اقلیم کردستان (203)
نمي توان به اتفاقات كركوك نام درگيريهاي قومي، مذهبي و ارضي داد
ناظم دباغ نماينده اقليم كردستان عراق در تهران ;
طي 24 ساعت گذشته خبرهاي زيادي از اتفاقات در كركوك منتشر شده است. بر اساس اطلاعاتي كه من دارم، تا الان كلا درگيرياي داخل شهر كركوك رخ نداده است و اگر رخدادي اتفاق افتاده است خارج از شهر كركوك بوده است. آن اتفاقات و روياروييهايي كه خارج از كركوك رخ داده است هم آنچنان رخدادهاي مهمي نبود. حكومت عراق مساله همهپرسي استقلال اقليم كردستان عراق و همچنين مساله تسلط نيروهاي پيشمرگه در مناطق متنازعه، موضوع ماده 140 قانون اساسي عراق را قبول ندارد و همين باعث شده است تا اختلاف نظري در مورد حضور نيروهاي پيشمرگه در استان كركوك پيش بيايد. اين در شرايطي است كه نيروهاي پيشمرگه با در ميان گذاشتن جانشان و با دادن خون اين مناطق را از دست داعش آزاد كردهاند يا در مقابل هجوم داعش از آن حمايت كردهاند. سعي و تلاش زيادي از سوي دو طرف وجود دارد كه اين مساله بدون درگيري حل شود و از راه گفتوگو و مذاكره بتوان به نتيجه مورد قبول طرفين رسيد. حكومت اقليم كردستان بر اين موضوع تاكيد ميكند كه مشكلات دو جانبه بايد از طريق مذاكره و گفتوگو حل و فصل شود. تبليغ ميشود كه در مورد مسائل پيش آمده ميان دو حزب عمده كردستان عراق، يعني حزب اتحاد ميهني كردستان و حزب دموكرات اختلاف وجود دارد. من علاقهاي ندارم در مورد اختلاف ميان اتحاديه ميهني كردستان و حزب دموكرات موضعگيري كنم. اما معتقدم كه بايد منتظر ماند تا حقايق روشن شود. اميدوارم كه تا روز سهشنبه واقعيت در مورد خبرهايي كه در اين مورد منتشر شده است روشن شود. ممكن است برخي بيانيهها و حرفها از سوي مقامات بيان شدهباشد، اما حقيقتي كه در ميدان رخ ميدهد، با اين گفتهها متفاوت است. من هم به عنوان نماينده حكومت اقليم كردستان عراق در تهران و هم به عنوان شخص حقيقي يعني ناظم دباغ، نميتوانم بر اساس برخي گمانهزنيها و بدون در اختيار داشتن اطلاعات دقيق پاسخ بدهم.
حجم خبرها و گمانه زنيها در مورد مساله كركوك بسيار زياد است، اتهامها و ادعاهاي مختلفي بيان ميشود، گروهي دعواي كنوني را بين حشد الشعبي و پيشمرگه عنوان ميكنند و قصد دارند مساله را به يك دعواي فرقهاي تبديل كنند. درگيري به هيچوجه وارد شهر كركوك نشده است، نه ارتش عراق و نه حشد الشعبي به شهر كركوك وارد نشدهاند. اتفاقاتي كه رخ داده است در مناطق حوالي كركوك رخ داده و نيروهاي پيشمرگه به اين دليل كه نتوانستند، مقاومت كنند مناطق را ترك كردهاند. اين درگيريها هر چه باشد نامهايي مانند درگيري قومي، درگيري مذهبي، درگيري ارضي روي آن نميتوان گذاشت. هر اسمي روي آن بگذاريم، به نظر من بايد طرفين اين مساله كمال دقت و مراقبت را از خود نشان دهند، چه كرد، چه عرب همه بايد دقت كنند. چنين چيزهايي فقط به نفع دشمنان عراق و دشمنان قوم كرد است. اينكه تلاش بكنند درگيري را درگيري فرقهاي نشان بدهند تنها و تنها به كرد و عراقي ضربه ميزند. كردها در حكومت عراق مشاركت دارند و شريك بغداد هستند و همين الان هم در بغداد حضور دارند. چنين رويدادهايي بايد توسط مقامات دو طرف با دقت بررسي شود و اجازه دادهنشود كه دشمنان عراق مورد استفاده قرار بگيرند. بايد اشاره كنم كه كشورهاي دوست، وارد شدهاند تا از حجم اين رويدادها كاسته شود و موضوع از طريق گفتوگو و مذاكره حل شود. حتي اشارههايي كه به حضور حزب كارگران كردستان تركيه يا پكك ميشود به نظر من به هيچ عنوان صحت ندارد. اين مسائلي كه مطرح ميشود، عوامل و پايههايي براي ايجاد تنشهاي بيشتر در منطقه هستند و باعث ميشوند مشكلاتي كه وجود دارد تعميق بشود و آسيبهاي بيشتري وارد كند. انتشار چنين خبرهايي فقط به اين دليل است كه بهانهاي در اختيار دولت تركيه براي ورود به مساله اقليم كردستان عراق بدهند.
