"نازم ده‌باغ" نوێنه‌رى حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له‌ شاری تاران به‌شداریی لە پرسەی خوالێخۆشبوو "عادل مراد" له مزگه‌وتی حوسه‌ینییه‌ی کورده فه‌یلییه‌کان له شاری تاران کرد. 

"نازم عومه‌ر ده‌باغ" نوێنه‌رى حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له‌ شاری تاران، هاورێ لەگەڵ کارمەندانی نوێنەرایەتی حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له‌ وڵاتی ئێران رۆژی هه‌ینی ٢/٦/۲٠۱۸ به‌شداریی لە پرسەی خوالێخۆشبوو "عادل مراد" ئه‌ندامی کۆمیته‌ی ناوه‌ندیی یه‌کێتی نیشتمانی کوردستان له مزگه‌وتی حوسه‌ینییه‌ی کورده فه‌یلییه‌کان له ناوچه‌ی ده‌وڵه‌ت ئابادی شاری تاران کرد. 

له‌م ڕێوره‌‌سمه‌دا چه‌ندین که‌سایه‌تی سیاسی و فه‌رهه‌نگی، له‌وانه: "ئه‌حمه‌د ناسری گوهه‌ری" نوێنه‌ری پێشووی ئیلام له په‌ڕڵه‌مانی ئێران، "عه‌دنان جه‌واد فه‌یلی"، "مسته‌فا به‌یگی" به‌رپرسی ڕێکخه‌ریی کۆمه‌ڵه‌ی ئیلامیی‌کانی ناوه‌ند و ئه‌ندامی کورده فه‌یلییه‌کانی تاران، مه‌لا "به‌ها فه‌یلی" و حاجی "موراد ئه‌نساری" (فارس فه‌یلی) سه‌باره‌ت به که‌سایه‌تی خوالێخۆشبوو "عادل مراد" و هه‌روه‌ها رۆڵی کورده فه‌یلییه‌کان له بزووتنه‌وه‌ی رزگاریخوازی کوردستان هاتنه‌ ئاخاوتن.

نوێنه‌ری کوردستانی عێڕاق له ئێران وێڕای ئاماژه به ئاکامه‌کانی هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی عێراق ده‌ڵێت: به‌ڕای من هه‌ر حکومه‌تێک له عێراق پێک بێت، ناتوانێت رۆڵ و کاریگه‌ری کۆماری ئیسلامی ئێران له‌به‌رچاو نه‌گرێت چونکه کۆماری ئیسلامی ئێران و عێراق بابه‌ت و به‌رژه‌وه‌ندی هاوبه‌شی زۆریان هه‌یه. نازم ده‌باغ له‌م وتووێژه‌دا له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌ی "خراسان" سه‌باره‌ت به داهاتووی په‌یوه‌ندییه‌کانی نێوان ئێران و عێراق دوای هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی عێراق وتی: په‌یوه‌ندی ئێران له‌گه‌ڵ عێراق ده‌بێت به‌رده‌وام بێت چونکه ئاسایش و هێمنی عێراق په‌یوه‌سته به دۆستایه‌تی و پاراستنی هێمنی دراوسێیه‌تی له‌گه‌ڵ ئێراندا.

نوێنه‌ری کوردستانی عێراق له ئێران سه‌باره‌ت به ئاستی په‌یوه‌ندی ئه‌و ته‌حالوفانه‌ی له هه‌ڵبژاردنی عێراقدا سه‌رکه‌وتوون ده‌ڵێت: زۆربه‌ی ئه‌و لایه‌ن و ته‌حالوفانه‌ی له هه‌ڵبژاردندا سه‌رکه‌وتوون، په‌یوه‌ندی نزیک و باشیان له‌گه‌ڵ کۆماری ئیسلامی ئێران هه‌یه. ئه‌و هه‌روه‌ها ده‌ڵێت: "موقته‌دا سه‌در" ئه‌گه‌ر نه‌ڵێم نزیک، به‌ڵام له‌گه‌ڵ کۆماری ئیسلامی ئێران په‌یوه‌ندی هه‌یه. هه‌رچه‌ن وادیاره که ئه‌م په‌یوه‌ندییه نزیک نه‌بێت، به‌ڵام واش نییه که له‌گه‌ڵ ئێران دوژمنی بکات یان بیه‌وێت ئه‌م په‌یوه‌ندییه که‌م بکاته‌وه.

