رووداو – اربیل // مدت ٢١ سال است که به عنوان نماینده حزب و سپس به عنوان نماینده حکومت اقلیم در ایران حضور دارد. خودش می‌گوید مورد اعتماد فراوان قاسم سلیمانی بوده است، در همین راستا می‌گوید روزی که باهم بوده‌اند حاج قاسم در اثر سردرد از ایشان قرص می‌خواهد، ایشان نیز می‌گوید می‌شود قبل از شما خودم قرص را بخورم؟

  ناظم دباغ نماینده حکومت اقلیم کردستان در مصاحبه‌ای طولانی با رووداو از ارتباط میان خود و قاسم سلیمانی و همچنین رهبران کرد و این ژنرال ایرانی و بخش‌های از زندگی وی سخن می‌گوید.

  رووداو: در ابتدای شروع جنگ داعش، سپیده‌دم روزی شما را بیدار و به جلسه مهم مسئولین ایرانی که قاسم سلیمانی نیز حضور دارد، دعوت می‌کنند، در این جلسه حاج قاسم از توانایی‌های پیشمرگه سخن می‌گوید، می‌توانیم با شرح این جلسه مصاحبه را شروع کنیم، در این جلسه چه گذشت؟

   فکر کنم اشتباهی صورت گرفته است، حاج قاسم در این جلسه حضور نداشتند، در این جلسه محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام حضور داشتند. از دفتر رهبری به این جلسه آمده بود، چون بخشی از تاریخ است آن را بازگو می‌کنم. وقتی من رسیدم افراد دیگری نیز حضور داشتند، گفتند که من از دفتر رهبری به جلسه می‌آیم و حامل سلام ایشان به اتحادیه میهنی و مام جلال هستم، آن زمان مام جلال مریض بودند.

گفتند که شرایط عراق و اقلیم کردستان و داعش را در اربیل و موصل بررسی کرده‌ایم، رهبری مایلند با شما مشورت داشته باشیم. خب مسائلی مطرح شد، نظرات متفاوتی ابراز شد، افراد قدرتمند و مهمی حضور داشتند که موافق این مساله بودند که از اقلیم کردستان حمایت شود، نمی‌خواهم از کسی اسم ببرم و میان آنها فقط من کرد بودم.

  رووداو: به عنوان نماینده حکومت اقلیم در این جلسه شرکت کرده بودید؟

 صادقانه بگویم به عنوان نماینده مام جلال و اتحادیه میهنی در این جلسه شرکت کردم، تمام افراد حاضر در جلسه افراد پایه‌بلند بودند، در این جلسه هم نظرات متفاوتی درباره اقلیم کردستان و مواضع آن وجود داشت، اما افراد دارای نفوذ بر این نظر بودند که بایستی در اربیل و بیرون از شهر با داعش وارد جنگ شد و اقلیم کردستان محافظت شود، چون این را در راستای منافع خود می‌دانستند، چنین نیز کردند.

 رووداو: همکاری و مساعدت ایران از لحاظ ارسال سلاح و مهمات به اقلیم کردستان در جنگ با داعش با این جلسه مرتبط بود؟

بخشی از آن بله، چون از اقلیم کردستان نیز همان شب مقامات بلندپایه تماس برقرار کردند، آنها در تماس بامن سوال کردند که شرایط چگونه است. من در آن جلسه چیزی گفتم که البته سخن من به شکل دیگری منتشر شد. به این شکل که گویی من گفته بودم اگر از اقلیم کردستان حمایت نشود، شهر تبریز تبدیل به اردوگاه بزرگ آوارگان کرد خواهد شد، اما من گفتم مطمئنا و بدون شک ممکن است بار دیگر ملت کرد دچار آوارگی و کوچ گروهی شود، چون نقشه بزرگی با هدف نابودی تجربه اقلیم کردستان در سر داشتند. هدف آن اخراج و آوارگی رهبری کرد و نابودی این تجربه بود.

 رووداو: چرا اقلیم کردستان نزد ایرانی‌ها تا این اندازه اهمیت دارد و خواهان حفظ آن هستند؟

 من نمی‌توانم از طرف ایرانی‌ها جواب بدهم، اما می‌توانم برداشت خودم را از موضع ایران در قبال اقلیم کردستان بیان کنم، من معتقدم که ایران کردها را عامل توازن و بالانس مناسب جهت حفظ توازن میان سنی‌ها و شیعیان در عراق می‌داند، چون کردها اهل سنت هستند  واگر اهل سنت کرد با اهل سنت عرب متحد شود تبدیل به اکثریت خواهند شد.

رووداو: تاکنون چند بار با قاسم سلیمانی دیدار داشته‌اید؟

  غیرقابل شمارش است، چون زمان مرحوم مام جلال پیش آمده که هفته‌ای ٢-٣ بار پیام‌های آنها را منتقل کرده‌ام، زمانی هم بوده ماهی چندبار، یا گاهی دو ماه یکبار.

 رووداو: اولین دیدار با ایشان را به یاد دارید؟ موضوع دیدار چه بود؟

اولین باری که ایشان را دیدم بعد از قیام سال ١٩٩١ بود، از طرف جبهه کردستانی آن زمان برادران مرحوم کاک سامی عبدالرحمان، قادر قادر و امیر، وزیر صنعت در اولین دولت اقلیم کردستان و بنده نیز به عنوان نماینده اتحادیه میهنی و مام جلال که با این هیات بود، در تهران ایشان را دیدیم.

 رووداو: موضوع جلسه چه بود؟

 از نیازمندیهای کردها صحبت شد، آن زمان یکی از مشکلات بزرگ ما کمبود سوخت بود، خواستار همکاری ایران بودیم، همکاری نیز کردند.

 رووداو: هیچوقت در کردستان نیز با ایشان دیدار داشته‌اید؟

 بله، بسیار. هماهنگ کننده جلساتی بوده‌ام که مام جلال و کاک نچیروان و عادل عبدالمهدی باهم به مکان مشخصی رفته‌اند و ایشان هم از تهران حضور پیدا کردند.

 رووداو: چه سالی؟

زمان دقیقش را به خاطر نداردم، اما زمانی بود که مام جلال تازه رئیس‌جمهور عراق شده بودند. ما با هلیکوپتر به آنجا رفتیم، اما بعد از جلسه به علت هوای نامناسب و کاهش دید، با ماشین از مسیر کرمانشاه به تهران برگشتیم. چند بار دیگر نیز در کردستان دیدار داشتیم، اولین دیدار من در کردستان با ایشان در مصیف صلاح‌الدین بود.

 رووداو: هیچگاه باهم غذا خورده‌اید؟

 زیاد باهم صبحانه خورده‌ایم، یکی از ویژگی‌های ایشان این بود که اگر کار واجبی پیش می‌آمد، شما که مصاحبه من با روزنامه همشهری را دیده‌اید؟ آنچه درباره ایشان گفته‌ام، بخش اندکی بوده است، برای مثال پیش آمده که ١١ و ١٢ شب به منزل ایشان زنگ زده‌ام و جواب داده‌اند.

 رووداو: یعنی ارتباطی چنین نزدیک باهم داشته‌اید؟

بخاطر مام جلال بود، چون جایگاهی که من داشتم و نماینده مام جلال بودم، اما خودم از این جایگاه محافظت کرده‌ام، پیش آمده برای صبحانه به ایشان زنگ زده‌ام و گفته‌اند که ساعت ٦:٣٠ صبح در فلان مکان برای صبحانه یکدیگر را ببینیم.