http://etemadnewspaper.ir/?News_Id=89222
ناظم دباغ . نماینده اقلیم کردستان عراق : درگیریهای کرکوک به روند مذاکرات آسیب نمیزند
درگیریهای روز گذشته در حوالی کرکوک میان ارتش عراق و نیروهای پیشمرگه را باید در ادامه چالشها و تنشها میان دولت اقلیم کردستان و دولت فدرال عراق در سالهای اخیر دانست که در هفتههای اخیر و بعد از برگزاری همهپرسی اقلیم بیش از هر زمانی بالا گرفته است. درواقع این درگیریها بر سر مناطق مناقشهبرانگیز میان اقلیم و دولت مرکزی است که هنوز به صورت دقیق تعیین تکلیف نشدهاند و برگزاری همهپرسی نیز بر حساسیت آنها افزود. کنترل این مناطق مناقشهبرانگیز تا پیش از بروز پدیده داعش در عراق، به صورت مشترک از طرف اقلیم و دولت مرکزی صورت میگرفت؛ اما با ورود داعش به خاک عراق و عقبنشینی نیروهای مسلح دولت مرکزی از این مناطق، کنترل و اداره این مناطق مناقشهبرانگیز عملا به دست نیروهای پیشمرگه افتاد و از آن زمان تاکنون حفاظت از این مناطق برعهده نیروهای اقلیم کردستان بوده است. حال در شرایط جدید، دولت مرکزی میخواهد به مناطقی که پیشتر به صورت مشترک اداره میشدند، بازگردد. از دیگر سو، تلاشهای بسیاری از سوی دو طرف صورت گرفت تا این مسائل و مناقشات پای میز مذاکره و به صورت مسالمتآمیز حلوفصل شوند؛ اما تاکنون این مذاکرات به نتیجه نرسیده است و نتیجه آن درگیری میان نیروهای پیشمرگه و نیروهای مسلح عراقی بوده است. در واقع بیشازاین که خود این اقدام در ماهیت دچار اشکال باشد، میتوان گفت که زمانبندی این اقدام بیشتر باعث این تنشها شده است؛ بااینحال این درگیریها به معنای شکست کامل روند مسالمتآمیز نبوده و دو طرف همچنان میتوانند با فرونشستن تنشها دوباره پای میز مذاکره این مسائل را تعیین تکلیف کنند. در واقع مسئله اصلی در کرکوک، کنترل منابع نفتی است که در سالهای اخیر در اختیار نیروهای کرد بوده است. البته منابع نفتی کرکوک همواره برای کردها بیشتر از آنکه منافع باشد، مایه دردسر بودهاند. بااینحال هنوز نشانههای قدرتمندی از پیگیری مذاکرات و روند صلحآمیز در عراق دیده میشود. سفر آقای فؤاد معصوم، رئیسجمهوري عراق، به اربیل و دیدار با مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان را میتوان یک اقدام امیدبخش توصیف کرد که نشان میدهد دولت مرکزی نیز همچنان خواستار مذاکره با رهبران کردی برای پایاندادن به این تنشهاست. در واقع نباید فراموش کرد که شاید در کوتاهمدت شاهد افزایش تنشها باشیم؛ اما با تداوم مذاکرات بدونتردید اوضاع بهبود خواهد یافت و این چیزی است که دو طرف خود را به آن متعهد میدانند.
از دیگر سو ما شاهد وارد عمل شدن ائتلاف ضدداعش نیز بودهایم که این نیز به کاهش تنشها و درگیریها کمک خواهد کرد. در واقع این مداخله با این هدف صورت گرفت که در درجه اول، جنگ از حوالی کرکوک به داخل این شهر کشیده نشود؛ علاوهبراین حضور یک نیروی سوم و موازنهگر، دو طرف را بیشازپیش به مذاکره و پیشبرد راهحل صلحآمیز ترغیب و تشویق میکند. در واقع میتوان گفت که خلاف تحلیلهای اولیه ائتلاف ضدداعش در حمایت و پشتیبانی از نیروهای پیشمرگه وارد عمل نشد؛ بلکه هدف اصلی جلوگیری از گسترش درگیریها بین دو طرف بود. از دیگر سو، در شرایط حساس کنونی رهبران عراق و اقلیم یعنی آقای مسعود بارزانی و حیدر العبادی نقش بسیار حساسی برعهده دارند. در واقع این دو رهبر كردي و عراقي میتوانند با اتخاذ مواضعی حسابشده و غیراحساسی شرایط را برای مذاکره و عادیسازی شرایط فراهم آورند. هرگونه جنگ لفظی و واکنشهای هیجانی و احساسی از سوی دو طرف تنها بر تنشها خواهد افزود. هرچند در شرایط بحرانی و درگیری، ممکن است مواضعی تند از سوی مقامات اتخاذ شود؛ اما به جای درگیرشدن در جنگهای کلامی و دامنزدن به تقابلهای نژادی، باید بر نقاط اشتراک و تفاهم تکیه کرد.
نماینده حکومت اقلیم کردستان در ایران: خلاء وجود جلال طالبانی احساس می شود
تهران - ایرنا - نماینده حکومت اقلیم کردستان در ایران گفت، نبود جلال طالبانی در عرصه سیاسی عراق احساس می شود.
ناظم دباغ عصر پنجشنبه در حاشیه مراسم بزرگداشت مرحوم جلال طالبانی رهبر اتحادیه میهنی کردستان عراق که در تهران برگزار شد، در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: پیروی مسئولان سیاسی عراق از سیاست واقع بینانه ای که جلال طالبانی داشت می تواند به ایجاد یک توافق سیاسی و وحدت منجر شود.
وی خلاء وجود مرحوم جلال طالبانی را خیلی مشخص توصیف کرد و بر تلاش بیشتر برای پیروی از خط و منشا طالبانی تاکید کرد.
به گزارش ایرنا، جلال طالبانی رئیس جمهوری سابق عراق و رهبر اتحادیه میهنی که از سال 2012 به دنبال یک سکته شدید خانه نشین شده بود، روز سه شنبه 11 مهرماه درگذشت.
این رهبر کرد عراقی که به مرد راه حل ها از طریق گفت و گو نیز معروف بود، از سال 2003 هنگام سقوط صدام و تشکیل نظام جدید نقش مهمی در اداره عراق و حل و فصل اختلافات میان جریان های سیاسی این کشور ایفا کرد و بسیاری براین باورند که عراق امروز خلاء وی و شخصیت ممتازش را بطور محسوسی درک می کند.
جلال طالبانی پس از گذشت نیم قرن مبارزه در میدان های جنگ و سیاست، سرانجام غروب جمعه(14 مهر) با بدرقه صدها هزار تن از شهروندان عراقی در کردستان عراق(محله دباشان سلیمانیه) به خاک سپرده شد.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در مراسم خاکسپاری جلال طالبانی با اهدای گل پای تابوت حامل پیکر جلال طالبانی رئیس جمهوری فقید عراق، به مقام و شخصیت برجسته این مبارز ضد بعثی ادای احترام کرد. ظریف و هیات همراهش، عالی ترین هیات خارجی در این مراسم بودند.
طالبانی اولین رئیس جمهور غیر عرب عراق نیز محسوب می شود. او در منطقه و جهان به مرد اعتدال و اهل گفت وگو مشهور بود و اولین خبر دستگیری صدام حسین را نیز او به خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) داد.
همچنین مراسم تکریم و بزرگداشت رئیس جمهوری پیشین عراق و دبیر کل اتحادیه میهنی کردستان روز دوشنبه در شهر بانه و مریوان کردستان برگزار شد.
پاسخ نماینده اقلیم کردستان به سوالها و نگرانی ها در باره همه پرسی
شمارش معکوس آغاز شد؛ سوم مهر، تاریخ برگزاری همهپرسی استقلال اقلیم کردستان است؛ طرحی که هیچکدام از دولتهای منطقه و جهان با آن موافق نیستند. به واکنشهای ایران که نگاه کنید، از همان ابتدای طرح مسئله همهپرسی، پیشنهاد ایران تعویق بود تا آخرین واکنش که علی شمخانی، دبیر شورای امنیت ملی، گفت: «توافقات مرزی صرفا با محوریت دولت مرکزی عراق پابرجا بوده و جدایی اقلیم کردستان از دولت، به معنای مسدودشدن آنهاست».