 سادق خودادادی قایم‌مه‌قامی سولاسی باوه‌جانی له وتووێژێکدا له‌گه‌ڵ په‌یامنێری ئاژانسی ایسنای ئێرانی وێڕای ئاماژه به داخستنی خاڵی سنووری شیخ سله له زستانی رابردوودا وتی: به‌رپرسانی عێراقی ساڵی رابردوو یه‌کلایه‌نه و به هۆی کۆمه‌ڵێک کێشه‌ی ناوخۆییه‌وه ئه‌م خاڵه سنوورییه‌یان داخست و به هه‌وڵ و کۆشش و دانوستانه‌کانی پارێزگار و جێگری پارێزگاری کرماشان له رێگای وه‌زاره‌تی ناوخۆ و ده‌ره‌وه‌، حکومه‌تی عێراق ره‌زامه‌ندی خۆی له‌سه‌ر کردنه‌وه‌ی ئه‌م خاڵه سنوورییه‌ راگه‌یاند.

 قایم‌مه‌قامی سولاسی باوه‌جانی وێڕای ئاماژه به‌وه‌ی که حکومه‌تی عێراق له رۆژی ٢٣/٥ه‌وه کردنه‌وه‌ی ئه‌م سنووره‌ی راگه‌یاندووه وتی: ئاڵوگۆڕی بازرگانی له رۆژی ٢٤/٥ه‌وه ده‌ستی پێکردووه.

به وته‌ی ئه‌م به‌رپرسه موبه‌ڕیده، چیپس و شتومه‌کی پلاستیکی گرنگترینی ئه‌و شتومه‌کانه‌ن که له‌م خاڵه سنوورییه‌دا له رۆژی یه‌که‌مدا هه‌نارده کراوه.

 نوێنه‌ری حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له‌تاران جه‌خت له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ ده‌سه‌ڵاتدارانی ئێستای ئێران سورن له‌سه‌ر پشتیوانیكردنی هه‌رێمی كوردستان، به‌ڵام له‌چوارچێوه‌ی یه‌ك پارچه‌یی خاكی عێراق‌و یه‌كریزیی هه‌مو پێكهاته‌كانه‌وه‌.

 ئاوێنه‌: به‌پێی‌ هه‌واڵی‌ میدیاكانی‌ یه‌كێتی‌، نازم ده‌باغ نوێنه‌ری حكومه‌تی هه‌رێم له‌ئێران باسی‌ له‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ نێوان هه‌رێم‌و كۆماری‌ ئیسلامی‌ ئێران كردوه‌و رایگه‌یاندووه‌، ده‌سه‌ڵاتدارانی ئێران سورن له‌سه‌ر پشتیوانیكردنی هه‌رێمی كوردستان، به‌ڵام له‌چوارچێوه‌ی یه‌ك پارچه‌یی خاكی عێراق‌و یه‌كریزیی گه‌لانی عێراقدا به‌هه‌مو پێكهاته‌و ئایین‌و نه‌ته‌وه‌ جیاوازه‌كانه‌وه‌.

 به‌وته‌ی‌ ئه‌و، ده‌سه‌ڵاتدارانی ئێستای ئێران به‌هه‌مو شێوه‌یه‌ك ئاماده‌یی خۆیان پیشانداوه‌ بۆ هاوكاریكردنی هه‌رێمی كوردستان‌و چاره‌سه‌ر كردنی كێشه‌كانیان له‌گه‌ڵ به‌غدا.

 نازم ده‌باغ به‌پێویستی‌ ده‌زانێت كه‌ هه‌رێمی‌ كوردستان پێداچونه‌وه‌ به‌په‌یوه‌ندییه‌كانیدا بكات له‌گه‌ڵ هه‌مو وڵاتانی جیهان، “به‌تایبه‌تی كار بۆ به‌هێز كردنه‌وه‌ی په‌یوه‌ندییه‌ ئابوریی‌و بازرگانییه‌كانمان له‌گه‌ڵ وڵاتی ئێران بكه‌ین”.

 نوێنه‌ری حكومه‌تی هه‌رێم له‌ئێران راشیگه‌یاندووه‌، ئه‌ندازه‌ی به‌شداریكردن‌و په‌ره‌پێدانی جموجۆڵی بازرگانی نێوان هه‌رێمی كوردستان‌و كۆماری ئیسلامی ئێران 8 ملیار دۆلاره‌، له‌ئێستادا حكومه‌تی ئێران‌و وه‌به‌رهێنه‌ران‌و سه‌رمایه‌گوزارانی ئێرانیی له‌پلانیاندایه‌ كه‌ چه‌ندین پڕۆژه‌ی ستراتیژی‌و بوژاندنه‌وه‌ی ژێرخانی ئابوریی له‌ناوچه‌ جیاجیاكانی هه‌رێمی كوردستان ئه‌نجامبده‌ن.