رووداو: بیشتر کجا باهم صبحانه می‌خوردید؟

 بیشتر در دفتر ایشان، که دارای چند دفتر ویژه بودند.

 رووداو: دفتر شما چطور؟

در دفتر من باهم غذا نخورده‌ایم، اما پیش آمده که منزل ایشان جایی بوده که به من گفته‌اند فلان جا سر راه بامن قرار گذاشته‌اند با راننده خودشان که با ایشان شهید شد (جعفری)، در محل قرار وارد ماشین من شده، چون من تنها بودم، حرفهایمان را در ماشین من زده‌ایم. حتی یکبار به ایشان گفتم حاجی امیدوارم این مساله دوباره تکرار نشود، گفتند چرا؟ گفتم خدایی نکرده اگر اتفاقی بیفتد فقط من از این مکان ملاقات خبر داشته‌ام، پس اگر باز هم اتفاق بیفتد من نخواهم آمد، هر زمانی هم که با ایشان دیداری داشتم ایشان زودتر از من می‌رسید. اگر تاخیر هم می‌داشت تماس می‌گرفتند که ١٠ دقیقه دیرتر بیایید.

 رووداو: کدام ویژگی ایشان را نمی‌پسندیدید؟

  آرزو می‌کنم تمام رهبران کرد همچون ایشان باشند.

 رووداو: هیچوقت به منزل ایشان رفته‌اید یا ایشان به منزل شما آمده است؟

 نه، به سخن سلطان سلیمان در سریال حریم سلطان باور دارم زمانی که به دامادش حکم نخست‌وزیری می‌دهد و مهرش را به او می‌دهد، به او می‌گوید هر اندازه که به انسان بزرگی نزدیک شوی به همان اندازه نیز به مرگ نزدیک خواهی شد.

 رووداو: با این وصف، پس نزدیکی شما به قاسم سلیمانی احتمال مرگ را نیز برای شما بالاتر برده است؟

 بله، اما نترسیده‌ام، برای مثال ابومهدی مهندس به قاسم سلیمانی نزدیک شد چه اتفاقی برای او افتاد؟ من با هواپیمای خصوصی با ایشان به اربیل و سلیمانیه آمده‌ام. با ماشین از پاوه به کرمانشاه و مریوان رفته‌ایم. با ایشان به قلاچوالان سلیمانیه رفته‌ام.

 رووداو: جهت اطمینان خودشان، شما را با خود همراه می‌کرد؟

 مام جلال می‌گفتند تنهایشان نذار، شما که ایشان را دعوت می‌کنی بایستی این اطمینان را نیز به ایشان بدهی و زمانی که چنین کسی را دعوت می‌کنی باید همراهشان باشی.

 باور کنید سردرد داشته‌اند از من قرص خواسته‌اند، با ترس گفتم میتونم اول خودم قرص را بخورم؟ گفتند این چه حرفیه؟ چون انسانی چنین بزرگ ممکن است کسی قرص آلوده‌ای به ایشان بدهد، اطمینان زیادی به من داشتند.

رووداو: در مصاحبه با مجله (همشهری جوان) روزنامه‌نگار ایرانی می‌گوید برای شناخت بیشتر حاج قاسم نزد ناظم دباغ آمدیم! این تعارف بود یا واقعا شما بانک اطلاعاتی شناخت حاج قاسم بودید؟

نه ایشان به این تعارفات نیاز دارد و نه من اهل تعارفم. آنها به این گفتگو اصرار داشتند. به اندازه خودم حاج قاسم را می‌شناسم، از شیوه تعامل ایشان با مام جلال و کاک مسعود و کاک نچیروان. بسیاری اوقات پیام حاج قاسم را به مام جلال و کاک مسعود رسانده‌ام.

 رووداو: مشخص‌ترین این پیام‌ها چه بودند و بیشتر برای چه کسی بود؟

 یکی دوبار برای کاک مسعود بوده است، یکبار مستقیما خودم آن را به ایشان دادم. یکبار نیز از طریق مام جلال منتقل کردم. برای کاک نچیروان نیز چندبار پیام رسمی دولت و جمهوری اسلامی ایران را از طریق ارتباطات خارجی حکومت اقلیم و کاک عبدالله آکره‌ای منتقل کرده‌ام.

 رووداو: نویسنده کرد عارف قربانی در مقاله‌ای در رووداو نوشته بود اگر کنگره اتحادیه میهنی بعد از ترور قاسم سلیمانی اتفاق می‌افتاد نتیجه دیگری می‌داشت. آیا تاثیر قاسم سلیمانی بر اتحادیه میهنی تا این اندازه زیاد بود؟

معتقدم تاثیر حاج قاسم در یک سطح مشخص بر تمام رهبران کرد بود، اما منافع مشترک بیشتر با اتحادیه میهنی بود، چون دارای مرز مشترک طولانی هستیم، ما ٤٣٥ کیلومتر مرز با ایران هستیم، این مرز مشترک با پارت دموکرات ١٥ تا ٢٠ کیلومتر است، چون از یک طرف با پ.ک.ک شروع و تا ترکیه با پ.ک.ک ادامه می‌یابد. فقط مرز حاج عمران باقی می‌مامند و بقیه مرزها با اتحادیه میهنی است. منافع مشترک ترکیه با پارت دموکرات به همان اندازه منافع مشترک ایران با اتحادیه میهنی است، اما برای ثبت در تاریخ می‌گویم برداشتی که ایران از مساله کرد میان اتحادیه میهنی و پارت دموکرات دارد برداشتی منحصر به فرد است.

 رووداو: چطور؟

برای مثال ما دارای تجربه ٣١ آگوست هستیم، من بعد از اینکه به مدت ١٤ روز خودم را در اربیل مخفی کرده بودم، از مسیر قاچاق خودم را به نقده رساندم. مام جلال فورا به من مسئولیت هماهنگی روابط ایران و اتحادیه میهنی را تفویض کردند. در نقده با تجهیزات بی‌سیم با تمام گروه‌ها در تماس بودم. تا زمانی که اتحادیه میهنی به دیگله و دره سماقولی و دره شهیدان که رسید، ایرانی‌ها به من گفتند دیگر تمام. ما نمی‌خواهیم پارت دموکرات از بین برود. این بخشی از تاریخ است و مسائل دیگری نیز برای بیان وجود دارد، اما ممکن نیست. برای مثال اینکه چگونه برای پارت دموکرات پیام ارسال شد که در مصیف بمانند.

 رووداو: چگونه این پیام ارسال شد، چه کسی آن را فرستاد؟

خود ایرانی‌ها، پیام نیز شفاهی بود، اعلام کردند دیگر اتحادیه میهنی نباید بیشتر از این پیشروی کند، این سیاست ایران است.

رووداو: جواب سوالم را درباره ارتباط ترور قاسم سلیمانی و کنگره اتحادیه میهنی نگرفتم.

فکر می‌کنم کاک عارف قربانی تا اندازه‌ای اطلاعات کاملی در اختیار ندارد. من بگویم ایران تاثیری نداشته، نه، تاثیر داشته است، همچنان که بر گروه‌های دیگر نیز تاثیر داشته است. هیچ نیرویی در اقلیم کردستان وجود ندارد که دارای ارتباط نزدیک با حاج قاسم و قرارگاه رمضان نباشد.