ایران آنلاین /اما قبل از آن نمایندگان اقلیم کردستان به ایران آمده بودند و درباره طرح جایگزین ایران گفتوگو شد. بار دیگر ایرج مسجدی، سفیر ایران در عراق، به همراه هیئت اعزامی اقلیم کردستان، به بغداد رفت و با حیدر العبادی، نخستوزیر عراق، گفتوگو کردند. موضع ترکیه هم درباره همهپرسی در اقلیم کردستان مشخص است؛ مخالفتی صریح و آشکار. حالا عراق روزهای پرتنشی را پشت سر میگذارد؛ طرح جایگزین آمریکا، انگلستان، فرانسه و سازمان ملل در پارلمان کردستان که بعد از دو سال تعطیلی، بازگشایی شده است، رأی نیاورد و اقلیم کردستان همچنان بر خواسته خود، برگزاری همهپرسی، تأکید دارد. آخرین موضع دولت عراق این است: دادگاه عالی فدرال عراق دستور توقف برگزاری همهپرسی استقلال اقلیم کردستان را صادر کرده است. در این وضعیت، با «ناظم عمر دباغ»، نماینده حکومت اقلیم کردستان در ایران، به گفتوگو نشستیم.
چند روز قبل، پارلمان کردستان عراق در اربیل بعد از دوسال تعطیلی، به برگزاری همهپرسی استقلال کردستان در ٢٥ سپتامبر (سوم مهر) رأی مثبت داد.
تصمیمگیری برای برگزاری همهپرسی استقلال اقلیم کردستان، بهقوت خود باقی است؛ اما درباره تاریخ همهپرسی اختلافنظر وجود دارد. تاریخی که تا امروز تأیید شده و رهبری کُرد بر آن اصرار دارد، ٢٥ سپتامبر است؛ اما فشارهای بینالمللی بر این است که این همهپرسی انجام نشود یا به تعویق بیفتد. عدهای میگویند اصلا نباید همهپرسی انجام شود و بخشی معتقدند باید به تعویق بیفتد. در مقابل رهبری کُرد معتقد است اگر طرح بهتری برای جایگزینی همهپرسی استقلال کردستان ارائه شود، آن را بررسی میکنیم؛ ولی اگر پیشنهادها، چیزی مناسبتر و ضمانت اجرائی بیشتری برای بهدستآوردن حقوق کُرد نداشته باشد، اصلا آن را قبول نمیکنیم.
چرا نتیجه بررسی طرح جایگزین آمریکا، انگلیس، فرانسه و سازمان ملل منفی بود؛ آیا این طرح نمیتوانست جایگزین همهپرسی استقلال اقلیم کردستان باشد؟
ریاست حکومت اقلیم کردستان این طرح را بررسی کرد. رهبری شورای احزاب سیاسی کردستان، برای هر تصمیمگیری نیاز به جلسه مشورتی دارند. از طرفی، روز جمعه پارلمان اقلیم کردستان بعد از دو سال تعطیلی، فعال شد و اولین کار آنها، تصویب روز همهپرسی بود. معتقدم باید رهبری کُرد را حمایت کنیم. باید مواظب باشیم در موقعیتهای دوگانه، رفتارهای ما بر کاریزمای رهبری کُرد تأثیری منفی نگذارد. باید به همان اندازه که او را تشویق و حمایت میکنیم که همهپرسی انجام شود، به همان اندازه نیز کاری کنیم تا فرصتی برای رهبری آینده داشته باشند و بتوانند برای منافع کُرد، مذاکره و گفتوگو کنند.
مردم اقلیم کردستان در مقابل بغداد چه مطالباتی دارند؟
امتیازاتی که مردم کُرد میخواهند، کاملا واضح است. آنها عبارتاند از:
- زمان همهپرسی استقلال کردستان مشخص شود؛ مثلا کشورهای منطقه یا آمریکا میگفتند که همهپرسی دیرتر انجام شود و ما میگفتیم دیرتر یعنی دقیقا چه زمانی باید انجام شود؟ همهپرسی استقلال اقلیم کردستان و مذاکره با بغداد با نظارت سازمان ملل انجام شود.
- باید بغداد به توافقهای انجامشده، پایبند باشد. فعلا پیشمرگهها در مناطق متنازعه ماندنی هستند.
- تلاش بر این است که طبق ماده ١٤٠ و طبق توافقات دیگر، این مناطق به اقلیم کردستان برگردد. در نهایت باید وضعیت نفت در منطقه مشخص شود.
چند روز قبل حیدر العبادی، رهبران کُرد را برای مذاکره به بغداد دعوت کرده بود. نتیجه این دعوت به کجا انجامید؟
بهنظر من حیدر العبادی با این مسئله بازی میکند!
یعنی چه؟
او از ما برای مذاکره دعوت نکرده است؛ ما از روز اول خواستار مذاکره بودیم و حتی سه هفته قبل، هیئت مذاکره اقلیم کردستان به بغداد رفت؛ ولی در عمل به نتیجه نرسید. اگر به نتیجه میرسیدند، بار دیگر به بغداد میرفتند. نکته بعدی این است که هفته قبل، وقتی اقلیم کردستان تصمیم گرفت هیئت مذاکرهای به بغداد بفرستد، آنها بهجای فراهمکردن فضای مذاکره، دو ماده در پارلمان عراق تصویب کردند که باعث شد مذاکره متوقف شود.
آنها پروسه همهپرسی را بهطورکلی رد کردهاند و حتی پارلمان بغداد، اختیارات بهکاربردن قدرت نظامی را به حیدر العبادی داده است. کسی که میخواهد فضای مذاکره را فراهم کند، نباید چنین میکرد؛ آنها اول تهدید میکنند و بعد بغداد میخواهد، با نماینده اقلیم کردستان مذاکره کند. آنها حتی در پارلمان عراق، خواستار برکناری فؤاد معصوم، رئیسجمهوری عراق، هستند که کُرد است. مذاکره با اقلیم کردستان برای بغداد تاکتیک است، ولی ما بر این تأکید داریم که مشکلات خود را باید با مذاکره حل کنیم، چون ما قدرت نظامی نداریم که بخواهیم با فشار نظامی، وارد مذاکره شویم. ما با دیپلماسی سیاسی، مذاکره میکنیم. همهپرسی یکی از همین فشارهاست که به حقوق خودمان دسترسی پیدا کنیم.