 "نازم ده‌باغ" نوێنه‌رى حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له‌ شاری تاران، له‌گه‌ڵ خاتوو "نوشین ره‌هگوز‌ه‌ر" بەڕێوەبەر و راوێژکاری بەشی بازرگانی باڵیۆزخانەی بێلجیکا لە تاران کۆبۆوه.

 خاتوو "نوشین ره‌هگوز‌ه‌ر" بەڕێوەبەر و راوێژکاری بەشی بازرگانی باڵیۆزخانەی بێلجیکا لە تاران رۆژی سێشەممە 22/05/2018 سەردانی نوێنەرایەتی حکوومەتی هەرێمی کوردستان له‌ تارانی کرد و لە لایەن "نازم عومەر ده‌باغ" نوێنەری حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له‌ تاران پێشوازی لێکرا.

 بەڕێوەبەر و راوێژکاری بەشی بازرگانی باڵیۆزخانەی بێلجیکا لە تاران، دەستخۆشی پێشوازی و میواندارییەکەی کرد و پرسیاریی دەربارەی پەیوەندیی بازرگانی، سەردانی شاند، کار و چالاکی، سەرمایەگوزاری و وەبەرهێنان له نێوان وڵاتی بێلجیکا و حکوومەتی هەرێمی کوردستانی کرد.

 له درێژه‌ی دیداره‌که‌دا نوێنەری حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له‌ تاران پێشوازیی کرد لە هەنگاوەکانی خاتوو "نوشین ره‌هگوز‌ه‌ر" بۆ پەیوەندیی زیاتری بازرگانی و هاتنی سەرمایەگوزار و کۆمپانیای بیانی بۆ ئاوەدانکردنەوە و وەبەرهێنان و کاری پرۆژەکان له هه‌رێمى کوردستان.

 له به‌شێکی دیکه‌ی ئه‌م کۆبوونه‌وه‌یه‌دا "نازم ده‌باغ" بە وردی ڕوونیکردەوە کە باری ئەمنی و ئاسایشی کوردستان، زۆر زۆر لەبار و گونجاوە بۆ کۆمپانیا بیانییەکان و گوتی: هەروەها جیگای خۆشحالی ئێمەیە بتوانین پەیوەندیی شاندەکانی سەرمایەگوزاری و بازرگانی زیاتر بەرقەرار بێت و بازاری هەرێمی کوردستان جێگای ئیش کردنی زۆرە بۆ کۆمپانیا بیانی.    

"نازم دەباغ" نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران گوتی: لە ئێستاوە دەنگووباسی زۆر سەبارەت بە پێکهێنانی فراکسیۆنی یەکپارچە لە داهاتوودا بوونی هەیە، بەڵام سەرەکیترین ئیحتمال کە بوونی هەیە پێکهێنانی هاوپەیمانییەکە کە لە دوو لایەنی ڕەوتی سەر بە "موقتەدا سەدر" و "حەیدەر عیبادی" پێکدێت و هاوپەیمانییەکەی دیکەش لە سێ لایەنی سەر بە "هادی العامری" (حەشدی شەعبی)، "نووری مالکی" و "عەمار حەکیم" پێکدێت.

بە پێی راپۆڕتی گرووپی سیاسی ئاژانسی هەواڵی "بوڕنا"، چەند رۆژێکە کە دەرئەنجامی هەڵبژاردنەکانی پەڕڵەمانی عێراق بڵاوبۆتەوە، لە سەرەتادا وڵاتانی ناوچە و تەنانەت دەرەوەی ناوچەش چاوەڕوانی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنەکانی پەڕڵەمانی لە لوبنان و عێراق بوون. هەندێک لە کارناسان و لێکۆلەرانی مەسەلەکانی رۆژئاوای ئاسیا لەوبڕوایەدابوون دەوڵەتانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست زۆربەی کردەوە و بڕیارەکانی خۆیان خستۆتە دوای ئەم دوو هەڵبژاردنەوەوە. دوای راگەیاندنیی دەرئەنجامی هەڵبژاردنەکانی پەڕڵەمانی لوبنان دەرکەوت کە بەرەی خۆڕاگریی و بەتایبەت حیزبوڵڵا و هاوپەیمانەکانی کاری دژواریان بۆ پێکهێنانی دەوڵەت نییە و بە کەمێک هەوڵ و بەدەستهێنانی متمانەی هەندێک لە نوێنەرانی پەڕلەمان، دەتوانن دەوڵەتی هاوپەیمانی پێکبێنن کە قورساییەکەی بەرەو لایەنگرانی سەید "حەسەن نەسروڵڵا" بێت.