 رووداو: حاج قاسم تا چه اندازه در تعیین مسئولین کرد در جایگاه‌های حزبی و دولتی نقش داشته است؟

نقش مستقیم نبود، توصیه بود. در مشکلات میان اتحادیه میهنی و پارت دموکرات و جنبش تغییر شخصیت‌های کاریزمای کرد مورد اهانت قرار می‌گرفتند، افراد درون اتحادیه میهنی همدیگر را مورد اهانت قرار می‌دادند و اتحادیه میهنی ضد پارت دموکرات بود. از طرفی کاک نوشیروان را مورد اهانت قرار می‌دادند. اکنون حاج قاسم نیست اما خدای او شاهد است. گفت خواهش میکنم به هر آنکس که ممکن است بگو که به شخصیت‌‌های کاریزمای خود احترام بگذارند، درست است که میان اینها خوب و بد وجود دارد، اما نکته مهم اینست که با کاریزمای شخصیتی خود تبدیل به این انسان بزرگ شده است، در مقابل دشمنان خودتان به آنها توهین نکنید، این توصیه بسیار دوستانه و منصفانه‌ای برای همه بود.

  ممکن است در حفظ اتحادیه میهنی تاکنون نیز نقش داشته باشند و انشقاقی که دشمنان اتحادیه میهنی آرزویش را داشتند ایجاد نشد و می‌خواستند تبدیل به ١٠٠ بخش جدا شود.

رووداو: اما گفته می‌شود ایشان در ایجاد اختلاف میان جناح‌های داخلی اتحادیه میهنی بعد از فوت مام جلال نقش داشته‌اند، چون می‌خواست همیشه خود وی بر آنها مسلط باشد؟

برعکس، من گفتم اتحادیه میهنی و پارت دموکرات و اتحاد اسلامی و جمعیت سلامی ارتباط خوبی با ایشان داشتند، توصیه ایشان از بین بردن انسجام میان آنها نبود، بلکه برعکس در راستای وحدت بیشتر بود.

 از ٣١ آگوست مثال آوردم، زمانی که اتحادیه میهنی از کردستان بیرون رانده شد، آمریکایی‌ها در سیرانبند نزد کاک مسعود رفتند، نگفتند کاک مسعود عقب‌نشینی کند تا اتحادیه نیز برگردد. بلکه از او تشکر کردند. اما ایران که از اتحادیه میهنی حمایت کرد و اتحادیه حمله کرد، ممکن بود بتواند مناطق دیگری را نیز به تصرف درآورد، اما ایران به ما گفت تا اینجا! یعنی نمی‌خواهد پارت دموکرات بیشتر از این دچار شکست شود.

 رووداو: قاسم سلیمانی درباره عدم برگزاری رفراندوم به کردها هشدارهای فراوانی داد، حتی به رهبری چون کاک کوسرت می‌گوید اگر دست از این نکشی به مراسم ختمت خواهم آمد، آیا حاج قاسم هیچوقت با شما درباره این مساله حرف زد؟ هیچ پیامی از طریق شما به رهبران کرد ارسال کرد؟

  مورد کاک کوسرت صحت ندارد.

 رووداو: با شما از رفراندوم سخن گفت؟

  نه اینکه با من مطرح کرده باشند. من از سفر کاک نچێروان جهت دیدار با حاج قاسم مطلع بودم. در جلسه حضور نیافتم، چون اعضای هیات همه از پارت دموکرات بودند، در فرودگاه از آنها استقبال کردم و تا مکان دیدار با حاج قاسم همراه آنها بودم، حتی کاک نچیروان گفته بودند چرا فلانی رفت. گفتم نمی‌خواهم شاهد گفتگوها باشم، حتی ممکن است بدانم داستان چیست. هیات اتحادیه نیز که آمدند کاک کوسرت، ملا بختیار، کاک عمر فتاح، دکتر خسرو و محمود سنگاوی بودند و خود من نیز مترجم صحبت‌های کاک کوسرت برای حاج قاسم بودم، آنچه من شنیدم این بود که گفتند رفراندوم را برگزار نکنید، قول می‌دهیم که برای اجرای ماده ١٤٠ قانون اساسی از شما حمایت کنیم، ممکن است بگویند چرا تاکنون حمایت نکرده‌اید؟ این نیز دلیل خودش را دارد، اما قول می‌دهم بعد از این مساله، مدافع سرسخت شما برای تحقق حقوق‌تان در چارچوب عراق باشم.

 رووداو: اطمینانی برای اینکه قاسم سلیمانی ایران از حقوق کردها دفاع کنند وجود داشت؟

 بله، همچون الان عراق در دست خود آنها بود، اگر انها نمی‌بودند بودجه فعلی به اقلیم کردستان روانه می‌شد؟

نیچیروان بارزانی رهبر اقلیم کردستان عراق با ارسال نامه‌ای شهادت سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس را به آیت الله خامنه‌ای رهبر انقلاب تسلیت گفت.

در نامه نچیروان بارزانی رئیس اقلیم کردستان به رهبر ایران، آمده:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

 إِنَّا للّه وإِنّا إِلَیهِ رَاجِعُونَ

رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران حضرت آیت الله خامنه ای

سلام علیکم

حادثه از دست رفتن سردار حاج قاسم سلیمانی جای بسی تاسف و نگرانی برای مردم و دولت اقلیم کردستان شده است. ایشان از دوستان ما در جبهه جنگ با دیکتاتوری و حامی و همسنگر ما علیه گروه تروریستی داعش بوده است، که بارها همه مقامات عراق و اقلیم از این زحمات و فداکاری قدردانی نموده اند. از طرف خود و ملت اقلیم کردستان، محضر جناب عالی  و خانواده ایشان تسلیت عرض می نمایم. امیدوارم جای ایشان بهشت برین باشد.

نچیروان بارزانی

رئیس حکومت اقلیم کردستان عراق

 ریاست اقلیم کردستان بیانیه ای در خصوص تحولات عراق و شهادت سردار قاسم سلیمانی و ابو المهدی المهندس منتشر کرد.

به گزارش کردپرس در این بیانیه آمده است : رویدادهای اخیر کرکوک قائم و مقابل سفارتخانە آمریکا در بغداد نشانه ای از پیچیده تر شدن اوضاع عراق هستند که نتیجه آن کنش و واکنش های بسیاری بود. مخالفت خود را با تبدیل عراق به میدان تسویه حساب های میان کشورها و نقض حاکمیت این کشور اعلام می کنیم.
در ادامه آمده است: در نتیجه وضعیت موجود در عراق سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ابو المهدی المهندس معاون سازمان حشد الشعبی و همراهانشان قربانی شدند. این دو شخصیت طی چند سال اخیر نقش برجسته ای در جنگ با داعش ایفا نمودند.
نباید عراق تبدیل به میدان منازعه کشورها تبدیل شود. خواستار حل و فصل مشکلات از طریق در پیش گرفتن گفتگو و احترام به عراق و حاکمیت این کشور هستیم.
ریاست اقلیم کردستان در ادامه تصریح کرده است: تدام نزاع های کنونی و اقدامات انجام شده و واکنش ها عراق و منطقه را به سمت پرتگاه و سرنوشتی نامعلوم می برد و موجب احیای نیرهای تندرو و تروریست همچون داعش می شود.
در پایان این بیانیه آمده است: در اوضاع حساس و پیچیده و خطرناک کنونی، خواستار اوج خویشتنداری همه طرف ها و جلوگیری از رویدادهای خطرناک هستیم.

http://kurdpress.com/details.aspx?id=116615

منصور جهانی ـ ششمین دوره جشنواره فیلم کُردی «یوتوبوری» با نمایش فیلم‌هایی از کارگردانان کردستان ایران، اقلیم کردستان عراق و سینماگران کُرد در اروپا در یوتوبوری در کشور سوئد برگزار شد.