بغداد، ایران و ترکیه با همهپرسی اقلیم کردستان مخالف هستند؛ دادگاه عالی فدرال عراق دستور توقف برگزاری همهپرسی استقلال اقلیم کردستان را صادر کرده است؛ در این صورت، وضعیت اقلیم به چه سمتی میرود؟
اگر به نیت و عملکرد مردم اقلیم کردستان نگاه کنیم، به نظرم مشکل بزرگی به وجود نمیآید؛ رهبری کُرد معتقد است از راه مذاکره و پشتیبانی بینالمللی باید به نتیجه مورد انتظار رسید، ولی با تفکر و عقلانیت بعثی صدامی که در بعضی رهبران عراقی وجود دارد، ممکن است آنها به طرف جنگ و استفاده از قدرت نظامی بروند؛ اگر اینچنین شود، مشکلات بزرگی به وجود میآید، ولی شرایط ترکیه و ایران متفاوت است.
یعنی ممکن است درگیری و جنگ داخلی بهوجود بیاید؟
اگر به نتیجه نرسیم شاید از طرف عراق به اقلیم کردستان حمله نظامی شود و امیدواریم این اتفاق پیش نیاید.
در مورد همهپرسی استقلال کردستان، در میان کشورهای منطقه و عموم مردم کردستان دو دیدگاه مطرح است. کشورهای منطقه معتقدند رفراندوم مسئله ژئوپلیتیک منطقه را با تغییر مواجه خواهد کرد؛ مردم هم میپرسند آیا شرایط فعلی اقلیم کردستان و عراق، برای برگزاری رفراندوم مناسب است؟
وقتی رهبری کرد تصمیم میگیرد این پروسه را اجرائی کند، حتما شرایط اقلیم و شرایط منطقه بهگونهای است که ما میتوانیم موفق شویم. کردستان بعد از شکستدادن داعش در عراق، آینده دیگری را انتظار میکشد که این آینده شروع خواهد شد. تنها اختلافنظری که وجود دارد این است که دو گروه سیاسی «کومهلی اسلام» و «گوران» (تغییر) اگرچه با اصل همهپرسی موافق هستند، ولی درباره زمان اجرائیشدن همهپرسی و شرایط منطقه، سؤالات و ملاحظاتی دارند یا درباره اینکه چون همهپرسی در پارلمان کردستان تصویب نشده بود، آن را شرعی نمیدانستند؛ روز جمعه این بهانه هم برطرف شد و پارلمان کردستان فعال شد.
اقلیم وضعیت مناسبی بهدلیل پارلمان مستقل، داشتن نماینده در مجلس و بودجه مستقل دارد. در شرایطی که عراق تازه از جنگ با داعش خلاص شده، چه اصراری به استقلال در اقلیم وجود دارد؟
ما در اقلیم کل شرایط را داریم، اما هر زمان که بغداد دلش بخواهد آسمان و راه را بر کردستان میبندد، بودجه آن را قطع میکند، حمله نظامی میکند و کردستان حمایتی را بهعنوان کشور مستقل برای خود ندارد تا از همسایهها، جهان و سازمان ملل درخواست کند که دولت عراق به کردستان ظلم میکند. این تحلیل و تفسیر اشتباه است که بگویند مردم کرد چون همهچیز دارند، پس استقلال نخواهند. اصلا اینطور نیست؛ ما مهمترین مسئله را که استقلال است نداریم.
با این مخالفتهای جدی منطقهای و دولت عراق، ممکن است استقلال اقلیم نهتنها به بهبود وضعیت زندگی مردم کمک نکند، بلکه بار دیگر آنها را با تهدیدهایی جدی مواجه کند؟
ما با نیت بهبود زندگی مردم اقلیم کردستان این کار را میکنیم. از روز اول که شروع به قیام و انقلاب کردیم، با این هدف بوده است؛ امروز رهبری کرد میخواهد این خواست را تکمیل کند و به این نتیجه رسیده که مردم کردستان تصمیمی بگیرند که زندگیشان را بهتر کنند. حالا ما وارد جنگی میشویم که باید منتظر نتیجه آن ماند. البته این جنگ نظامی نیست. در جنگ نظامی، اقلیم کردستان، اگر پشتیبان نداشته باشد نمیتواند در برابر عراق یا هر کشور دیگری مقاومت کند. البته کرد از قربانیشدن و جنگ ترس نداشته است.
اگر قرار باشد حکومت عراق امتیازاتی به اقلیم بدهد، باز هم اصرار بر این خواسته وجود خواهد داشت؟
عراقی که تاکنون پایبند به هیچ توافقی نبوده، چگونه میخواهد بعد از این به توافقهای خود پایبند باشد؟ عراق زمانی که به قدرت و حمایت پیشمرگه کرد نیاز داشت، این کار را نکرد؛ امروز بعد از پیروزی در جنگ با داعش، با غرور بعد از پیروزی، من میپرسم عراق چگونه میخواهد به کرد امتیاز بدهد؟
ما تجربه عراق قدیم را هم داریم. متأسفانه تا این لحظه کسانی در رهبری عراق حضور دارند که تفکراتشان شبیه حزب بعث گذشته است. بههمین دلیل هفته گذشته وقتی پارلمان عراق همهپرسی استقلال کردستان را رد کرد، به حیدالعبادی اختیارات استفاده از قدرت نظامی داد. درحالیکه در قانون اساسی عراق آمده نباید ارتش وارد جنگ داخلی شود و این خودش نقض قانون است. مشکل ما این است که اعتماد به عراق از بین رفته است. حقوقی که در چارچوب قانون اساسی عراق ذکر شده، اگر به مردم کرد میدادند کار به اینجا نمیکشید. ماده ١٤٠، قانون پیشمرگ، قانون نفت، پروژه نفت، پروژه روال روابط بین اقلیم کردستان و دولت مرکزی بغداد همه این حقوق را معین کرده است؛ برای همین شما به راههایی که قبلا امتحان شده، اشاره نکنید.
مسئله بعدی واقعیتهایی است که در منطقه وجود دارد. بیشتر کشورهای منطقه همهپرسی اقلیم را تهدید در منطقه به حساب میآورند و به همین دلیل با همهپرسی مخالف هستند. تأثیر این مخالفت در سرنوشت همهپرسی چه میتواند باشد؟
کردهای عراق در گذشته ثابت کردهاند که عامل برقراری آرامش منطقه و مرز مشترک با کشورهای همسایه بودهاند و بعد از این هم خواهند بود. کردهای عراق در چارچوب قانون اساسی عراق، طالب حقوق خود هستند. ما دولت کرد در کردستان عراق تشکیل نمیدهیم که برای ایران، سوریه و ترکیه مشکل ایجاد کنیم. دولت عراق با حضور کرد، سنی و شیعه دولت تشکیل داده است. ما و شیعیان زمانی از طرف حزب بعث ستم میدیدیم. تا اینکه به واسطه همپیمانی کرد و شیعه توانستند دولت جدیدی در عراق روی کار آورند و عراق نباید این را فراموش کند. اما مسائل اخیر نشان داد که آنها به قولهایشان پایبند نیستند.