لە عێراق، باروودۆخ بە تەواویی لەگەڵ لوبنان جیاوازە. لە قۆناغی یەکەمدا بینیمان کە بەشداریی عێراقییەکان لە هەڵبژاردنی پەڕڵەمانی، لە بەراورد لەگەڵ ساڵانی 2010 و 2014 بە رێژەیەکی زۆر، کەمی کردووە و ئەوە لە حاڵێکدایە کە شکستی داعش و دەرکردنی ئەوان لە عێراق، دڵخۆشکەر بوو بۆ بەشداریی زۆرینە لەم هەڵبژاردنانەدا. هۆی ئەم بەشدارییە لاوازە دەتوانین لە قسەکانی ئایەتوڵڵا سیسیتانی، سەرەکیترین رێبەری گەورەی شیعەکان لە عێراق بدۆزینەوە. ئەو لە دوایین پەیامی خۆی پێش لە دەسپێکی هەڵبژاردنەکان، داوای لە خەڵکی عێراق کرد کە "کەسانی لێهاتوو هەڵبژێرن و لە هەڵبژاردنی کەسانی دۆڕاو و گەندەڵ خۆبپارێزن کە لە تاقیکردنەوە میلەتدا دەرنەچوون. 

بێگومان، گەندەڵی سیاسی و ئابووری ئەو چەند ساڵەی دوایی لە عێراق و دڵساردبوونی خەڵک لە کەسە سیاسییەکان و بەرپرسانی دووپاتبوو کە نەیانتوانیوە گۆڕانکاریی بەسەر باروودۆخی عێراقدا لە دوای دەرچوونی ئەمەریکییەکان بەدیبێنن، هۆی سەرەکی بەشداریی کەمی عێراقییەکان لەسەر سەندووقەکانی دەنگدان بووە.

بەدەر لەم مەسەلەیە کە رێژەی بەشداریی لە عێراق بە چ ڕادەیەک بووە، چۆنییەتی بەدەستهێنانی کورسییەکانی پەڕڵەمانی لە لایەن گرووپە سیاسییەکانیش خۆی لەخۆیدا بێوێنەیە. لیستی "سائێرون" بە رێبەی "موقتەدا سەدر" لە هەڵبژاردنەکانی پێشوودا سەرکەوتنی ئەوتۆی بۆ بەدەستهێنانی کورسییەکانی پەڕڵەمان بۆخۆی مسۆگڕ نەکردبوو، ئەمجارە توانی پشت بە 54 کورسی ببەستێت و زۆرترین کورسی بە بەراورد لەگەڵ رکابەرەکانی بەدەستبێنێت. بەڵام نزیکبوونی کەمی دەنگەکان لەگەڵ گرووپە سیاسییەکانی دیکەدا بۆتە هۆی ئەوەی کە دەوڵەتی داهاتووی عێراق ببەسترێتەوە بە هاوپەیمانی چەند گرووپی سیاسیی. لەڕاستیدا جۆری بەدەستهێنانی دەنگەکان بە شێوەیەکە کە تەواوی گرووپە سیاسییەکان و تەنانەت تاکە کورسییەکانیش دەتوانن لە پێکهێنانی دەوڵەتی داهاتوودا کاریگەربن.