با حضور دلشاد احمد رئیس ششمین دوره جشنواره فیلم کُردی «یوتوبوری» Goteborg و رئیس انجمن هنرهای زیبای «یوتوبوری»، «شه‌مالی عه‌به ره‌ش» دبیر هنری این دوره از جشنواره، «لاگی بیورک» Lage Björk مسئول ارتباطات انجمن هنرهای زیبای «یوتوبوری»، تعدادی از سینماگران حاضر در جشنواره و علاقمندان به هنر سینما؛ ششمین دوره جشنواره فیلم کُردی «یوتوبوری» با شعار «روژئاوا در کنارت حضور داریم» و با نمایش فیلم‌هایی از کارگردانان کردستان ایران، اقلیم کردستان عراق و سینماگران کُرد در اروپا در سالن سینمایی «فولکت هیوس» Fulket Hus در شهر یوتوبوری در کشور سوئد برگزار شد.  

در یادداشت مسئولین ششمین دوره جشنواره فیلم کُردی «یوتوبوری» آمده است: شش سال است که خواب و درد و شادی را با شما تقسیم می‌کنیم. شش سال است که سرزمین و غربت را به همدیگر گره زده‌ایم. ما از راه هنر، می‌خواهیم خودمان و جهان را به حرف واداریم؛ تا از این طریق، داستان‌ها و دردهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی‌مان را ارئه کنیم. در گوشه‌ای از جنگ و تنگناهای این جهان، خودمان را به‌نمایش می‌گذاریم و می‌خواهیم با تمدن جهانی همگام شویم و به این فکر نمی‌کنیم که رؤیاها و تلاش‌هایمان بزرگ باشد یا کوچک؛ بلکه آنچه که برای ما مهم است، تلاش و استمرارمان در این راه است. 

در ادامه نوشته شده است: عزیزان، ما در حالی‌که ششمین دوره جشنواره فیلم کُردی «یوتوبوری» را برگزار می‌کنیم؛ که ابر سیاهی در تاریخ دور امپراتوری عثمانی بر آسمان سرزمینمان می‌آید تا در یک فرصت، خانه و زندگی، سرزمین و کُردبودنمان را اشغال کند. مردم کردستان، نزدیک به 5 سال است که در جنگی سنگین و پیچیده با پرچم‌های سیاه داعش به سرمی‌برند. ما در جنگ‌ها آواز می‌خوانیم و فیلم می‌سازیم، نقاشی می‌کشیم و داستان‌هایمان را می‌نویسیم. ما در این وضعیت، بیشتر از هر زمان دیگری برای ارتباط با جهان؛ به هنر نیاز داریم.           

در بخش دیگری از این یادداشت آمده است: در این روزگار، تنها افتخار ما؛ جنگاوران کُرد نیستند، که در جنگ کهنه‌پرستان داعش از خود دفاع می‌کنند، در عصر کنونی جهان با متفکرانی آشنا می‌شود و در اروپا رمان کُردی به چندین زبان، ترجمه می‌شود. کمیسیون ملی یونسکو در پاریس، شهرهای کُردستان را به عنوان شهر خلاق موسیقی و ادبیات به جهان معرفی می‌کند. سینماگران کُرد نیز تلاش می‌کنند در زیر صدا گلوله و باروت جنگ‌ها داستان‌هایشان را به جهان ارائه کنند. 

در بخش پایانی یادداشت مسئولین ششمین دوره جشنواره فیلم کُردی «یوتوبوری» ذکر شده است: این عصر، زمانه کردهاست؛ در این روزگار، کار ما هم این است که به‌دور از نژادپرستی؛ انسان‌بودن و کُردبودن خود را تکرار کنیم و هویت خودمان را معرفی کنیم، برای اینکه هم خود و هم جهان را بشناسیم، برای این مهم هم کارهای زیادی در پیش داریم. مهمترین کار، ارائه‌دادن داستان‌ها و استمرار بر رؤیاهایمان است. هنر سینما و همه فعالیت‌های فرهنگی دیگر، دلیلی هستند برای ماندن در جغرافیای بسته و ترسناک که ما را احاطه کرده‌اند.

اسامی فیلم‌هایی که در ششمین دوره جشنواره فیلم کُردی «یوتوبوری» به نمایش درآمدند، عبارتند از: فیلم سینمایی «گل نساء» به کارگردانی ستار چمنی‌گل در مراسم افتتاحییه جشنواره و فیلم‌های کوتاه «سیاه و سفید» به کارگردانی ریبین رشید، «قرمز و زرد» به کارگردانی سارا فخری، «پرواز سنگ» به کارگردانی هردی حسن، «مثل همیشه» به کارگردانی نسرین پاکو، «بوی خون» به کارگردانی کاردینا هیمن، «لحظه‌ای برای من» به کارگردانی مریوان ابراهیم، «امید» به کارگردانی عابد هورامی، «سه» به کارگردانی هردی سلامی، «راه» به کارگردانی خیبر رفیق، «هویت» به کارگردانی سامی کاکه، «یک زمان در کردستان» به کارگردانی ژینو هادی، «قربانی» به کارگردانی رزگار حسین، «مرز بالا» به کارگردانی هژار دهوکی «گم‌شدن» به کارگردانی گونا حمه صالح، «آخرین سرنوشت» به کارگردانی کامران منصور، «ناتمام» به کارگردانی رحمان هوشیاری، «اجازه میدم که بری» به کارگردانی سوران سورانی و «به دنبال هویت» به کارگردانی آوات عثمان. 

در مراسم افتتاحییه ششمین دوره جشنواره فیلم کُردی «یوتوبوری»؛ گروه موسیقی به خوانندگی «بارزان سیدا» و با نوازندگی «هیرش عبدالله»، «ابراهیم عثمان»، «صباح سنتور»، «ئاسو دیلان»، «فریبز کرمی» و «رضا شریفی» چندین آهنگ و قطعه کُردی را اجرا کردند.

نارضایتی از دولت دلیل اصلی اعتراضات عراقی‌هاست/ حکومت عراق به وعده‌های خود در زمینه اصلاحات، جامه عمل بپوشاند

ناظم دباغ گفت‌: وضعیت معیشت مردم در کشور عراق در حالی روز‌به‌روز بدتر می‌شود که همه می‌دانند فساد در لایه‌های مختلف گسترش یافته است. به همین خاطر مردم عراق دست به اعتراض زده‌اند و توقع دارند حکومت مطالبات‌شان را جدی بگیرد. چراکه اگر غیر از این باشد، حتماً در آینده‌ای نزدیک شاهد تغییراتی خواهیم بود.

اعتماد آنلاین // ناظم دباغ، نماینده حکومت اقلیم کردستان در ایران، در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین، با اشاره به این مساله که ریشه بحران عراق در ناتوانی حکومت‌هایی است که نتوانسته‌اند رضایت مردم را جلب کنند، گفت: وضعیت معیشت مردم در کشور عراق در حالی روز‌به‌روز بدتر می‌شود که همه می‌دانند فساد در لایه‌های مختلف گسترش یافته است. به همین خاطر مردم عراق دست به اعتراض زده‌اند و توقع دارند حکومت مطالبات‌شان را جدی بگیرد. چراکه اگر غیر از این باشد، حتماً در آینده‌ای نزدیک شاهد تغییراتی خواهیم بود.