بعد از مخالفتهای متعدد ایران روز شنبه، علی شمخانی، دبیر شورای امنیت ملی، اعلام کرد: «توافقات مرزی صرفا با محوریت دولت مرکزی عراق پابرجا بوده و جدایی اقلیم کردستان از دولت، به معنای مسدودشدن آنهاست». به نظرتان این نگرانیها به چه مواردی برمیگردد؟
ایران تا زمانی که جنبش کردی و عراقی وجود دارد یک پشتیبان و همپیمان حقیقی و دوستانه برای مردم کرد بوده است. ایران در همه شرایط به ما کمک کرده است. بههمیندلیل نگرانیشان را درک میکنیم؛ اگرچه گاهی میشنویم میگویند کردستان عراق، اسرائیل دوم لب مرز ایران است، ولی این تشبیه اشتباه است.
آیا ممکن است اقلیم در آینده به سوی همکاری با اسرائیل پیش برود؟
خیر! اقلیم چهار مرز با چهار کشور دارد: عراق، ترکیه، سوریه و ایران و ما مسلمان هستیم. درحالحاضر ما با ایران ارتباط داریم و با شرایط فعلی منطقه نمیتوانیم به فکر روابط سیاسی با اسرائیل در آینده باشیم و همچنین حاضر نیستیم کشورهای عربی یا مسلمان را با خود دشمن کنیم. ما به لحاظ نژادی، استراتژیک و طبیعت جغرافیایی با اسرائیلیها تفاوت داریم. کرد با ایران همنژاد است؛ ما همه آریایی هستیم؛ هر دو مسلمان هستیم و ما در سرزمین خودمان ساکن هستیم. در طول تاریخ ایران پشتیبان کردها و مردم عراق بوده است و ما هیچ دشمنیای با ایران نداریم. چند سال گذشته کرد عراق ثابت کرده دوست واقعی ایران است و در امنیت و آسایش منطقه و مرزها اثرگذار بوده است. ایران هم باید عراق را درک کند. اگرچه ایران از اول مخالف همهپرسی بوده، ولی در کنار این مخالفت راهحلی داشته است. ایران گفته آمادگی دارد بین اقلیم کردستان عراق و بغداد زمینه مذاکره را فراهم کند و از حقوق کرد طبق قانون اساسی عراقی حمایت کرده است. این نکته مثبتی است؛ آمریکاییها هم امروز میخواهند همین کار را انجام دهند.
با وجود این، ایران همچنان نگران است.
نگرانی ایران را درک میکنم. متأسفانه وضعیت عراق و منطقه بهگونهای است که کشورهای دیگر میخواهند در کردستان و عراق تسویهحساب کنند. این وضعیت گاهی به منفعت و گاهی به ضرر ایران است. همه کشورها به دنبال حفظ منفعت خودشان هستند؛ این حق مسلم هر کشوری است که دنبال حفظ منافعش باشد. اما نباید اجازه دهند کرد مستضعف قربانی شود.
شما وقتی کرد را مستضعف میخوانید، با این پیشفرض حرف میزنید که خودتان را جدای از عراق میدانید.
ما از اول از عراق جدا بودیم. ما را بهزور به هم پیوند دادهاند. اما امروز شرایطی به وجود آمده که عراق ما را قبول ندارد.
کردستان جزئی از خاک عراق است، چطور میگویید عراق بخشی از خاک خود را قبول ندارد؟
بعد از جنگ جهانی اول کردستان عراق جزئی از عراق شد، ما قبلا عراقی نبودیم. امروز عراق، کردستان را قبول ندارد؛ اگر قبول داشت باید به توافقها و قانون عراقی پایبند بود.
روزی که جلال طالبانی به بغداد رفت آیتالله سیستانی اعلام کردند آقای طالبانی سوپاپ اطمینان امنیت و رشد عراق هستند. یعنی نمیشود طالبانی را مثل یک دریچه اطمینان جایی بگذارید، ولی آن را حفظ نکنید؛ باید بتوانید آن حفظ کنید. «ایاد علاوی»، رئیس حکومت موقت انتقالی، از دوستان کرد بود ولی در مدت یک سال که رئیس حکومت انتقالی عراقی بود، هیچ کاری نکرد. «ابراهیم جعفری» برای کرد هیچ کاری نکرد و بعدا «نوری مالکی» بر سر کار آمد ولی پایبند به هیچکدام از توافقات انجامشده با جلال طالبانی نبود. او بهجای پایبندی به توافقها، نیروی دجله را تشکیل داد و خواست به مناطق کرد حمله کند. بودجه کردستان را کم کرد و ما هم نفت را مستقل فروختیم که این هم داستان دیگری دارد. تا اینکه نوریمالکی برسر کار رفت و جای خود را بعد از مدتی به حیدر العبادی داد.
با روی کار آمدن «حیدر العبادی» تغییر مطلوب اقلیم در بغداد رخ داد؟
به نظر من عبادی و مالکی باهم فرقی ندارند. دو روی یک سکه هستند. در حزب الدعوه، عبادی، مسئول مالکی بود و مالکی رئیس حکومت عراقی بود. هیچ تفاوتی در عملکرد این دو نیست، مالکی، عبادی یا جعفری یک تفکر را پیگیری میکنند. متأسفانه تفکرات تسلط خودخواهی و حزبخواهی در عراق مسلط است. آنها بهخاطر یک رأی، حق کرد را نادیده میگیرند. من معتقدم اگر منتظر تغییر هستیم، صرفا نباید به تغییر فرد اکتفا کرد، بلکه تفکری که حاکم است باید تغییر کند. من میان عبادی و مالکی تفاوتی نمیبینم زیرا عبادی شخص پرنفوذی در حزب دعوه بود و همچنین تئوریپرداز حزب دعوه است که نوری مالکی ریاست آن را برعهده داشت. مگر میشود تئوریسین یک حزب بدون هماهنگی با حزب دست به کاری بزند.
کردها رفراندوم را بهعنوان یک استراتژی پیگیری میکنند یا تاکتیک؟
استراتژی. شاید در روال اجرا و نتیجه از همهپرسی بهعنوان تاکتیک استفاده کنند اما در اصل موضوع همهپرسی یک استراتژی است. برخی اینطور فکر میکنند ما بهدنبال امتیازگرفتن از بغداد هستیم و این تاکتیک ماست ولی اینگونه نیست.
