڕێز نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كورستان، په‌يوه‌ندييه‌كى ته‌له‌فۆنى له‌ به‌ڕێز مه‌ولوود چاوشئۆغلو وه‌زيرى ده‌ره‌وه‌ى توركياوه‌ پێگه‌يشت.