این چهره ادامه داد: جریان‌ سیاسی خاصی در پیدایش این وضعیت سهم نداشته است، اما حتماً از این به بعد هر کدام از گروه‌ها سعی‌شان را به کار خواهند گرفت تا نشان بدهند که رهبری اعتراض‌ها را عهده‌دار بوده‌اند و به قول معروف به نوعی از آب گل‌آلود ماهی بگیرند. 

وی افزود: البته بعد از اینکه رئیس‌جمهوری و نخست‌وزیر با سعودی‌ها دیدارهایی ترتیب دادند، طرح و برنامه‌ای برای ایجاد امنیت منطقه در چارچوب کشورهای منطقه در نظر گرفتند که این شاید به نفع برخی از گروه‌های داخلی نباشد. به همین دلیل عراق هزینه‌‌ی هزینه‌سازی‌های آنها را می‌دهد تا بتوانند طرح امنیت را عقیم کنند.

نماینده حکومت اقلیم کردستان در ایران تاکید کرد: تمام شدن اعتراض‌ها و جاروجنجال‌های اخیر به این شرط محقق می‌شود که حکومت عراق به وعده‌های خود در مورد اصلاحات جامه عمل بپوشاند و در راستای خدمت‌رسانی کارهای لازم را انجام دهد. به این ترتیب‌ مردم عراق هم از معابر به خانه‌هایشان بازخواهند گشت.

ناظم دباغ در پایان صحبت‌هایش گفت: اما آنهایی که امنیت عراق را در تضاد با منافع و برنامه‌های خود می‌بینند،‌ حتماً به کارشکنی در اشکال مختلف ادامه خواهند داد که این موضوع، کار مسئولان دولتی را در حفظ آرامش دشوار می‌کند.

https://etemadonline.com/content/348780/نارضایتی-از-دولت-دلیل-اصلی-اعتراضات-عراقی-هاست

ژیان: «ناظم دباغ» نماینده حکومت اقلیم کردستان عراق در ایران گفت: مسئولان ایران، سه نفر را دستگیر کردند که خانواده حلبچه‌ای را با ماده خواب‌آور، بیهوش کرده بودند. 

«ناظم دباغ» نماینده حکومت اقلیم کردستان در تهران در گفت‌وگو با پایگاه خبری «ژیان» گفت: مسئولان ایران، بیهوش کردن خانواده حلبچه‌ای را مورد پیگیری و تحقیق قرار دادند و در این رابطه، سه نفر را دستگیر کردند.

وی همچنین گفت: دو زن و یک مرد، این کار را انجام داده‌اند؛ که توسط مسئولان ایران، دستگیر شده‌اند و ما هم به عنوان نماینده حکومت اقلیم کردستان در تهران، این موضوع را پیگیری خواهیم کرد.

در چند روز گذشته، «هیمن باقی» که جوانی حلبچه‌ای است به همراه همسر و مادرزنش، برای معالجه پزشکی به ایران سفر می‌کنند، ولی در حین سفرشان به این کشور، در جایی با هدف سرقت پولهاشان آنها را با ماده خواب‌آور، بیهوش می‌کنند و «هیمن باقی» و همسرش را آتش می‌زنند و به همین دلیل، بدن آنها دچار سوختگی می‌شود. ولی در این حادثه، مادرزنش جان سالم به در می‌برد. بعداً متهمان این حادثه، «هیمن باقی»، همسر و مادرزنش را در منطقه‌ای دور افتاده رها می‌کنند.        

بعد از رهاشدنشان، این افرادی که دچار سوختگی شده‌اند؛ به مردم آن منطقه پناه می‌برند و مردم نیز، «هیمن باقی» و همسرش را برای معالجه پزشکی به بیمارستانی در ارومیه منتقل می‌کنند.

کوچر عزیز

لینک خبر: 

https://zhyan.co/detailnewsga.aspx?jimare=24823&cor=1&related=2

تهران ـ ایرناپلاس: «ناظم دباغ» نماینده حکومت اقلیم کردستان عراق در ایران، در تحلیل وقایع اخیر در این کشور، می‌گوید: اگر گروه‌های سیاسی در عراق، استقلال نداشته باشند و سیاستی را که از خارج به آنها دیکته می‌شود را دنبال کنند، مشکلات در عراق بزرگ‌تر خواهد شد.

«ناظم دباغ» نماینده حکومت اقلیم کردستان عراق در ایران، درباره وضعیت کنونی عراق به «ایرناپلاس» می‌گوید، از این که ایران برای استعفا ندادن عبدالمهدی فشار آورده باشد اطلاعی ندارد، اما به عقیده او، همیشه ارتباطات جهانی به خصوص ارتباطات با ایران، در حفظ امنیت منطقه نقش مثبتی داشته است.

دباغ همچنین می‌گوید: من نشنیده‌ام که ایران فشار آورده باشد تا آقای عبدالمهدی استعفایش را تقدیم نکند، زیرا ایشان آمادگی استعفا  را داشتند و حالا پارلمان باید درباره آن تصمیم‌گیری کند.

نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران معتقد است: در حال حاضر شرایط عراق حساس است و به نظرم، وضعیت عراق نتیجه اتفاقات سال‌های گذشته است. زیرا مسئولان در این سال‌ها در حل مشکلات مردم و رفع نیازهای آنان، انجام اصلاحات و رفع فساد حاکمان کاهلی کردند.

او همچنین اضافه می‌کند: در شرایط کنونی کل عوامل چه مثبت و چه منفی به صحنه ریخته‌اند و هرکسی در نقش خودش، سیاست‌هایی را اجرا کرده، اما آن‌کسی که مسئولیتی دارد، باید منافع مردم عراق را در نظر بگیرد.

دباغ در ادامه بیان می‌کند که البته ما باید اهمیت و نقش ارتباطات جهانی را در نظر بگیریم؛ زیرا در این شرایط، عراق نمی‌تواند به‌تنهایی از این مسئله عبور کند و یا اینکه تنها به یک کشور اعتماد کند، اما درهرصورت در این سال‌ها، ایران نقش مثبتی در جهت مقابله با داعش و برقراری امنیت و آسایش در عراق داشته است.

«ناظم دباغ» همچنین معتقد است: متأسفانه باید دقت شود که مشکل اساسی در عراق، گروه‌های سیاسی هستند زیرا مشکلات و  نیازهای مردم در رأس نبوده است.

نماینده اقلیم کرستان عراق در ایران در پاسخ به این پرسش که نگاه مرجعیت عراق به سیاست‌های ایران چگونه است، توضیح می‌دهد: فعلاً نزدیکی وجود دارد. مرجعیت عراق برای حل مشکلات مردم، چه ایران باشد و چه هر کشور دیگری مشارکت می‌کند.

او همچنین معتقد است که وضعیت عراق، پیچیده است؛ اگر گروه‌های سیاسی و فراکسیون‌های پارلمانی که با گروه‌های سیاسی ارتباط دارند استقلال نداشته باشند و منافع مردم را در نظر نگیرند و همچنین اگر هر کسی آن سیاستی را پیاده کند که از خارج به او دیکته می‌شود، مشکلات بزرگ‌تر می‌شود. زیرا از آنها انتظار می‌رود به‌جای توجه به منافع فردی و ارتباطاتشان، منافع مردم را در نظر بگیرند.