به مسئله نفت اشاره کردید. دولت عراق میگوید نفت متعلق به دولت مرکزی است.
ما هیچ مشکلی در این زمینه نداشته و نخواهیم داشت. قانون اساسی عراقی با توافق تصویب شد و خیلی از مسائل آنجا تصویب شده است. ما اولین موردی که میخواهیم پایبندی به قانون اساسی عراق است. قانون اساسی عراق با توافق کل گروههای سیاسی این کشور نوشته شده است؛ سه پروژه قانونی دیگر آماده کردهایم که باید در پارلمان عراقی تصویب میشد: پروژه قانون نفت، پروژه قانون پیشمرگ و پروژه قانون روابط بین حقوق اقلیم کردستان فدرالیسم با بغداد. اما از آن زمان، این طرحها تاکنون در کشوی رئیس پارلمان خاک میخورد و آنها را تصویب نکردهاند. در قانون اساسی عراق به سیاست خارجی، سیاست دارایی و سیاست دفاعی مشترک اشاره شده است: یعنی پیشمرگ، نفت، دارایی. در قانون نفت همین کارها مورد توجه است که ما امروز انجام میدهیم. اگر عراق در پارلمان قانونی را تصویب میکرد، وضعیت قابلنظارت و قابلکنترل بود اما چون تصویب نکرد، مسئله کنترل نشد.
چه گروهی هستند؟
نمیتوانم نامشان را ببرم. آنها تصور میکنند اگر کردها از عراق جدا شوند شاید دولت صددرصد شیعه در عراق تشکیل شود. آنها تصور میکنند کرد وقتی جدا شود شکست میخورد و ناچار میشود با خواهش به بغداد برگردد.
این فاکتور را هم باید در نظر بگیرید.
شکست کردها و تسلط مطلق یک گروه در حکومت عراق خواب است. چه بخواهیم و چه نخواهیم تا این لحظه آمریکا و کشورهای دیگر منطقه به حضور ایران در صحنه راضی نیستند. اما به نظر ما اگر ایران نبود شاید عراق الان عراق داعشی بود. بههمیندلیل همپیمانی کرد متحد با شیعه متحد ضروری است و این برای ایران و کرد عراق لازم است.
از زمانی که مقوله نفت وارد مناسبات اقلیم شده، چقدر فکر استقلالخواهی تقویت شده است؟
این فاکتوری است که میتواند به ما کمک کند. وقتی نفت داریم برای ما اقتصاد معنی دارد. زمانی میگفتند اجازه نمیدهیم کرکوک با کردستان متحد شود، چون منابع نفتی دارد. امروز ما میگویم کرکوک هم برای شما؛ اگر حیثیت ملی و قومی نبود از این مسئله میگذشتیم و ما با نفت هم مشکلی نداریم. در کردستان خیلی بیشتر از کرکوک نفت وجود دارد.
سرنوشت مناطق مورد منازعه مثل کرکوک و خانقین در این رفراندوم چه وضعیتی خواهد داشت؟
همه را با یک چشم نگاه میکنیم.
نخستوزیر عراق تصمیم شورای استان کرکوک برای شرکت در رفراندوم را «غیرعاقلانه» و «اشتباه» خوانده است؟
اگر همهپرسی اقلیم کردستان قانونی و شرعی نباشد همهپرسی کرکوک شرعی است؛ چون در ماده ١٤٠ برای مناطق متنازعه، تصویب شده که باید همهپرسی انجام شود تا معلوم شود جمعیت منطقه متنازعه مایل هستند در کردستان باشند یا مستقل باشند یا با بغداد؟ شاید الان بگویند این همهپرسی قانونی نیست و باید دوطرفه تصویب شود. شاید باید بگویند اجراشدن آن باید با همراهی بغداد باشد؛ اما پاسخ ما این است که ما آمادهایم ولی آنها (بغداد) نمیآید.
اگر پیشمرگ و مقاومت کُرد نبود، مناطق متنازعه که امروز زیر حمایت پیشمرگ است و بهآرامی زندگیاش را پیش میبرد دست داعش بود. اگر پیشمرگ نبود داعش کرکوک را به دست میگرفت.
رئیس اقلیم کردستان تأیید کرده همهپرسی و استقلال با جایگزین بهتر امکان دارد به تعویق بیفتد. آیا پیششرطگذاشتن به جایگزین بهتر به این معنا نیست که همهپرسی میتواند تاکتیک باشد نه استراتژی؟
تأکید میکنم استراتژی است؛ اما تحلیل کُرد از «جایگزین بهتر» چیزی است که با تحلیل غیرکُرد متفاوت است. غیرکردها معتقدند جایگزین بهتر یعنی پذیرفتن شکست؛ اما همهپرسی گام اول است برای رسیدن به استقلال. اگر همهپرسی به عقب بیفتد به معنی ازبینرفتن آن برای همیشه نیست، به معنی این است که شاید ما موقعیت انجام آن را نداریم، ولی در زمان مناسب و با نظارت سازمان ملل برگزار خواهد شد.
اگر کردهای منطقه کردستان بگویند خواهان استقلال نیستند، بارزانی چه خواهد کرد؟
«لکل حادث الحدیث»؛ هر اتفاقی، تفسیری دارد. کرد باید از کاریزمای رهبری خودش حمایت کند.
آقای بارزانی در مصاحبهای با روزنامه «شرقالاوسط» گفته است در صورت رأینیاوردن همهپرسی استقلال کردستان، هیچ مسئولیتی را در اقلیم قبول نخواهند کرد. آیا به این گفته خود عمل خواهد کرد؟
کرد باید از کاریزمای رهبری خودش حمایت کند.
یعنی تصمیم رهبری را بپذیرد؟
یعنی حمایت کند، یعنی اگر رئیس اقلیم چیزی را تصویب کرد، در عمل تنها نماند. حتی اگر رفراندوم به تعویق بیفتد، او تنها تصمیم نمیگیرد؛ بلکه میگوید با احزاب سیاسی باز مشورت میکنیم. باید مردم و احزاب، رهبری کرد را حمایت کنند و اگر فردا تصمیم گرفتند نباید بگویند آقای بارزانی شما شکست خوردید؛ اما در کل نظرات متفاوتی به وجود میآید که مربوط به زمان خود است. آینده را رأی مردم تعیین میکند. حتی اگر طرح رأی نیاورد، باز ممکن است مردم با یک حمایت خیابانی بخواهند رهبری کرد باقی بماند یا اینکه بعد فرد دیگری را برای رهبری اقلیم کردستان انتخاب کنند.
