وزیر امور خارجه ایران با همراهی یک هیأت اقتصادی برای دومین بار در خلال سفر چهار روزه خود به عراق به اقلیم سفر کرده است. ارزیابی شما از این سفر چیست و با تمرکز بر چه اهدافی صورت گرفته است؟

منطقه خاورمیانه در وضعیت حساسی به سر می‌برد. تحولات سیال منطقه و ریشه‌کن شدن داعش از عراق در کنار نقش آفرینی کشورهای مختلف خارج از منطقه در مسیر حل و فصل بحران‌های جاری بر پیچیدگی‌های وضعیت خاورمیانه افزوده است. تأمین و حفظ امنیت و ثبات منطقه‌ به آرامش و ثبات در عراق گره خورده و امنیت عراق و اقلیم کردستان، امنیت جمهوری اسلامی ایران است. به‌ همین دلیل در شرایط کنونی و بویژه پس از فراز و فرودهایی که به دنبال همه پرسی در کردستان عراق وجود داشته، رایزنی مقام‌های دو کشور جمهوری اسلامی و عراق و تقویت این رابطه از اهمیت دوچندانی برخوردار شده است. این در حالی است که جمهوری اسلامی همیشه حمایت خود را از حل مشکلات اقلیم کردستان و بغداد نشان داده است.

افزایش رایزنی  مقام‌های ایران با مقام‌های دولت بغداد و اقلیم کردستان عراق در تحولات جاری منطقه حاوی چه پیامی است؟

در دولت عراق بویژه بعد از انتخابات این کشور عزم جدی‌تری برای توسعه روابط سیاسی با ایران دیده می‌شود. رفت وآمدهای متعدد مقام‌های سیاسی و اقتصادی و پایه ریزی طرح‌های جدی اقتصادی در امتداد این اراده سیاسی انجام می‌شود. بویژه آنکه بعد از تحولات اخیر که برخی کشورهای خارج از منطقه تصمیم به کاهش حضور نیروهای خود گرفته‌اند، این رویداد، دیدارها و گفت‌وگوهای مقام‌های دو کشور را برای حفظ استمرار رابطه مستحکم دو کشور ضروری می‌کند. سفر مهم آقای ظریف باعث شده تا برای نخستین بار مقدمه سفر آقای روحانی، رئیس جمهوری ایران به عراق مهیا و تقریباً انجام آن قطعی شود. خب بی تردید سفر بالاترین مقام اجرایی جمهوری اسلامی به عراق در چنین شرایطی نشانه درک دو طرف از لزوم تقویت رابطه راهبردی دو کشور در شرایط کنونی است. مسلماً سفر شخص اول جمهوری اسلامی به عراق به مراتب تأثیرات مثبت‌تری برای حفظ و تقویت رابطه و همکاری‌های لازم جهت عملیاتی کردن طرح‌های مشترک و رفع موانع دارد.

آیا ایران و اقلیم کردستان عراق توانسته‌اند از پیامدهایی که فرایند همه پرسی در اقلیم برجای گذاشت، عبور کنند؟

در کل سیاست جمهوری اسلامی درباره همه پرسی در اقلیم روشن بود و در چارچوب دیدگاه رسمی دولت بغداد و اقلیم و با تأکید بر حفظ  اصول قانون اساسی و حفظ وحدت مطرح شد. این در حالی است که هم اقلیم و دولت عراق بعد از ماجرای همه‌پرسی تصمیم به گذار از اختلاف نظرهای قبلی گرفتند چون معتقد بودند این اختلافات می‌تواند به این روابط و همچنین مناسبات‌شان با کشورهایی چون ایران آسیب‌های بنیادین وارد کند. خاصه آنکه جمهوری اسلامی با کمک‌هایی که در زمینه مواجهه با تروریسم  و برقراری امنیت در منطقه داشته، برای عراق حائز اهمیت خاصی است.

با وجود این گفته شده اربیل طی ماه‌های اخیر در بی ثبات سازی سیاسی و اقتصادی در ایران تأثیراتی داشته است، نظر شما در این رابطه چیست؟

چنانچه اشاره کردم سیاست اقلیم در وضعیت جدید عبور از اختلافات قبلی با جمهوری اسلامی است و سیاست‌هایش را هم در چارچوب سیاست رسمی عراق طراحی و اجرا می‌کند. مقام‌های اقلیم اجازه نمی‌دهند اخلالگرانی بخواهند روابط اقلیم را با ایران مخدوش کنند. زیرا هم عراق و هم اقلیم به اهمیت حفظ رابطه اقتصادی با تهران واقف هستند و نمی‌خواهد دخالت و مشارکتی در پروسه دشمنی با ایران داشته باشد و اجازه نمی‌دهند زمین اقلیم کردستان عراق فضایی باشد برای فضاسازی بیشتر سیاسی و اقتصادی با ایران.

این سیاست در مواجهه با تحریم‌های امریکا هم صدق می‌کند؟ مقام‌های واشنگتن فشار زیادی را بر کشورهای منطقه از جمله عراق جهت تبعیت از تحریم‌های این کشور وارد می‌کنند.

تحریم‌های امریکا تأثیر آنچنانی بر روابط اقتصادی اقلیم با ایران نگذاشته است و این روابط با قدرت سابق ادامه دارد. این ضرورت دیده می‌شود که کردها به جای اتکا به کشورهای خارج از منطقه از جمله امریکا به کشورهای همسایه خود توجه کنند. جایگاه همسایگی و تاریخ مثبت همکاری‌های گذشته میان ایران و عراق در این روند اهمیت دارد. در این مسیر کردستان عراق باید مجری سیاست‌های بغداد درخصوص رویدادها و تحولات بین‌المللی باشد و از مواجهه یکجانبه با بحران‌ها دوری کند. خب طبیعتاً دولت بغداد در مقابل تحریم‌های امریکایی، تلاش خواهد کرد از آنها تبعیت نکند تا مناسباتش تحت‌الشعاع فشارهای امریکا علیه ایران قرار نگیرد. طبیعتاً هم اقلیم از چنین سیاستی پیروی می‌کند. چنان‌که تحریم‌های امریکا علیه ایران هیچ تأثیری بر روابط تجاری و نفتی میان ایران و اقلیم کردستان نداشته و مبادلات نفتی میان دو طرف به صورت روزانه ادامه دارد. ضمن اینکه نباید فراموش کرد که حفظ  رابطه تجاری با ایران به نفع کردها است و آنها معتقدند در صورت حمایت این کشورها از جمله ایران، تحولات خارجی تأثیر چندانی بر کردها ندارد. توقف روابط اقتصادی و تعاملات نفتی با ایران می‌تواند به ایجاد بحران برای اقلیم منجر شود. لذا ضروری است که کردستان عراق از ورود به فضایی که امریکا علیه ایران ایجاد کرده، خودداری کند و مناسبات اقتصادی خود با جمهوری اسلامی را بر هر امر دیگری ارجح بداند.