به دنبال اعتراضات گسترده در عراق و کشته شدن ده‌ها نفر از مردم، روز جمعه آیت‌الله سیستانی از پارلمان عراق خواستند از عادل عبدالمهدی نخست‌وزیر این کشور سلب حمایت کند. عبدالمهدی هم از سمت خود استعفا داده تا امکان تشکیل دولت جدید فراهم شود. عبدالمهدی دراین‌باره گفته: همگان می‌دانند که پیشتر هم‌ چنین تحولی را پیشنهاد کرده بودم. پارلمان عراق نیز بنا دارد که فردا، جلسه‌ای اضطراری دراین‌باره برگزار کند.

اخبار منتشرشده از ابتدای اعتراضات تا به الآن، حاکی از این است که تا به امروز حدود 400 نفر در عراق کشته‌شده‌اند. کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد روز جمعه گفت کارکنان این نهاد در عراق تایید کرده‌اند که در ناصریه دست‌کم ۲۴ نفر کشته و ۲۱۰ نفر مجروح شده‌اند.  به گفته او سازمان ملل متحد تعداد کشته‌شدگان در اعتراضات عراق را از ماه اکتبر تاکنون ۳۵۴ نفر و مجروحان آن را ۸۱۰۴ نفر مشخص کرده است. آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد نیز از گزارش‌هایی که حاکی از تیراندازی مأموران به معترضان است ابراز نگرانی کرده و خواستار خویشتن‌داری شده است. دبیر کل سازمان ملل از دولت عراق خواسته از جان‌ معترضان حفاظت کند، به آزادی بیان و اجتماعات احترام بگذارد و هرچه سریع‌تر درباره تمام اقدامات خشونت‌آمیز تحقیق کند. آقای گوترش درعین‌حال به دولت عراق یادآوری کرده مسئولیت دارد که از بناهای دیپلماتیک و کنسولی، و کارکنان آنها حفاظت کند.

لینک گفت‌وگو: 

https://plus.irna.ir/news/83574968/مشکل-اساسی-در-عراق-گروه-های-سیاسی-هستند

درحالي کــه رســانه هاي آنالیــن پــر از تصاویر متأثرکننده از خشــونتي اســت که این روزها توسط ارتش ترکیه به کردهاي ســوریه هموار شــده است. نژاد ترک و کردي که سال هاســت در حال مبارزه با یکدیگر هستند، بار دیگر در شمال شرق ترکیه در حال مبارزه اند. در آخرین تصمیمات، ترکیه با روســیه و آمریکا توافقاتي در مورد منطقه مرزي انجام داده اند که ترک ها با نظارت آمریکا در آن مســتقر شــوند و کردها به خــارج از آن منطقه مهاجــرت کنند. عمال ترکیه در حال مهندســي منطقه مرزي خود با سوریه از منظر نــژادي، قومي و جمعیتي اســت. در مورد آنچــه رخ داده، از آغاز عملیات تا ادامه آن، با ناظم دباغ، نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران صحبت ُ کردیم. او معتقد اســت جغرافیاي منطقه کردي این وضع فعلي را به آنها تحمیل کــرده و البته اتفاقات ریزودرشــتي که در تاریخ این منطقه رخ داده است. شاید نگارش متن این مصاحبه براي مخاطب اندکي متفاوت باشد، چون ســعي کردیم به گویش کردي ایشان وفادار باقي بمانیم.

متأســفانه بار دیگر شــاهد یک حادثه کردي در منطقه هســتیم. به نظر شما چرا دوباره ترکیه دســت به حمله به منطقه کردي زده و شما نقطه حرکت این اتفاق را در چه مي بینید؟

بــه نظــرم آن سیاســتي که امــروز ترکیــه دارد انجامش مي دهد نه تازه اســت نه اولش است و نه ُ آخرش، چون مســئله کرد در خاورمیانه و در ترکیه، یک موضوع زنده اســت، هر روز، هر ماه و هر ســال وقتي شــرایطي پیش بیاید، ممکن اســت رخ بدهد. در طولي تاریخ، کــرد از فرصت هایي که پیش آمده، سعي کرده اســتفاده کند تا اســتقالل قومي داشته باشــد. خب، در منطقه بعد از جنگ خلیج [فارس] اقلیم کردســتان عراق به وجود آمد، بعدا خودشان علیه سوریه اقداماتي انجام دادند، نه فقط خودشان، حتي اروپایي ها، حتي عربســتان و کشــورهاي عربي گفتنــد در مدتي ما بشــار اســد را ســاقط مي کنیم. خب این فضا باعث شــد گروه هــاي مختلف وهابي و ســلفي، به وجود بیاید و یک جور وحدت میان این گروه هاي مسلح به وجود آمد که داعش را به وجود آوردنــد. کردهاي ســوریه در آن زمان باز فرصتي به دســت آوردند و با داعش جنگیدنــد، اما گویا فقط وظیفه شــان این بود که از منطقه خودشان حمایت کنند و اجــازه ندهند دولت ســوریه برگردد و اجازه ندهند آنجا داعشي ها و القاعده رشد کنند .

 یعني کردها هدفشــان این بــود که مراحل استقالل را طي کنند؟

نه مســئله اســتقالل نبود. اگر دقت بفرمایید در طول تاریــخ، کرد به اندازه اي که بــه دنبال حمایت از خودش و به دســت آوردن حقــوق خودش بوده به عنوان بشــر، ســعي نکرده که دولت داشته باشد، ولي شــرایط و عواملي به وجود مي آیــد که آنها را تشــویق مي کنــد که دولتي داشــته باشــند. ما هم خواستاریم. متأسفانه کشــورهایي که منافع ویژه اي در منطقــه داشــتند به نحــوي کردها را ســاپورت کردنــد، ولي چون که ســاپورت آنها سیاســي نبود امروز شــاهدیم آمریکایي ها خودشــان هم همکار ترکیه شــدند، هم عقب نشیني کردند و باعث شد که ترکیــه یک بار دیگر به آن منطقه حمله کند. چون از آینده آن منطقه ترس دارد. اگر کردها فردا در سوریه صاحب دولت بشــوند چه اثرگذاري ای درون کردها دارد، در ترکیــه یا مثال االن کــه علیه کردهاي عراق هســتند. به همین دلیل، به نظرم ترکیه این فرصت را پیدا کرد. شــاید ما امروز توافق هاي پشــت پرده را ندانیــم، ولي حتما ترامپ الکــي تلفني به اردوغان قــول نمي دهد کــه عقب نشــیني کنند یا شــاید از عقب نشیني سوءاستفاده کرده یا نه؟ طبق توافقاتي آن حدي بهش اجازه داده شــده کــه بیاید در عمق ســوریه. خب اینها باعث شــد که کردها در سوریه شــروع کنند به مقابله به مثل، بــه نظرم دلیلش هم همین است که اجازه نمي دهند اداره مستقل کردي به وجود بیاید تا کرد هرجایي دیگر باعث تشویق کرد ُ قسمت دیگر شــوند که به فکر تشــکیل دولت کرد دموکرات شوند. اگرچه ما شاهدیم امروز مخصوصا در اقلیم کردستان که بهترین منطقه اي که کرد آنجا اداره مســتقل در چارچوب فدرالیسم و در چارچوب قانون اساســي عراقي داشته باشــد تأکیدش بر این است که ما به دنبال راه حل سیاسي هستیم که طبق قانون اساســي این کشور باشــد که حقوق کردها در آن ثبت شده.