در صورت برگزارنشدن همهپرسی و منتفیشدن مسئله استقلالخواهی، برنامه یا نقشه بعدی کردها چیست؟
سؤال سختی است! به نظرم به هر دلیلی اگر نتیجه منفی باشد، باید مقاومت و تحمل کُرد ادامه داشته باشد. از طرفی چرا شکست؟
وقتی شما میپرسید چرا شکست؛ به نظر میرسد یا از پیروزی خودتان خیلی مطمئن هستید یا اینکه برنامه دیگری در پیش ندارید.
همه برنامهها را نمیتوانیم بگوییم. مگر میشود رهبری کُرد با تجربهای که دارد، برنامه دوم و جایگزین نداشته باشد. ما سالهاست که مبارزه میکنیم؛ توافق الجزایر برای حرکت کُرد یک شکست بود نه پیروزی. ٣٤٠ هزار کُرد به ایران پناهنده شد. بیش از ٤٣ هزار پیشمرگ اسلحهشان را زمین گذاشتند و به ایران آمدند یا به اروپا رفتند. رهبری کرد حتما بلد است که کجا پیروز میشود و کجا شکست میخورد و میداند در هر موقعیت چه کار کند.
آیا این یک ایدئولوژی برای کردستان است؟
بله ایدئولوژی و برنامه کار؛ هر کردی که از مسئله استقلال کردستان حمایت نکند، خیانت کرده است.
این گفته به معنای این است که زمینه سرکوب صداهای مخالف در اقلیم کردستان پیش خواهد آمد.
خیر. چرا زمینه مخالفت فراهم باشد؟
هر طرحی مخالفان خود را دارد.
بله، ولی در مسائل ملی نباید اختلاف باشد. میشود تاکتیک و راه اختلاف داشته باشیم.
اما به نظر میرسد کردستان عراق به سمت تکصدایی و درگیری پیش میرود... .
اصلا! چرا باید زمینه اختلاف پیش بیاید؟ کرد وقتی خواهان استقلال باشد لازم به ایجاد هدف و سیاستی واحد است و از طرفی فضای آزاد برای شهروندان فراهم باشد. تکصدایی معنا ندارد.
آقای دباغ، شورای وزارتی امنیت ملی عراق اعلام کرده با برگزاری همهپرسی استقلال اقلیم کردستان عراق مخالف است و این همهپرسی تهدید علیه امنیت ملی، وحدت و یکپارچگی عراق است. چه آیندهای در انتظار کردستان عراق است؟
مگر کُرد انفال ندید؟ صدام حسین ١٨٦ هزار نفر از کردها را زندهبهگور کرد. مگر کُرد از دست صدام تهدید ندید؟ مگر کُردها بمباران شیمیایی نشدند؟ بعد از توافق الجزایر، صدام حسین گفت اگر درخت خرما در سر من دربیاید یک بار دیگر حرکت کردی در عراق به وجود میآید؛ اینقدر مطمئن بود! او چهارهزارو ٢٣٠ روستا را با خاک یکسان کرد. ٢٤٥ گردان را از کرد جاش تشکیل داد که از دولت عراق حمایت میکردند. ولی یک سال نگذشت که کُرد قیام کرد و به نتیجه هم رسیدیم.
چه کسانی حامی این طرح در منطقه هستند؟
هیچکدام از دولتهای منطقه حامی همهپرسی استقلال کردستان نیستند. ایران حامی اجرای مذاکره کردستان با بغداد است و میگوید خودش ضامن اجرای توافقهای میان کردستان و بغداد است. حقیقت این است که شاید بههمیندلیل تابهحال عراق در مقابل فشارها، مقاومت کرده است؛ اما اینکه آینده چه میشود هنوز معلوم نیست و پاسخ آن دشوار است. ایران همیشه حامی امروز و گذشته کردستان بوده است./شرق
هیئتی از اقلیم درباره همه پرسی به بغداد می رود/ منتظر پیشنهادات جدید هستیم
تهران- ایرنا- نماینده اقلیم کردستان عراق در تهران گفت : هیئتی از اقلیم کردستان برای ادامه مذاکره درباره برگزاری همه پرسی تا روز شنبه (اول مهر) به بغداد می رود.
ناظم دباغ روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار سیاسی ایرنا از قول فلاح مصطفی مسئول دفتر بخش خارجی اقلیم کردستان عراق هم اظهار کرد: انتظار داریم که پیشنهاد جدیدی برای عقب انداختن همه پرسی ارایه شود.
به گزارش ایرنا در آخرین تحولات مرتبط با عراق،پارلمان کردستان عراق شامگاه جمعه 24شهریور ماه، با برگزاری همه پرسی جدایی از دولت مرکزی عراق موافقت کرد.
این در حالی است که دادگاه عالی قانون اساسی عراق روز دوشنبه طی حکمی خواستار توقف همه پرسی شد که قرار است در 25 ماه جاری میلادی (سوم مهر ماه)در اقلیم کردستان عراق برگزار شود.
نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران در گفتگو با موج : استقلال کردستان عراق تاثیری بر سایر مناطق کردنشین ندارد
دباغ با اشاره به عدم تاثیر استقلال کردستان عراق بر سایر مناطق کردنشین خاورمیانه گفت: تحولات کردستان عراق در 25 سال گذشته ثابت کرده است که آنچه در این منطقه به وقوع می پیوندد تاثیر چندانی بر دیگر کردها ندارد و آنچه در دیگر مناطق کردنشین رخ می دهد متاثر از مسائل داخلی هر کشور است.
ناظم دباغ درباره برگزاری احتمالی همه پرسی استقلال در کردستان عراق با وجود مخالفت های منطقه ای و جهانی به خبرنگار سیاسی خبرگزاری موج گفت: وقتی رهبری کرد چنین تصمیمی گرفته به طور قطع منطق و عقلانیتی در پس این تصمیم نهفته است. هدف از این همه پرسی نیز حل مشکلات عراق و کرد و برقراری بیشتر امنیت و آسایش است.
وی در پاسخ به این سوال که در صورت استقلال کردستان، به دلیل مخالفت کشورهای هم مرز با آن و احتمال بروز مشکلات در حوزه تجاری و اقتصادی این منطقه اظهار داشت: در این رابطه پیش بینی شده است که برخی مشکلات به وجود آید اما نکته مهم آن است که از فردای برگزاری همه پرسی، کردستان اعلان استقلال نخواهد کرد. در کل این یک روند برای رسیدن به حقوق کرد و تعیین سرنوشت در نظر گرفته شده است. براین اساس رهبری کرد اصرار دارد این اتفاق از راه مذاکره و مصالحه با کشورهای منطقه و به ویژه همسایه خودش یعنی عراق به نتیجه برسد و کار به جنگ و درگیری نظامی نرسد.