"نازم دەباغ" نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران و کارناسی مەسەلە سیاسییەکانی عێراق لە وتووێژ لەگەڵ ئاژانسی هەواَلی "بوڕنا" گوتی: بە لەبەرچاوگرتنی فیکرە جیاوازەکان و سیاسەتی جۆراوجۆری هیزە سیاسییەکان، هاوپەیمانی هەموو لایەنەکانی شیعەی عێراق زۆر دژوارە. هەر وەکوو لە سەردەمی رکابەریی و پرۆپاگاندای هەڵبژاردنەکاندا ڕووینەدا. بە بوونی ناکۆکی لە نێوان ئەو لایەنانەی کە چوونەتە ناو پەڕڵەمانەوە، پێکهێنانی هاوپەیمانییەکی یەکپارچە دەبێتە هۆی ئەوەی کە ئەوان بە ناچار ناکۆکییەکان وەلابنێن. ئەوەی کە رێگەی ئەم وەرچەرخانە خۆشدەکات، کەمڕەنگبوونی نەتەوە ئایینییە پلە دووەکانە لەو خولەی هەڵبژاردنەکانی عێراقدا لە بەراورد لەگەڵ خولەکانی پێشوودا و دروشمی نەتەوەیی و دوور لە مەزهەبی کەسایەتیی و لیستە دوو بەرەکانە. هەر لە ئێستاوە باسی زۆر سەبارەت بە پێکهێنانی فراکسیۆنی یەکپارچە لە داهاتوودا بوونی هەیە، بەڵام سەرەکیترین ئیحتمال کە بوونی هەیە پێکهێنانی هاوپەیمانییەکە کە لە دوو لایەنی سەر بە "موقتەدا سەدر" و "حەیدەر عیبادی" پێکدێت و هاوپەیمانییەکەی دیکەش لە سێ لایەنی سەر بە "هادی العامری" (حەشدی شەعبی)، "نووری مالکی" و "عەمار حەکیم" پێکدێت.

ئەو سەبارەت بە لایەنگریی کوردەکان گوتی: کوردەکان توانیویانە بە گشتیی زیاتر لە 50 کورسی بەدەستبێنن و هەر ئەو مەسەلەیە بۆتە هۆی ئەوەی کە دەوڵەتی داهاتوو ناچاربێت لەگەڵیان هاوپەیمانی پێکبێنێت. لە لایەکی دیکەوە دیارە کە بەرپرسانی کوردستان بەشوێن گەیشتن بە مەبەسەتەکان و مافەکانی خۆیانن لە چوارچێوەی یاسای بنەڕەتی عێراقدا و بێگومان لەگەڵ فڕاکسیۆنێک هاوپەیمانی پێکدێنن کە بتوانێت مافەکانی ئەوان دابینبکات. هەڵبەت لە نێوان تەواوی ئەو لایەنانەی کە توانیویانە لەم هەڵبژاردنانەدا بچنە ناو پەڕڵەمانەوە، لایەنی سەر بە "عەمار حەکیم" پەسندی زیاتریی لەلای کوردەکان هەیە و هەر ئەو مەسەلەیە دەتوانێت رێگەخۆشکەر و کاریگەرتربێت بۆ نوێنەرانی کورد لە داهاتوودا.

پەیامنێر: ئەمیرحوسێن چرایی

لینکی چاوپێکه‌وتن:

https://www.borna.news/بخش-سیاسی-3/709381-بررسی-احتمالات-گوناگون-در-مورد-دولت-ائتلافی-عراق

"نازم ده‌باغ" نوێنه‌رى حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له‌ شاری تاران، له‌گه‌ڵ "سه‌لاح عه‌بدوالخالق ئه‌لبه‌نای" راوێژکاری باڵیۆزخانەی میرنشینی کوێت لە تاران دیداریی کرد.

"نازم عومەر ده‌باغ" نوێنەری حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له‌ تاران کاتژمێر یەک و نیوی دوای نیوەڕۆی ئەمرۆ شەمە ١٩/٥/٢٠١٨پێشوازی کرد لە "سه‌لاح عه‌بدوالخالق ئه‌لبه‌نای" راوێژکاری باڵیۆزخانەی میرنشینی کوێت لە تاران.

لەدانیشتنەکەدا دوو لایه‌ن سه‌باره‌ت به پرۆسەی دەنگدانی پەرلەمانی عێراق و هەروەها ئەگەرەکانی دروستکردنی حکوومەت و چۆنییەتی بەشداری کردنی کورد لە پرۆسەی دروستکردنی حکومەت ئاخاوتنیان کرا. 

"نازم ده‌باغ" راوبۆچوونی حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان سەبارەت بە چونی کورد بۆ به‌غداد و بەشداریکردن لە حکوومەتی داهاتوی عێراق بۆ راوێژکاری باڵیۆزخانەی میرنشینی کوێت لە تاران خستەڕوو.

"سه‌لاح عه‌بدوالخالق ئه‌لبه‌نای" هیوای خواست کە رۆڵی کورد کاریگەر بێت لە حکوومەتی داهاتووی عێراق و باسی لەوەکرد کە میرنشینی کوێت بە هەندەوە سەیری هەرێمی کوردستان دەکات هەر بۆیە لە پێشەنگی وڵاتان بوو بۆ کردنەوەی قونسوڵگەری لە هەولێر.