کردها الان در ســوریه مجبور شده اند دوباره به تعامل با دولت اسد بپردازند تا از آنها حمایت کنند. تجربه شکســت خورده برگزاري رفراندوم استقلال را هم یک ســال ونیم پیش داشتیم. چرا کردها مدام آزمون وخطــا مي کنند؟

اگر تعامل با دولت سوریه را دو، سه ماه پیش که در وضعیت عادي بودند با بشار اسد انجام مي دادند بیشتر به نفعشــان نبود تا اینکه الان مي خواهند این کار را انجام دهند؟ کارهایي که کردهــا دارند انجام مي دهند، نتیجه فشــاري اســت که روي آنهاســت. گفتــم کردها از فرصت هایــي که پیش مي آید مي خواهند اســتفاده کنند ولي متأســفانه کرد تجربــه خاصي و زیادي به دست نیاورده در طول تاریخ. البته ما در تاریخ تجربه زیادي داریم. در جنگ جهانــي اول و جنگ جهاني دوم، در جنــگ خلیــج [فارس] هم تجربــه داریم. اما همین شــرایطي اســت که اکنون پیش آمده. ما بدون توافق سیاسي شروع کردیم به همکاري براي سرکوب کردن دشــمن خودمان، به همین دلیل وقتي کل اروپایي هــا جمع شــدند، ترکیه هــم همین طور عرب هاي ســعودي هم همین طور، گفتند در مدتي کوتاه بشار ساقط بشه، خب کردها تو جایي که زندگي مي کننــد حق تبعیــت اون پیشــوا رو ندارند، یعني حق زندگــي، حق کارمندي، حــق دریافت خدمات، حق هیچي نداشــتند، این فرصــت که به وجود آمد خب چرا جزء هم پیمان هایي که قدرتشــان بزرگ تره نشــویم، آنها قول مي دهند که آینده ما آینده خوبي باشــد. حاال امروز شــاهدیم ترامپ برمي گرده میگه تــو جنگ جهاني اول و دوم کردها با آمریکایي ها کار نکردند، مگر ما کردهــا، دولت بودیم؟ کرد به عنوان هم نیشــتماني، هم وطنــي عراقي، ایراني، ســوري، ترکي جزء ارتش رســمي اون دولت بوده. به عنواني فردي تو اون ارتش شــرکت کردند، هرجا اون ارتش عراقي رفته، شــرکت کرده تو یک جنگی بین المللي یا تو یک جنگی اقلیمي، کرد هم بوده ولي او جرئت نداشــته بگه من به عنوان یک کرد با شــما هســتم به عنــوان هم میهن، به عنوان کشــوري که تبعیت و شناســنامه اش دستشــه، به جنگ رفته. ولي امروز شــرایطي پیش آمده تــو اقیلم کردســتان که میشــه به عنوان پیشــمرگ هاي کــرد همــکار باشیم. تو سوریه شرایطي پیش اومده و نیرو تشکیل شده وقتي اروپایي هــا و آمریکایي هــا نیاز بــه کمک بــا محلي ها داشــته باشن، بومي خودي باشن. خب کــرد آمادگــي داره کمک بکنه چون که مــا از روز اول داعش و دشــمن دونســتیم، به همین خاطر از ســوریه رفتن به جنگ داعــش. در جنــگ داعــش تو اقلیم کردســتان ۱۱هــزارو ۵۰۰ شــهید دادیم، ۲۳ هزار زخمي دادیم. خب تو سوریه هم همین طور. ما خون دادیم آنها اســلحه دادن. خب باید اسلحه دستم باشد که بجنگم. ولي متأســفانه بي نمکي و بي وفایي کردند. دلشــوره از این اســت که وقتي جنگ تمام مي شود، دیگر کردها رو کنار مي گذارند، از این اتفاقات تجربه مي گیریم. 

 دربــاره همین دو ســه مورد اخیــر، دیدیم کــه آمریکایي هــا آنجایي که خطر بــراي کردها پیش مي آید، پشتشــان را خالــي مي کنند. من از صحبت هاي شــما این را برداشت کردم که هنوز هم حمایــت آمریکایي ها براي تشــکیل دولت امیدوارید. درست برداشت کردم؟

نه، در طول تاریــخ هیچ وقت اعتماد و امیدي به آن کشورها نداشتم، چرا؛ چون تاریخ مطالعه کردم. تاریخ کــرد در خاورمیانــه اگر به صدها ســال قبل برگردیم، تو جنگي هوالکو، تو جنگي چنگیزخان، تو جنگي اســکندر مقدوني، تو جنگي مغول، تو جنگي بین ســلطان عثماني و شاه عباس تو همه ما شرکت داشــتیم، ولي هیچ کــدام از اســتحقاقات و حقوق خودمان را طبق توافقاتي که داشــتیم نگرفتیم. در جنــگ جهاني اول، ســایکس پیکو بــراي چي بود؟ اونجا قول ندادن با کردها دولت کردي تشکیل بدن حتي قول دادن که اســتفتا بشــه تو عراق. خب چه کاري کردند کردســتان رو تقسیم کردند بعد از جنگ جهاني دوم همین طور. روســیه از قاضي محمد کرد در مهاباد براي تشــکیل دولتي کردي پشتیباني کرد، ولي وقتي به منفعت خودش رســید، عقب نشــیني کرد و قاضي محمد اعدام شد. بعــدا انگلیس در عراق آمد حقــوق عراق را در دســت گرفت و از ملک محمود ساپورت کرد، ملک محمود به عنوان ملک کردســتان در سلیمانیه اعالم حکومتي کردستاني کرد، باز هم هواپیماي انگلیسي آمدند ملک محمود را اســیر کردنــد و بعدا او فوت کرد. بعــدا کودتاي عبدالکریم قاســم که شــد، در کودتا کرد شــریک شد چون احســاس کرد شرایطي پیش میاد اون نظام را ســقوط بدیم، کرد شریک شد تا بتونه با این شــراکت حقشــو بگیره. ولي چه کاري کردند، هیچي. با فروپاشــي صدام حسین هم بحث همین طور بود، قدرتمندترین نیرو در عراق، کرد بود. تا امروز که بیست و خرده اي سال گذشته چه تضمیني از عراق به صورت قطعي گرفتیم. ولي همین به نظر من تاکتیکي و مرحله ای اســت. مــا در عراق قانون اساسي داریم و حقوق شده که ما نیازش داریم، خب بیان اجــراش کنن. به همین خاطر مــا کردها درک مي کنیم و لمس مي کنیم که چه کســي باوفاســتا بي وفاســت؟ ولي گفتم ما تو شرایطي هستیم که وقتــي مي افتیم توي چاه خب ســعي مي کنیم اول خودمــون رو نجات بدیم، بعدا ســعي مي کنیم که حقوق خودمونو بگیریم.

بســیار خب نظرتان را درباره توافق کردهاي ســوریه با دولت اســد نگفتید؛ انتظار دارید این توافق به نتیجه خوبي برسد و کردها کمتر آسیب ببیند

ببیند. من انتظار دارم آسیب کردها از جنگ کمتر بشود، ولــي فکر مي کنم رســیدن به حقوقشــان هم کمتر باشــه، چراکه در شــرایطي که کردهاي اونجا دارن با ســوریه توافق مي کنند، قبال اون شرایط زیاد پیش آمده، به عهدشــان وفا نکردند، ولي امروز با تســلط روسیه در منطقه زیاد توافقات سیاسي نیست، بلکه توافقات نظامیــه، از توافقات نظامــي همین حرف ترامپ درمیاد که میگه ما اسلحه دادیم پول دادیم، دیگه تمام شد.