تمام احزاب کردستان با برگزاری همه پرسی استقلال موافق هستند
دباغ در مورد اختلافی که بین برخی احزاب کردستان در مورد برگزاری همه پرسی استقلال رسانه ای شده است گفت: این همه پرسی با موافقت تمامی گروه های سیاسی کردستان صورت خواهد گرفت. فقط حزب حرکت اسلامی و جماعت اسلامی برای تصمیم گیری و اجرایی شدن همه پرسی ملاحظاتی داشتند که باید پارلمان تشکیل می شد و قانون رفراندوم را پارلمان صادر کند. اما شرایط مناسب نبود که همه در پارلمان گرد هم آیند. با این حال هیچ حزبی نیست که با این مساله برگزاری همه پرسی فی نفسه مخالف باشد و اختلافاتی که رسانه ای شد صرفا در بحث اجرا و روال کار بود.
هیچ کردی با استقلال کردستان مخالف نیست
نماینده اقلیم کردستان در ایران در پاسخ به این پرسش که به نظر شما چند درصد مردم کردستان عراق در همه پرسی به استقلال رای مثبت خواهند داد گفت: به نظر من کردی وجود ندارد که با بحث استقلال مخالف باشد.
وی در خصوص تاثیر استقلال کردستان عراق بر دیگر مناطق کردنشین منطقه بیان داشت: این مساله به شرایط بعدی بستگی دارد. تحولات کردستان عراق در 25 سال گذشته ثابت کرده است که آنچه در این منطقه به وقوع می پیوندد تاثیر چندانی بر دیگر کردها ندارد و این موضوع به مسائل داخلی هر کشور مربوط است. استقلال کردستان مربوط به عراق است و ارتباطی به دیگر کشورها ندارد. ضمن آنکه کردهای عراق در این مدت طولانی 25 سال نشان داده اند که عامل ایجاد ثبات و امنیت در منطقه هستند.
دباغ علت مخالفت آمریکا با همه پرسی استقلال را در حفظ منافع خود در خاورمیانه دانست و افزود: آمریکا تلاش دارد حضورش را در منطقه تداوم بخشد، بر منابع انرژی مسلط شود و با سیاست های کشورهای عربی هم راستا باشد.
وی درباره اینکه استقلال کردستان عراق می تواند در راستای استراتژی پیرامونی رژیم صهیونیستی تعریف شود تاکید کرد: کردها نباید وارد این بازی شوند. اسرائیل آزاد است هر نظری در مورد این اتفاق داشته باشد. این در حالی است که برای اربیل مهم است که تایید کشورهای عربی و منطقه ای را داشته باشد و لذا حاضر نیست به خاطر اسرائیل دشمنی کشورهای اطراف را به جان بخرد.
آخرین اخبار
- «ناظم دباغ» با «محمود نجفیعرب» رئیس اتاق بازرگانی تهران دیدار کرد
- «ناظم دباغ» با «صفین دزهیی» رئیس اداره روابط خارجی حکومت اقلیم کردستان دیدار کرد
- پروفسور «آلن تورن» جامعهشناس، فیلسوف، متفکر و نظریهپرداز مطرح فرانسوی درگذشت
- «منصور جهانی» منتقد آسیایی سایت معتبر «اندیوایر» بهترین فیلمهای جشنواره کن را انتخاب کرد
- نگاهی به اجرای استاد شهرام ناظری در کنفرانس بینالمللی نسلکشی کُردهای فیلی در اربیل
- در گفتوگو با تلویزیون «فرانس 24» ؛ منصور جهانی: فیلمسازان مطرح ایرانی از جشنواره بینالمللی فیلم کن فرانسه به جهان معرفی شدهاند
- نمایندگی حکومت اقلیم کردستان در همایش بینالمللی هندسه نظم جدید جهانی شرکت کرد
- «ناظم دباغ» با هیئت صادرات و واردات و اتاق بازرگانی حکومت اقلیم کردستان دیدار کرد
- «سلام رشدی» در مراسم استقبال رسمی از رئیس جمهور و وزیر امور خارجه عراق شرکت کرد
- تراژدی انفال در کوهستانِ تنهایی
- ناظم دباغ: اتحادیه میهنی باید بخاطر حفظ امنیت اقلیم کردستان، از تاوان دادن به خاطر مواضع میهنی خود بکاهد
- قدرت نرم از اربیل تا رم
- «سلام رشدی» با «صفین دزهیی» رئیس اداره روابط خارجی حکومت اقلیم کردستان دیدار کرد
- «ناظم دباغ» با خانم «مایرا کوپرز» معاون نماینده «یونامی» در ایران دیدار کرد
- «سلام رشدی» با دانشجویان دختر اقلیم کردستان در تهران دیدار کرد
- عباس غزالی: استاد «محمد ماملی» هنرمندی اصیل و دلسوز ملت و سرزمینش بود
- «سلام رشدی» با دانشجویان اقلیم کردستان در تهران دیدار کرد
- «ناظم دباغ» با مسئول بخش خاورمیانه و میانه عراق در وزارت امور خارجه ایران دیدار کرد
- ناظم دباغ: مهمانان اقليم كردستان عراق نبايد باعث سلب آسايش و امنيت ميزبان شوند
- در گفتوگوی اختصاصی با ایرنا؛ نماینده اقلیم کردستان عراق: درباره گروههای کرد مخالف ایران تصمیم جدی میگیریم/مقرهایشان تخلیه خواهد شد
- مسئول عالیرتبه کُرد، تهدیدهای بسیار بزرگی را فاش میکند
- ایران با کنار گذاشتن جریان صدر در تشکیل دولت جدید عراق ، مخالف است
- «ناظم دباغ» در تهران با ماموستا «علی باپیر» دیدار کرد
- «ناظم دباغ» و «سلام رشدی» با «سایمون شیرکلیف» سفیر انگلستان دیدار کردند
- «ناظم دباغ» با خانم «مایرا کوپرز» معاون نماینده «یونامی» در تهران دیدار کرد
- «ناظم دباغ» با «لوریس رومرو دیاس» کنسول سفارت اسپانیا در تهران دیدار کرد
- ایران در تلاش است تا میان اتحادیه میهنی و حزب دموکرات میانجیگری کند
- نمایشگاه جهانی عکس «کراس» با موضوع «لباس کردی» در موزه ملی ایران برگزار میشود
- مسرور بارزانی درگذشت جمعی از شهروندان ایرانی براثر جاری شدن سیل را تسلیت گفت
- اظهارات ناظم دباغ دربارە میانجیگری ایران میان حزب دمکرات و اتحادیە میهنی کردستان