وقتي که در شــرایط بحراني نظامي هستید، نمي شود انتظار توافق سیاسي داشت؛ مي شود؟

گفتــم به همین دلیل ما نرفتیم توافقات سیاســي انجــام بدهیم؛ ولي مــن اینجا تأکیــد مي کنم که اگــر در آینده راه حل سیاسي که مورد رضایت طرفین باشــد، به دســت نیاید، باز این مشــکالت بروز مي کند. یعني جنگ تمام شــدني نیست، در طــول تاریخ این بــوده؛ ولي اتفاقاتــي پیش آمده، ســرکوب شده؛ ولي بعدا که فرصتي پیدا شده، زنده شده.

--///ما ترکیه را درک مي کنیم. به خاطر موضوع پ ک ک بیشتر از ۳۰ سال است که در ترکیه مي جنگند، هر سال یک بار، دو بار حمله کرده؛ ولي نتیجه اش چه شده؟ فقط این کافي است که مي گوییم ۳۰ سال است. یعني چه؟ یعني از روز اول تا امروز این حمله ها نتیجه اي نداده. چه ترکیه چه پ ک ک به خواسته خودشان نرسیدند. درباره این موضوع اگر راه حل سیاسي قطعي در چارچوب قانون اساسي پیدا نکنند، مسلم است که باز زنده مي شود///--

بســیار خــب. مي خواهــم بپردازیم به پیش زمینه پ ک ک در ترکیــه. وجود این خطر براي ترکیه را چقدر در اقدام به حمله مؤثر مي دانید؟ ترکیه همین ادعا را در زمان حمله به عفرین هم داشت.

ما هم این نگراني ها را داریم و درک مي کنیم، چه ترکیه باشد چه ایران. ُ کال جغرافي کرد در منطقه تقســیم شــده است. این نگراني هم نگراني ماست از اقلیم کردستان هم نگراني کشورهاي همسایه اســت. ما ترکیه را درک مي کنیم. به خاطر موضوع پ ک ک بیشتر از ۳۰ سال است که در ترکیه مي جنگند، هر سال یک بار، دو بار حمله کرده؛ ولي نتیجه اش چه شده؟ فقط این کافي اســت که مي گوییم ۳۰ سال است. یعني چه؟ یعني از روز اول تــا امروز این حمله ها نتیجه اي نداده. چه ترکیه چه پ ک ک به خواســته خودشــان نرسیدند. درباره ایــن موضوع اگر راه حل سیاســي قطعي در چارچوب قانون اساســي پیدا نکنند، مسلم است که باز زنده مي شود.

شــما نماینــده اقلیم کردســتان عــراق در ایران هســتید. بفرمایید دفتر اقلیم در اربیل چه رایزني هایــي کرده؟ آیا آقــاي بارزاني براي حل مسئله تالشي کرده، تاکنون ما فقط بیانیه سیاسي از سوي اقلیم را دیده ایم.

به نظرم خود بیانیــه و اطالعیه گام اولیه خوبي اســت. حکومت اقلیم کردســتان چه رئیس اقلیم چه نخســت وزیر به عالوه رئیس احزاب کردســتاني همه شــان اطالعیه اي صادر کردند، مسلم است که پیرو اطالعیه حتما حمایت سیاســي هم وجود دارد که از طرفیني کــه با آنها رابطه دارند، درخواســت کنند تا فضایي براي مذاکره ایجاد شود. همه پیام ها در اقلیم کردستان پیام توقف جنگ است؛ چون اوال جنگ ویراني و کشت و کشتار به وجود مي آورد. جنگ آوارگي مي آورد. به عالوه ایــن چیز مهم در منطقه، داعش اســت. پیش مرگان اقلیم کردســتان قرباني دادنــد و نیروهاي کرد ســوریه و کوبانــي با داعش مبارزه کردند و توانســتند داعش را سرکوب کنند. تا این لحظه ما فقط در جنــگ علیه داعش برنده ایم؛ ولي براي نابود کــردن و از بین بردن داعش نه؛ چون که باید به فکر دالیل به وجود آورنده داعش باشــیم. اگر آن دالیل از بین نرود، هر وقتي شرایط فراهم شد، دوباره زنده مي شود؛ چون یک جور ایدئولوژي است. به همین خاطر امروز اقلیم کردستان هدف و آرمانش این اســت که این جنگ متوقف شــود و تأکیدمان بر مسئله مبارزه علیه تروریسم داعش باشد.

 خب ممکن است ســفر یا مذاکره اي در پیش باشد از سوي طیف اقلیم کردستان عراق با ترکیه بــراي توقف این موضوع یا مثــال از دولت عراق بخواهید که در این باره کمکي بکند یا نیرو و کمک نظامي اعزام کنید؟

نه، ما در حوزه نظامي دخالت نمي کنیم. مسائل دیگــر از راه هــاي مختلف پیگیري مي شــود. من از این تماس ها اطالعي نــدارم. رابطي که بین ترکیه و عراق و کشورهاي دیگر وجود دارد، آن رابط دارد کار خودش را انجام می دهد.

برخــي موج هاي رســانه اي دربــاره تحریم کاالهاي ترک در حمایت از کردهاي سوریه به راه افتاده است. نظر شما چیست؟ 

مــا گفتیــم کــه احساســي کار نمي کنیــم. مــا نمي توانیــم کاالهاي ترکــي را تحریــم کنیم؛ چون یــک روز ترکیــه با کردهــا در ســوریه مي جنگند یا فردا اتفاقــي در ایران پیش بیایــد... . ولي به لحاظ معنوي و روحي، احساساتي را که دارم، در اطالعیه بیان مي کنم؛ مثال وقتي که اقلیم کردســتان میزبان پناهنده هاي کرد سوریه مي شود. در اقلیم کردستان خود به خود این کارهاي انساني انجام مي شود؛ مثال گروه هاي پزشکي و درماني مي روند آنجا، زخمي ها را درمــان مي کنند؛ ولي من به صورت احساســاتي نمي توانم بگویم فردا نیروهاي پیش مرگ مي فرستم با کردهــاي ترکیه یا بــا کردهاي ســوریه در جبهه بجنگند. این کار باعث مي شــود من از بین بروم؛ ولي کال حفظ خودم و منفعت همه را در همراهي کردن مي بینم؛ نه دشمني کردن.

برایم جالب اســت که به قطعیت مي گویید نمي توانیــد درباره مــراوده با ترکیــه تصمیمي بگیرید.

نه، نمي توانیم. نیازهاي اساســي اقلیم کردستان عراق در شرایط کنوني بیشتر از ترکیه مي آید.

نه از عراق، نه از ایران؟

نه، مثــال در اقلیم کردســتان باالي هــزارو ۷۰۰ شــرکت ترک فعال است؛ ولي شــرکت هاي ایراني در درجه دوم هســتند؛ اما به حدود ۳۰۰ شرکت هم نمي رســد. حاال شــما نتیجه کار هزار و ۷۰۰ شرکت را با ۳۰۰ شــرکت برآورد کنید. موضوع دوم، مسئله ارتباطات خارجي ما اســت. ایران تحریم اســت، به خاطر همین هم مشــکالت زیادي دارد. سوریه هم مشــکل جنگ و درگیري و تحریــم دارد. خب کدام راه براي اقلیم کردســتان عــراق مي ماند؟ گفتم ما جغرافیاي حساسي داریم. این جغرافي به ما تحکم مي کند. مــا از این کارها نمي توانیم انجام بدهیم. نه اینکه نمي خواهیــم، نمي توانیم. حتي اگر بخواهیم، نمي توانیم.

روزنامه شرق شماره ٣٥٦٠ تاریخ ٠٨/٠٨/٩٨  صفحه ١٥